‹çindekiler - Anadolu Üniversitesi

252 Pratik ‹laç Bilgisi, ‹laç fiekilleriYar›-Kat› ‹laç Formlar›Bu gruptaki ilaç formlar› ak›flkanl›¤›n› muhafaza eden k›vaml› ve ya¤s› preparatlard›r.Merhem, pomat, krem gibi adlarla an›lan tipleri vard›r. Bu preparatlar oda s›-cakl›¤›nda yar›-kat› özellikte olup, bir tüp içinden s›k›larak veya kap içinden elleal›narak sürülmek suretiyle kullan›lmaktad›r. Yar›-kat› olan bu ilaç formlar› vücutyüzeyinde veya vücut boflluklar› üzerine uyguland›¤›na s›v›laflarak etken maddeninvücuda ulaflmas›n› sa¤lamaktad›r. Hemen hepsi lokal amaçlarla kullan›l›r, dermatolojik,oftalmolojik, otik ve nazal amaçlarla deri, göz, kulak ve buruna uygulanmaktad›r.Göz ve kulakta kullan›lacak preparatlar steril olmak zorundad›r. Ayr›ca,say›lar› pek fazla olmamakla birlikte a¤›z içi, rektum ve vajinal mukozaya uygulanantipleri de vard›r.Apirojen: Atefl oluflturanmaddelerden ar›nm›fl olmaözelli¤i. Sterilize edilip canl›mikroorganizma içermeyençözeltide yer alan ölümikroorganizma SIRA S‹ZDE kal›nt›lar›enfeksiyona yol açmasa daatefl oluflturabilir.DÜfiÜNEL‹M‹zotonik: Hücrelerdeki ozmotikbas›nç ile uyumlu olmaözelli¤i. SORUS›v› ‹laç Formlar›Daha önce de belirtildi¤i gibi s›v› ilaç formlar› biyoyararlan›m› en yüksek olan preparatlard›r,çünkü etken maddelerin fizyolojik s›v›lara kar›flmas› daha kolayd›r. Ancak,çok önemli bir stabilite (dayan›ks›zl›k) problemi vard›r, çünkü preparat hemmikrobiyolojik hem de kimyasal bozulmalara aç›kt›r. Bu nedenle stabilitenin sa¤lanmas›için çok çeflitli farmasötik yard›mc› maddelere ihtiyaç vard›r ve genellikles›v› halde saklanan preparatlar›n raf ömrü kat› halde saklananlara göre daha k›sad›r.Lokal ve sistemik olarak kullan›lan tipleri vard›r. Losyon, çözelti, emülsiyon,süspansiyon, flurup, ampul, flakon, aerosol, sprey gibi biçimlerde haz›rlan›rlar. Ayr›ca,parenteral yoldan (enjeksiyon ile) kullan›lacak preparatlar›n s›v› ilaç formdaolma zorunlulu¤u vard›r. Parenteral olarak kullan›lacak çözelti, süspansiyon, emülsiyon,ampul, flakon gibi preparatlar›n steril (mikroorganizma içermeyen), apirojenve izotonik olmalar› gereklidir. Ya¤l› çözeltiler damar içine (intravenöz) enjekteedilemezler, kas içine (intramusküler) veya subkutan (cilt alt›na) enjekte edilmelidir.fiurup tipinde preparatlar› uygun tat ve kokular› nedeniyle çocuklar›n kul-SIRA S‹ZDElanmalar› kolayd›r. Ba¤›rsaklardan emilmeyip gastrointestinal sistemde (mide-ba-¤›rsak kanal›) DÜfiÜNEL‹M lokal etki sa¤lamas› istenen ço¤u preparatlar süspansiyon formundahaz›rlanmaktad›r. Aerosol ve sprey tipinde preparatlarda s›v›lar›n bas›nçla püskürtülmelerisonucunda oluflan ince s›v› parçac›klar› içinde çözünmüfl durumda bulunanilaç inhalasyon yoluyla kullan›lmakta ve akci¤erlere kadarSORUulaflabilmektedir.D‹KKATSIRA S‹ZDEParenteral olarak D‹KKAT kullan›lacak çözelti, süspansiyon, emülsiyon, ampul, flakon gibi preparatlar›nsteril (mikroorganizma içermeyen), apirojen ve izotonik olmalar› gereklidir.SIRA S‹ZDEGaz ‹laç Formlar›Çok az say›da müstahzarda etken ve yard›mc› madde gaz halindedir ve inhalasyonAMAÇLARIMIZ (solunum) yoluyla kullan›l›rlar. Bunlar ço¤unlukla eczanelerde bulunmamaktad›r. AMAÇLARIMIZDaha çok solunum uyar›c›s› olarak kullan›lan gaz karbojen (%5 CO 2 + %95 O 2 kar›fl›m›)ve baz› gaz haldeki genel anestezikler bu kategoride yer almaktad›r.K ‹ T A PResmi kullan›m K ‹ T A Paç›s›ndan müstahzarlar, patent korumas› olan (innovatör) vepatent korumas› olmayan (jenerik) olmak üzere iki kategoride s›n›fland›r›labilmektedir.TELEV‹ZYONTELEV‹ZYONSIRA S‹ZDEMüstahzarlar SIRA fiziksel S‹ZDEtip ve farmasötik biçimlerine kaç ana kategoride toplanmaktad›r?3‹NTERNET DÜfiÜNEL‹M‹NTERNETDÜfiÜNEL‹MSORUSORUD‹KKATD‹KKAT