‹çindekiler - Anadolu Üniversitesi

224 Pratik ‹laç Bilgisi, ‹laç fiekilleriSerin yerde saklama: 8° - 16°C aras›ndaki s›cakl›¤› gösterir.Oda s›cakl›¤›nda saklama: Normal koflullarda saklamay› gerektirir, ortam s›-cakl›¤› 15° - 25°C (30°C’ye kadar ç›kabilir) aras›nda de¤iflir.Donmaktan koruyarak saklama: D›fl etkenler nedeni ile preparat›n cam kab›-n›n donup çatlamas›, etken maddelerin aktivitelerini kaybetmesi veya bozunmas›-n› önlemek için etiketin uygun bir yerine “Donmaktan koruyunuz” fleklinde biruyar› yazmak gerekir.Fermentasyon: Enzimetkisiyle bir madde veyabilefli¤in yap›s›n›nbozulmas›, ekflime,mayalanma.‹nversiyon: fiuruplardasakaroz’un früktoz veglükoz’a parçalanmas›.Karamelizasyon: fiekerinfazla ›s›t›lmas› sonucu koyuk›vaml› kahverengi halalmas›, kavrulmufl fleker,karamela.Küflenme: Organikmaddelerin üzerinde, nem ve›s›n›n etkisiyle oluflan, ço¤uyeflil renkli mantar.SIRA S‹ZDEDÜfiÜNEL‹M1‹laç fiekillerine Göre BozunmaDozaj flekillerinde haz›rlanma ve saklanma koflullar›na ve ambalaj›na ba¤l› olarakbaz› de¤ifliklikler olabilir. Bu de¤ifliklikler k›saca flöyle s›ralanabilir:Çözeltiler: Bu grup ilaçlar›n homojen olmalar› ve mikrobiyal kontaminasyonau¤ramam›fl olmalar› önemlidir. Aksi halde, bozunma, renk, pH ve viskozite de¤iflimi,bulanma veya çökelti oluflumu fleklinde görülür.Solüsyonlar, eliksirler ve fluruplar: Bu tip dozaj flekillerinde, bulanma, çökme,inversiyon, karamelizasyon, fermentasyon, küflenme ve mikroorganizmaüremesi veya kimyasal reaksiyon sonucu gaz oluflumu en önemli bozunma belirtileridir.Emülsiyonlar: Faz ayr›flmas› ve dönüflümü, kremalaflma, flokülasyon ve koalesansemülsiyonlarda görülen de¤iflimlerdir. Tekrar kolayca kar›flt›r›lamayan ve suile ya¤l› faz›n ayr›lmas› fleklinde meydana ç›kan faz ayr›l›m› karakteristik bir bozunmaolay›d›r (bu durum, dayan›kl› emülsiyonlarda oluflan ve çalkalamaklaemülsiyonun hemen homojen hale geçmesi mümkün olan ayr›lma durumu ile kar›flt›r›lmamal›d›r).Süspansiyonlar: Bozunma, yeniden homojen bir da¤›l›m veremeyecek flekildebir çökme, topaklanma ve kekleflme, kristal büyümesi, deflokülasyon, flotasyon,pH, renk, koku ve tat de¤iflmi fleklinde görülür. Formülasyonu iyi yap›lmam›fl preparatlardabekleme süresi içinde çalkalamakla yeniden süspande edilemeyen, birçökelti oluflumu veya büyük parçac›klar oluflmas› ile ortaya ç›kan kristalleflme,kristal büyümesi görülür.Tentürler ve ekstre fluidler: Ekstraksiyonla haz›rlanan bu preparatlarda çökmeen önemli problemdir. Çöken k›s›mlar tanen ve benzeri maddeler olabildi¤i gibietken madde de olur. Bu preparat›n homojenitesini bozabilir. S›v› faz›n buharlaflmas›ve di¤er etkenler çökmeye neden olur ve bu durum renk koyulu¤u dolay›s›ile güç fark edilir. Çözücünün buharlaflmas› da etken madde konsantrasyonunude¤ifltirir ve ilac› kullanacak hasta için tehlike oluflturur.Steril ilaçlar: Göz, kulak, buruna uygulanan ve enjeksiyon yolu ile verilen bugrup farmasötik preparatlar için pirojen ve sterilite ilk etkendir. Mikrobiyal kontaminasyongözle saptanamaz; ancak baz› hallerde bulan›kl›k, tortu, koku, yüzeydefilm tabakas›, parçac›klar veya gaz oluflmas›, muhtemel bir kontaminasyonu iflareteder. Bitmifl üründe, kapama kontrolü, s›zd›rma testi, berrakl›k ve partikül tayini,sterilite ve pirojenite testi yap›lmal›d›r. Çözelti fleklindeki steril ilaçlar›n berrak olmas›çok önemlidir. ‹laç kullanma esnas›nda da (özellikle çok dozlu göz damlalar›)mikroorganizma kontaminasyonu olmamas› için dikkat edilmelidir.Bir hasta enjeksiyon SIRA S‹ZDE yoluyla kullanmas› gereken ampulü k›rm›fl ve sonra a¤z›n› bantlay›peczaneye getirmifl ve size soruyor “Ben bu ilac› yar›n kullanabilir miyim?”DÜfiÜNEL‹MSORUSORUD‹KKATD‹KKAT