‹çindekiler - Anadolu Üniversitesi

‹çindekiler - Anadolu Üniversitesi ‹çindekiler - Anadolu Üniversitesi

ue.anadolu.edu.tr
from ue.anadolu.edu.tr More from this publisher
13.07.2015 Views

294 Pratik ‹laç Bilgisi, ‹laç fiekilleriüzerinde makroskopik, mikroskopik ve fitokimyasal testler yap›l›r. Testlerde eldeedilen de¤erlerin Farmakopelerde o drog için belirtilmifl olan de¤erler ile uygunlu¤unabak›l›r. Ayr›ca bitki çaylar›nda bakteri kontaminasyonu, a¤›r metal ve radyoaktifart›k testleri de yap›labilir.Örnek T›bbi Çay Preparat›:SIRA S‹ZDESIRA S‹ZDEÖksürük çay› [St.Zul. 2009.99.99]Hatmi kökü 25 k (Althaeae radix) (Althaea officinalis)DÜfiÜNEL‹MRezeneDÜfiÜNEL‹M10 k (Foeniculi fructus) (Foeniculum vulgare)‹zlanda likeni 10 k (Lichen Islandicus) (Cetraria islandica)SORUSinirli ot SORU 15 k (Plantaginis herba) (Plantago lanceolata)Meyan kökü 10 k (Glycyrrhizae radix) (Glycyrriza glabra)Kekik 30 k (Thymi herba) (Thymus vulgaris)D‹KKATD ‹KKATProspektüs Bilgisi:• Kullan›m: Üst solunum yollar› rahats›zl›klar›, nezle ve bronflitte.SIRA S‹ZDE• Dozaj SIRA ve S‹ZDE kullan›m flekli: Bir çorba kafl›¤› çay üzerine yaklafl›k 150 mL kaynarsu ilave edilir, kapa¤› kapat›l›p 10 dk bekletilip süzülür. Baflka türlü önerilmediyse,günde bir kaç kez, birer bardak taze haz›rlanm›fl olarak tüketilir.AMAÇLARIMIZ• Not: Ifl›k ve nemden korunmal›d›r.K ‹ T A PTELEV‹ZYON‹NTERNETAyr›ca Uzaktan K ‹ E¤itim T A P Program› T›bbi ve Aromatik Bitkilerin Kullan›m Alanlar› ve Eti¤i (L.Genç, ed.) Kitab›na bak›n›zBitkisel EkstrelerTELEV‹ZYONEkstreler, genellikle kuru haldeki bitkisel veya hayvansal kökenli droglardan çeflitliyöntemlerle elde edilen, s›v›, kat› veya yar› kat› k›vamda yo¤un preparatlard›r.Tentür haz›rlamada oldu¤u gibi baz› preparatlar için, ekstre edilecek drog, enziminaktivasyonu, ‹NTERNET ö¤ütme veya ya¤l› maddelerden ar›nd›rma gibi bir ön iflleme tabitutulabilir. Ekstreler, etanol veya baflka bir uygun çözücü kullanarak, maserasyon,perkolasyon veya baflka uygun bir yöntemle haz›rlan›rlar. Ekstraksiyondan sonraçözücü, alçak bas›nçta ve bozulmaya neden olmayacak bir s›cakl›kta yo¤unlaflt›r›-larak uzaklaflt›r›l›r. Ekstredeki çözücü art›¤› belirtilen s›n›r de¤erlerinin alt›nda olmal›d›r.Standart ekstreler, uygun inert maddeler kullanarak veya baflka bitkisel veyahayvansal ekstrelerin kullan›m›yla, bilefliklerin istenen miktarda olmas›n› sa¤layacakflekilde haz›rlan›rlar.Ekstreler;• S›v› ekstreler,• Yumuflak ekstreler,• Kuru ekstreler olmak üzere üç flekilde olabilirler.S›v› ekstreler; genellikle bir k›s›m kütlesi veya hacmi, orijinal kuru dro¤un birk›s›m kütlesine eflde¤er olacak flekilde haz›rlanan ak›flkan özellikte preparatlard›r.Bu preparatlarda, gerekirse, çözücü içeri¤i, bileflikler veya kuru bakiye gereksinimlerineuyum için ayarlama yap›labilir.S›v› ekstreler etanolün suyla uygun seyreltmeleri ile ya da sadece su kullan›larakmaserasyon, perkolasyon gibi yöntemlerle haz›rlanabildi¤i gibi, kuru ekstreyibu çözücülerden biri ile çözdükten sonra, gerekirse süzülerek de haz›rlanabilirler.Ekstreler bekletildiklerinde hafif bir çökelti oluflumu gözlenebilir. Bu durum, ekstreninbileflimi önemli ölçüde de¤iflmedi¤i sürece kabul edilebilir. S›v› ekstrelere;

