‹çindekiler - Anadolu Üniversitesi

296 Pratik ‹laç Bilgisi, ‹laç fiekilleriTentürlerTentürler, genellikle kuru haldeki bitkisel veya hayvansal kaynakl› droglar› alkolveya sulu alkol ile tüketilmesi sonucu elde edilen s›v› preparatlard›r. Baz› droglardantentür haz›rlarken drog, enzim inaktivasyonu, ö¤ütme veya ya¤l› maddelerdenkurtarma gibi bir ön iflleme tabi tutulur. Tentürler, maserasyon, perkolasyon gibiyöntemler kullan›larak haz›rlan›rlar. Her iki yöntemde de drog uygun boyuta getirilmiflolmal›d›r. Tentürler, ayr›ca ekstrelerin uygun konsantrasyonda alkolde çözündürülmesiylede elde edilebilirler. Tentürler genellikle, ya 1 k›s›m dro¤a 10 k›-s›m çözücü veya 1 k›s›m dro¤a 5 k›s›m çözücü olacak flekilde haz›rlan›rlar. Tentürlertaze haz›rland›klar›nda genellikle berrakt›rlar ancak bekletilince az miktar çökeltioluflabilir. Tentürler, ›fl›ktan korunarak saklanmald›r. Tentürlerde yap›lmas›gereken testler; ba¤›l yo¤unluk, etanol içeri¤i, kuru art›k miktar›d›r.Tentür fleklinde haz›rlanan bir preparat etiketinde flu bilgilerin bulunmas›gerekmektedir:• Kullan›lan dro¤un ad›,• Kullan›lan dro¤un taze ya da kuru halde oldu¤u,• Tentür haz›rlamada kullan›lan alkolün konsantrasyonu,• Etken bilefli¤in miktar›,• Bafllang›çtaki drog miktar›n›n ekstraksiyonda kullan›lan çözücü miktar›naya da tentüre oran› belirtilmelidir.Uçucu Ya¤larAromatik bitkilerden genellikle distilasyon yöntemi ile elde edilen kendine has koku,tat, renk ve görünümlerinin yan› s›ra uçucu özelli¤e sahip kar›fl›mlard›r. Farkl›flekillerde hastal›klar›n tedavilerinde kullan›l›rlar.Genelde uçucu ya¤lar oda s›cakl›¤›nda s›v› haldedir ancak gül ya¤›nda oldu¤ugibi baz› örneklerde oda s›cakl›¤›nda donabilmektedir. Uçucu ya¤lar bitkilerde genelliklesalg› tüyleri, salg› kanallar› gibi özel salg› organlar›nda bulunurlar. Uçucuya¤lar bu bitki k›s›mlar›ndan, genellikle distilasyon yöntemi ile elde edilirler.Uçucu ya¤lar›n ço¤u sudan hafiftir ve suyla kar›flmad›¤›ndan suyun üstündetoplan›rlar. Uçucu ya¤lar, petrol eteri, benzen, eter, etanol gibi organik çözücülerinço¤unda çözünürler. Sulu etanolde çözünebilme özellikleri, uçucu ya¤lar› sabitya¤lardan ay›r›r. Uçucu ya¤lar›n bilefliminde genellikle hidrokarbonlar ve bunlar›noksijenli türevleri bulunur.Uçucu ya¤larda yap›lan baz› test ve analizlere örnekler:• Uçucu ya¤larda su aranmas›,• Uçucu ya¤larda yabanc› ester aranmas›,• Uçucu ya¤larda sabit ya¤ ve reçineleflmifl uçucu ya¤ aranmas›,• Uçucu ya¤lar›n koku ve tad›,• Uçucu ya¤larda uçurma art›¤›,• Uçucu ya¤lar›n alkoldeki çözünürlükleri.Sabit Ya¤larSabit ya¤lar, ya¤ asitlerinin gliserinle yapt›¤› triesterlerdir. Bitki ve hayvanlarda depomaddesidirler. Sabit ya¤lar›n büyük bir k›sm›n› gliseritler oluflturur. Gliseritlerise ya¤ asitlerinin gliserinle yapm›fl oldu¤u ester yap›s›ndaki maddelerdir. Gliseritlerdeen çok bulunan ya¤ asitleri; laurik asit, palmitik asit, stearik asit, oleik asit, linoleikasit, linolenik asittir. Bitkisel ya¤lar s›kça haricen veya dahilen tedavi amaçl›kullan›lan do¤al ürünlerdendir. So¤ukta veya s›cakta bir mekanik ekstraksiyon