‹çindekiler - Anadolu Üniversitesi

226 Pratik ‹laç Bilgisi, ‹laç fiekillerive nemden korunacak flekilde serin yerde veya 4-8°C’de buzdolab›nda saklanmal›d›r.Genellikle alüminyum folyo, polietilen veya naylon ambalajlarda saklanmalar›tavsiye edilir.Modern ilaç tafl›y›c› sistemler (Kontrollü sal›m sistemleri): Klasik dozaj flekillerindekibaz› stabilite problemlerinin ortadan kald›r›lmas›n›n yan› s›ra bu sistemlereözgü birtak›m sak›ncalar› da vard›r. Ço¤unun yap› tafl› polimerlerdir ve ilaç sal›mh›z› ve süreleri polimerlerle ayarlan›r. Bu sistemler, kullan›l›fl yoluna ve amac›-na ve ilac›n özelliklerine göre bir veya birkaç polimer kullan›larak haz›rlan›r. Polimerikyap› veya metabolitleri problem ç›kartabilir, sistem vücuda verildikten sonraistenildi¤i an ilaç sal›m› durdurulamaz. ‹malat s›ras›nda veya saklanma esnas›ndaçatlaklar›n oluflmas› sebebiyle sistemin güvenilirli¤inin garanti edilememesi sözkonusu olabilir. Bu sistemler hem ilk dozu hem de sürdürme dozunu içerdikleriiçin sistemden herhangi bir nedenden dolay› ilac›n tamamen sal›verilmesi, ilaç kanseviyesinin toksik düzeye ç›kmas›na sebep olabilir.Lipozomlar: Fiziksel dayan›ks›zl›k, madde s›zmas› ve agregat oluflabilir. Lipitlerinçifte ba¤› okside veya ester ba¤› hidroliz olabilir. Lipozomlar›n liyofilize edildiktensonra saklanmas› ve uygun yöntemle sterilize (filtrasyonla) edilmesi dahauygundur.‹laçlarda Kimyasal Bozunma: ‹laçlar›n bozunmas›na sebep olan kimyasal reaksiyonlar›nçeflitli nedenleri vard›r. Nem ve oksijen sebebiyle hidroliz, oksidasyon,dehidratasyon, dekarboksilasyon gibi kimyasal olaylar, ›s›, ›fl›k gibi fiziksel etkenlerilaçlarda de¤iflikli¤e sebep olurlar.‹laçlarda saklama esnas›nda afla¤›da belirtilen de¤iflmelerden bir veya birkaç› meydanagelebilir:1. ‹laç ham maddeleri ile ambalaj kab› aras›nda ve d›fl etkenlerin etkisiyle meydanagelen kimyasal reaksiyonlar ve bunlar›n sebep oldu¤u de¤iflimler,2. Emülsiyon ve süspansiyon gibi iki fazl› sistemlerde görülen fiziksel de¤iflmeler,3. Mikroorganizma etkisiyle meydana gelen ve biyolojik de¤iflmeler,4. Ortam flartlar› nedeni ile (saklama ›s›s›, ›fl›k, hava vb.) oluflan ve etken maddekayb› fleklinde meydana gelen de¤iflmeler,5. Toksik madde (bozunma ürünü veya metabolit) oluflumu.Kimyasal de¤iflmelerde, genellikle etken maddenin özellikleri büyük rol oynar.Meydana gelen kimyasal reaksiyon sonucu bu maddeler etkisini kaybedebilir, parçalanabilirve parçalanma ürünleri toksik etkili olabilir. Bu grup de¤iflmeler ›s›,›fl›k, nem gibi faktörlerle bafllar ve hidrojen, hidroksil ve a¤›r metaller gibi aktifgrup ve eser miktardaki yabanc› iyonlar yard›m›yla da katalize olur. Reaksiyon sonucundahasta için zararl› maddeler veya daha az zararl› olan renk de¤iflmeleri vb.olaylar meydana gelir. Bu de¤iflmeleri önlemek amac›yla formüllere antioksidanmaddeler, tamponlar, flelat yap›c› ajanlar ve stabilizan maddeler ilave edilir. Kaplar›fl›k ve nem etkisini engelleyici flekilde seçilir.‹LAÇLARIN ET‹KETLENMES‹Haz›rlanan bir ilac›n ambalaj› üzerinde mutlaka bir etiket olmas› gerekir. Etiket seçimindeilac›n farmasötik flekli ve ambalaj›n büyüklü¤ü önemlidir.Ofisinal ve majistral ilaçlarda ilac›n muhafaza edildi¤i ve hastaya verilece¤i kapüzerine eczanenin matbaada bas›lm›fl etiketi düzgün bir flekilde yap›flt›r›l›r. Eczanelerdeyap›lan ilaçlar›n ambalaj›na yap›flt›r›lan etiketler üzerinde;