12. Ünite - Do¤al Ürünler - Bitkisel Preparatlarba¤›l yo¤unluk, etanol içeri¤i, metanol ve 2-propanol miktar› ve kuru art›k miktar›gibi testler uygulan›r. Elde edilen de¤erler ilgili drog için monograflarda belirtilende¤erler içinde olmal›d›r. Ifl›ktan korunarak saklanmal›d›r.S›v› ekstre fleklinde haz›rlanan preparatlar›n etiketlerinde flu bilgilerin bulunmas›gerekmektedir:• Kullan›lan dro¤un ad›,• Kullan›lan dro¤un taze ya da kuru halde oldu¤u,• Kullan›lan çözücünün ad› ve yüzde hacim/hacim (h/h) cinsinden etanolmiktar›,• Etken bilefli¤in miktar›,• Bafllang›çtaki drog miktar›n›n son s›v› ekstreye oran›,• Antimikrobiyal özellikte koruyucu ilave edilmifl ise ad› ve miktar› belirtilmelidir.Yumuflak ekstreler; s›v› ve kat› ekstre aras›nda bir k›vama sahip preparatlard›r.Ekstraksiyon iflleminde kullan›lan çözücünün k›smen buharlaflt›r›lmas› sonucuelde edilirler. Yumuflak ekstreler sadece uygun deriflimde etanol veya su kullan›-larak haz›rlan›rlar. Yumuflak ekstrelerin kuru bakiye miktar›, genellikle, kütlesinin% 70’inden az de¤ildir. Antimikrobiyal özellikte bir koruyucu madde içerebilirler.Kuru art›k miktar› o drog için monografta belirtilen s›n›rlar içinde olmal›d›r. Kuruart›k tayininde; düz tabanl› bir kapsüle 2.0 g veya 2.0 mL ekstre konularak tam tart›m›yap›l›r. Daha sonra su banyosunda kurulu¤a kadar uçurulur ve 100-105°C’liketüvde 3 saat süreyle kurutulur. Desikatörde so¤utulur ve tekrar tart›l›r. Sonuç kütleyüzdesi cinsinden hesaplan›r.Yumuflak ekstre fleklinde haz›rlanan preparatlar›n etiketinde, s›v› ekstre fleklindehaz›rlanan preparatlar›n etiketinde yer alan bilgiler yer almal›d›r.Kuru ekstreler; uygun çözücü ile ekstraksiyon sonunda çözücünün tamamenbuharlaflt›r›lmas›yla elde edilen kat› özellikteki preparatlard›r. Kuru ekstrelerin kurumadde içeri¤i, genellikle % 95’ten daha az de¤ildir. Standart kuru ekstreler ise,uygun inert maddeler veya baflka bitkisel veya hayvansal droglar›n kuru ekstrelerikullan›larak, bilefliklerin istenen miktar›n› sa¤layacak flekilde haz›rlan›rlar. Bu tipekstrelerde, kurutmada kay›p miktar› test edilmelidir. Ifl›ktan korunarak saklanmal›d›r.Etiketinde s›v› ve yumuflak ekstre etiketinde yer almas› gereken bilgilere ilaveolarak, standart kuru ekstrelerin etiketinde kullan›lan inert maddenin ad› vemiktar› da yer almal›d›r.Türk Farmakopesi’nde (2004) ekstreler flu flekilde tan›mlanm›flt›r:Ekstraksiyon: Droglar›niçindeki etken maddeleriçekip ç›karma, tüketmeifllemidir.295Ekstreler= Extracta (0765)Ekstreler, genellikle kuru bitkisel veya hayvansal droglardan üretilen s›v›, kat› veyayar›-kat› k›vamda yo¤un preparatlard›r. Baz› preparatlar için, ekstre edilecek drog,enzim inaktivasyonu, ö¤ütme veya ya¤›ndan ar›nd›rma gibi bir ön iflleme tabi tutulabilir.Ekstreler, etanol veya baflka bir uygun çözücü kullanarak, maserasyon, perkolasyonveya baflka bir uygun, valide edilmifl yöntemle haz›rlan›rlar. Ekstraksiyondan sonra,gerekti¤inde, istenmeyen maddeler uzaklaflt›r›labilir.

