‹çindekiler - Anadolu Üniversitesi

9. Ünite - ‹laçlar›n Saklama Koflullar›, Etiketlenme ve Ambalajlanmas›Kat› ilaç flekillerindeki de¤iflmeler: Genelde ilaçlar›n büyük bir bölümü bu gruptayer al›r. Kat› haldeki etken madde, yard›mc› madde ve ilac›n, düflük ›s›da, nemsizflartlarda saklanmas› istenilmektedir. ‹laçlar› nemden korumak için de a¤z› iyikapal› fliflelerde veya üreticinin uygun gördü¤ü bir ambalaj içinde saklanmas› gerekir.Baz› ilaçlar›n ve ham maddelerin ambalaj› içine nem tutucu bir madde konulmas›,ilac›n kullan›lmas› ve saklanmas› esnas›nda da özel itina gerekti¤ini belirtir.Baz› bozunma ürünleri, (örne¤in aspirinden salisilik asit oluflumunda görüldü-¤ü gibi) ilaç fleklinin (tablet, supozituvar vb.) üzerinde ve ambalaj kab›n›n iç k›s›mlar›ndakristaller birikir.Sert ve yumuflak jelatin kapsüller: Jelatin kapsül içerisindeki kütlede sertleflmeveya yumuflama oluflumu, fiziksel görünüflünün, ak›c›l›¤›n›n veya sertli¤ininde¤iflmesi ve gaz a盤a ç›kmas› gibi bozunmalar görülebilir. Jelatin kapsülleriçerdikleri nem sebebi (%12-16 su) ile yumuflar veya sertleflir yani çevreden nemçekebilir veya nemini kaybedebilir, içindeki etken maddeler hidroliz olabilir,üzerlerinde küf ve mantar üreyebilir. S›zd›rma testi, etken madde miktar tayini,kütle eflda¤›l›m› veya a¤›rl›k de¤iflkenli¤i, nem içeri¤i ve mikrobiyolojik kontrolleryap›lmal›d›r.Kaplanmam›fl Tabletler: Bu grup preparatlar›n fiziksel bozunmas›na da¤›lma,k›r›lma, kapak atma, tablet yüzeyinde görülen çatlaklar veya renklenmeler, fliflmeçatlama,renk solmas›, tabletler aras›nda ergime, tabletlerin üzerinde veya ambalajkab›n›n iç k›sm›nda görülen kristaller örnek olarak gösterilebilir.Kaplanm›fl Tabletler: Kaplama esnas›nda tabletlerin yüzeyindeki çatlaklar, beneklenmeveya yap›flma ve tabletlerin kümeleflmesi, y›¤›lmas› s›kl›kla görülenolaylard›r.Kuru tozlar ve granüleler: Kuru tozlar ve granüleler nemlenebilir, sert kütlelerhalini al›r, agregasyon veya renk de¤iflikli¤i görülebilir.Süspansiyon ve çözelti haz›rlanmas›nda kullan›lan kuru toz kar›fl›mlar› ve granüleler:Bu grup ilaçlar›n etken maddesi antibiyotik veya vitaminler gibi neme hassasolan maddelerdir Örne¤in amoksisilinin kuru toz halde iken raf ömrü 2 y›ld›r.Ancak toz suland›r›l›p süspande edildikten sonra raf ömrü 15 gündür. Zamanla bozunmasonucu ambalaj›n içinde hissedilir bir koku, çok küçük nem damlac›klar› vetopaklanma oluflabilir.Efervesan tabletler, granüller ve tozlar: Efervesan preparatlar üretimi, saklanmas›en zor olan ilaç flekilleridir. Genellikle neme karfl› oldukça hassast›r. Kütleninkabarmas› veya gaz bas›nc›n›n oluflmas›, bozunma iflaretleridir. ‹laç kullan›lmadanönce efervesanl›k gerçekleflebilir.Yar› kat› ilaç flekillerindeki de¤iflmeler: Bu grup ilaçlarda renk, viskozite veyakokular›nda meydana gelen de¤iflme, bozunman›n ilk belirtileridir.Kremler: Su ve ya¤ içeren emülsiyonlar halinde haz›rlanan kremlerde, emülsiyonunbozunmas›, kristal büyümesi, su kayb›ndan dolay› kat›laflma ve mikroorganizmaüremesi bozunman›n neden oldu¤u etkenlerdir.Merhemler: Viskozite de¤iflikli¤i, merhemin ambalaj kab›ndan akmamas› veyas›zma, faz ayr›lmas›, kütlede zamanla pütürlü bir hal meydana gelmesi ve mikroorganizmaüremesi merhemlerde bozunman›n s›kl›kla rastlan›lan genel belirtileridir.Steril olarak haz›rlanan göz, yara ve yan›k merhemlerinde sterilite kaybolabilir,ayr›ca oftalmik merhemlerde 20 µm’den büyük partikül veya agregatlar meydanagelebilir.Supozituvarlar (vajinal ve rektal): Kütlede yumuflama, sertleflme, parlaklaflma,matlaflma, kuruma, k›r›lma ve büzülme fiziksel bozunman›n belirtileridir. Ifl›ktan225Efervesan: Su veya nemetkisiyle karbondioksit (gaz)a盤a ç›karan, f›fl›rdayan,köpüren.