‹çindekiler - Anadolu Üniversitesi

10. Ünite - Pratik Müstahzar Bilgisitaplarda kay›tl›d›r. Rengi, kokusu, tad›, kristal yap›s›, içerdi¤i nem oran›, kristal suyu,ergime veya kaynama noktas›, safs›zl›k yüzdesi vb özellikler ile miktar tayinyöntemleri bu resmi kitaplarda yer almaktad›r. Bu özelliklere dayanarak müstahzarüreticisi laboratuar ve fabrikalara gelen ilaç etken maddelerinin üretimden önce“kalite kontrol” ifllemleri mutlaka yap›lmal›d›r. Kalite kontrol ifllemi sonras›ndabu kitaplarda belirtilen kalite normlar›na uymayan ilaç etken maddeleri SIRA S‹ZDE müstahzarüretiminde kullan›lmamakta ve üreticisine iade edilmektedir, çünkü tan›m› gere¤i“standart özellikler” tafl›mas› gereken ilaç, etken maddenin belirlenen standartlar›nDÜfiÜNEL‹Malt›nda spesifikasyonlara sahip oldu¤undan, art›k standart özellikler tafl›mayacakt›r.Farmasötik yard›mc› maddeler için de bu kitaplarda tan›mlanm›fl spesifikasyonlarvard›r.SORUMüstahzarlarda kullan›lan etken maddeler ya saf madde halinde ya da D ‹KKAT farmakolojik etkisiolan madde kar›fl›mlar› halindedir.247SIRA S‹ZDEDÜfiÜNEL‹MS ORUD‹KKATSIRA S‹ZDESIRA S‹ZDEMüstahzarlarda kullan›lan madde kar›fl›mlar› ço¤unlukla bitkisel kaynaklardançeflitli yöntemler ile yo¤unlaflt›r›larak çekilen ilaç etken maddeleridir. Bunlar ekstre,tentür, alkola, distilat halinde olabilmektedir. Ekstreler, AMAÇLARIMIZ genellikle iki flekildehaz›rlan›r: a) dekoksiyon ve b) infüzyon. “Dekoksiyon” (Lat. decoctum: kaynatma) AMAÇLARIMIZkurutulmufl veya taze bitkisel veya hayvansal materyalin ufalanmas› ve toz edilmesindensonra belli miktar›n›n yine belli miktar su ile su banyosu K ‹ üzerinde T A P belli birK ‹ T A Psüre (ço¤unlukla yar›m saat) kaynat›lmas› ve oluflan kar›fl›m›n 40°C’ye so¤utulmas›ndansonra süzülmesi suretiyle haz›rlan›r. “‹nfüzyon” (Lat. infundire: dökmek)ise ufalanm›fl bitkisel materyal üzerine kapal› bir kap içinde TELEV‹ZYON kaynar su dökülerekTELEV‹ZYONve 5 dakika kaynar su banyosunda bekletilerek haz›rlan›r. Daha sonra dekoksiyonda oldu¤u gibi süzülür. “Tentür” (Lat. tinctura: boyamak), bitkisel, hayvansal veyasentetik ilaç ham maddelerinin genellikle karanl›kta ve s›k› kapal› kaplarda, uygun‹NTERNET‹NTERNETçözücülerle maserasyon (bekletme) veya perkolasyon (sürekli ak›fll› s›v› temas›)yoluyla ifllem görmesi suretiyle elde edilmektedir. “Alkola” (Lat. alcoholata), do¤alilaç hammaddesinin alkol (etanol) içinde belli bir süre maserasyonu (bekletilmesi)sonras›nda distilasyonu (dam›t›lmas›) suretiyle haz›rlanmaktad›r. “Distilat” (Lat.distillare), imbik vb. kaplarda genellikle bitkisel ham maddelerin su veya uygunbir çözücü ›s›t›lmas› ve buharlaflan bu çözücünün ayr› bir kapta yo¤unlaflt›r›lmas›ile elde edilmektedir. Yukar›da belirtilen flekillerde haz›rlanan ekstre, tentür, alkola,distilat vb madde kar›fl›mlar› ilaç etken maddesi olabildikleri gibi ayn› zamandafarmasötik yard›mc› maddeler olarak, örn. koku ve tat de¤ifltirici gibi, farmasötikteknolojide kullan›lmaktad›r. Müstahzar haz›rlamada kullan›lan bu tür maddelerinekstre, tentür gibi baz›lar› vakum alt›nda kurutularak da kat› ilaç formlar›n›n bileflimindegirmektedir. Bu flekilde haz›rlanan ekstre, tentür, alkola, distilat vb. ilaçhammaddelerinin de standart özellikler tafl›mas› gerekmektedir.Bitkisel ürünlerden haz›rlanan kar›fl›m halindeki ilaç etken maddeleri SIRA nelerdir S‹ZDE ve bunlarnas›l haz›rlan›rlar?DÜfiÜNEL‹MMüstahzarlar, ilaç laboratuvarlar› veya ilaç fabrikalar› taraf›ndan belli kalitenormlar›na uyularak haz›rlanan ticari ürünlerdir ve bunlar›n ticari adlar› vard›r. Buticari adlar›n üzerine genelikle “ ® iflareti (Registered mark: Kay›tl› SORU ticari marka)” konulmaktad›r.Belli “jenerik ad›” olan etken madde veya maddeleri içeren müstahzarlar›n(tek etken maddeli veya kombine) çeflitli üreticiler taraf›ndan farkl› ticariD‹KKAT2SIRA S‹ZDEDÜfiÜNEL‹MSORUD‹KKATSIRA S‹ZDESIRA S‹ZDEAMAÇLARIMIZ AMAÇLARIMIZ