‹çindekiler - Anadolu Üniversitesi

9. Ünite - ‹laçlar›n Saklama Koflullar›, Etiketlenme ve Ambalajlanmas›2233. Normal flartlarda belirli ve zararl› bir bozunma göstermeyen ilaçlar:Spesialitelerin (müstahzarlar, haz›r ilaçlar) büyük bir k›sm› bu gruptad›r. Genelolarak 3-5 y›l saklanabilir.‹laçlarda Raf Ömrü: Bir ilaç haz›rland›ktan tüketilinceye kadar geçen, rafta bekletilmesüresi olarak tan›mlanan süre içerisinde üzerinde yaz›lan miktar›n›, fiziksel,kimyasal ve fiziko-kimyasal tüm özelliklerini, safl›¤›n› kaybetmemesi, yani hiçbirde¤iflime u¤ramamas› gerekir. Olabilecek bu de¤iflimler;1. Gözle görülebilir de¤iflimler: ‹laç bulan›r, çöker, renklenir, rengi solar ya dakoyulafl›r, erir, yumuflar, s›v›lafl›r, buharlafl›r, tüpten kolay akar veya ak›c›l›-¤›n› kaybeder ya da kab›ndan akamaz hale geçer, viskozitesi de¤iflir.2. ‹lac›n yap›s›nda meydana gelen gözle görülmeyen de¤iflimler: etken maddekayb› olur, kimyasal reaksiyon sonucu toksik maddeler meydana gelebilir;mikroorganizma kontaminasyonu olur.Eczanelerde haz›rlanan Majistral ve Ofisinal ilaçlar›n (infüzyon, dekoksiyon,baz› çözeltiler ve posyonlar gibi) bekletilme süresi genellikle çok daha k›sad›r ve24 saat ile 7 gün içinde tamamen tüketilmelidir. ‹lac›n özellikleri ve içerdiklerimaddeler k›sa bekletme süresini gerektirmiyorsa 2-5 y›l süre ile saklanabilir.Kuru toz halinde haz›rlan›p, kullan›lmadan hemen önce suland›r›lan antibiyotikvb. ilaçlar (enjeksiyon preparatlar›, kuru toz halindeki süspansiyonlar, rekonstitüyesüspansiyon veya toz) suland›r›ld›ktan sonra etiket bilgilerine göre birkaçsaat ile 10 gün aras›nda bir süre içinde kesinlikle tüketilmelidir.Raf ömrü, ilaçlar›n yap›s›na uygun atmosfer flartlar›nda (›s›, ›fl›k, nem vb.) bozunmadansaklanabilece¤i ve emniyetle kullan›labilece¤i süredir. Raf ömrü süresi ile birliktesaklama koflullar› ve al›nmas› gereken özel önlemler mutlaka belirtilmelidir.Kimyasal bozunma havadaki oksijen, karbondioksit, su buhar› (nem) ve ›s› etkisiile olur. Ayr›ca ambalaj için kullan›lan plastik malzeme, cam kaplar›n alkali tesiri,mantar ve lastik t›palar etken maddenin kimyasal bozunmas›nda rol oynar. Bunedenle ilac›n özelli¤ine göre uygun ambalaj fleçilmesi gerekmektedir.Fiziksel bozunma üzerinde ›s› önemli bir faktördür. Baz› ilaçlar›n ›s› etkisiylebuharlaflmas› sonucu zamanla çökme olur. Nem etkisi ile su çeken ve sulananmaddelerde bozunma meydana gelir. Ayr›ca ›fl›k da bozunmaya sebep olur.‹laçlarda biyolojik bozunma faktörü olarak enzim, bakteri, virüs ve mantarlarönemli rol oynar.Bu nedenle ilac› haz›rlayan ve hastaya veren eczac› veya üretici firma ambalajya da etiket üzerinde ilac›n kullan›lma süresi, saklama koflullar› ve kullan›lma esnas›ndadikkat edilmesi gereken hususlar kesinlikle bildirilmelidir.Son kullanma tarihi: Baz› ilaçlar›n belirli süre içinde tamamen kullan›lmas›gerekir. Bu nedenle ambalaj› üzerine “Son Kullanma Tarihi” yaz›l›r. Genellikle sonkullanma tarihi bildirilen ilaçlar için özel saklama flartlar› da verilmektedir: “Serinyerde saklay›n›z”, “Buzdolab›nda saklay›n›z”; “3 gün”, “1 hafta”, “2 hafta”, vb. “Süreiçinde tüketilmelidir” fleklinde hat›rlatmalar yap›lmaktad›r.‹laçlar›n saklanma s›cakl›klar›: ‹laçlar›n saklama koflullar› içerdikleri etkenmaddeye ve yard›mc› maddelere ba¤l›d›r. Ortam koflullar› ve ambalaj ise ilac›n stabilitesindeetkilidir. Preparatlar› saklamak için kullan›lan s›cakl›k dereceleri ve terimleriafla¤›da bildirilmifltir:So¤ukta saklama: 8°C’den yüksek olmayan s›cakl›kta ilaçlar buzdolab›nda saklan›r(2°C - 8°C).