294 Pratik ‹laç Bilgisi, ‹laç fiekilleriüzerinde makroskopik, mikroskopik ve fitokimyasal testler yap›l›r. Testlerde eldeedilen de¤erlerin Farmakopelerde o drog için belirtilmifl olan de¤erler ile uygunlu¤unabak›l›r. Ayr›ca bitki çaylar›nda bakteri kontaminasyonu, a¤›r metal ve radyoaktifart›k testleri de yap›labilir.Örnek T›bbi Çay Preparat›:SIRA S‹ZDESIRA S‹ZDEÖksürük çay› [St.Zul. 2009.99.99]Hatmi kökü 25 k (Althaeae radix) (Althaea officinalis)DÜfiÜNEL‹MRezeneDÜfiÜNEL‹M10 k (Foeniculi fructus) (Foeniculum vulgare)‹zlanda likeni 10 k (Lichen Islandicus) (Cetraria islandica)SORUSinirli ot SORU 15 k (Plantaginis herba) (Plantago lanceolata)Meyan kökü 10 k (Glycyrrhizae radix) (Glycyrriza glabra)Kekik 30 k (Thymi herba) (Thymus vulgaris)D‹KKATD ‹KKATProspektüs Bilgisi:• Kullan›m: Üst solunum yollar› rahats›zl›klar›, nezle ve bronflitte.SIRA S‹ZDE• Dozaj SIRA ve S‹ZDE kullan›m flekli: Bir çorba kafl›¤› çay üzerine yaklafl›k 150 mL kaynarsu ilave edilir, kapa¤› kapat›l›p 10 dk bekletilip süzülür. Baflka türlü önerilmediyse,günde bir kaç kez, birer bardak taze haz›rlanm›fl olarak tüketilir.AMAÇLARIMIZ• Not: Ifl›k ve nemden korunmal›d›r.K ‹ T A PTELEV‹ZYON‹NTERNETAyr›ca Uzaktan K ‹ E¤itim T A P Program› T›bbi ve Aromatik Bitkilerin Kullan›m Alanlar› ve Eti¤i (L.Genç, ed.) Kitab›na bak›n›zBitkisel EkstrelerTELEV‹ZYONEkstreler, genellikle kuru haldeki bitkisel veya hayvansal kökenli droglardan çeflitliyöntemlerle elde edilen, s›v›, kat› veya yar› kat› k›vamda yo¤un preparatlard›r.Tentür haz›rlamada oldu¤u gibi baz› preparatlar için, ekstre edilecek drog, enziminaktivasyonu, ‹NTERNET ö¤ütme veya ya¤l› maddelerden ar›nd›rma gibi bir ön iflleme tabitutulabilir. Ekstreler, etanol veya baflka bir uygun çözücü kullanarak, maserasyon,perkolasyon veya baflka uygun bir yöntemle haz›rlan›rlar. Ekstraksiyondan sonraçözücü, alçak bas›nçta ve bozulmaya neden olmayacak bir s›cakl›kta yo¤unlaflt›r›-larak uzaklaflt›r›l›r. Ekstredeki çözücü art›¤› belirtilen s›n›r de¤erlerinin alt›nda olmal›d›r.Standart ekstreler, uygun inert maddeler kullanarak veya baflka bitkisel veyahayvansal ekstrelerin kullan›m›yla, bilefliklerin istenen miktarda olmas›n› sa¤layacakflekilde haz›rlan›rlar.Ekstreler;• S›v› ekstreler,• Yumuflak ekstreler,• Kuru ekstreler olmak üzere üç flekilde olabilirler.S›v› ekstreler; genellikle bir k›s›m kütlesi veya hacmi, orijinal kuru dro¤un birk›s›m kütlesine eflde¤er olacak flekilde haz›rlanan ak›flkan özellikte preparatlard›r.Bu preparatlarda, gerekirse, çözücü içeri¤i, bileflikler veya kuru bakiye gereksinimlerineuyum için ayarlama yap›labilir.S›v› ekstreler etanolün suyla uygun seyreltmeleri ile ya da sadece su kullan›larakmaserasyon, perkolasyon gibi yöntemlerle haz›rlanabildi¤i gibi, kuru ekstreyibu çözücülerden biri ile çözdükten sonra, gerekirse süzülerek de haz›rlanabilirler.Ekstreler bekletildiklerinde hafif bir çökelti oluflumu gözlenebilir. Bu durum, ekstreninbileflimi önemli ölçüde de¤iflmedi¤i sürece kabul edilebilir. S›v› ekstrelere;

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!