‹çindekiler - Anadolu Üniversitesi

‹çindekiler - Anadolu Üniversitesi ‹çindekiler - Anadolu Üniversitesi

ue.anadolu.edu.tr
from ue.anadolu.edu.tr More from this publisher
13.07.2015 Views

12 Pratik ‹laç Bilgisi, ‹laç fiekilleriBenzodiazepinin ÖyküsüSternbach, 1955 y›l›nda yapt›¤› sentez çal›flmalar›nda, klorometilkinazolin-N-oksit (A)türevlerinden hareketle benzheptoksadiazin türevlerini (B) elde etmek üzere reaksiyonlaryapm›flt›r. A bilefliklerinin dialkilaminlerle reaksiyonu sonucu beklenen ürünyerine dialkilaminokinazolin-N-oksit (C, R 1 = R 2 = CH 3 ) türevlerine ulafl›lm›flt›r. Eldeedilen bilefliklerin önemli bir farmakolojik aktivite göstermemesi üzerine bu grup bilefliklerleyap›lan çal›flmalar sonland›r›lm›flt›r. ‹ki y›l sonra, laboratuvarda yap›lan genelbir temizlik s›ras›nda, A bilefli¤inin sekonder aminler yerine bir primer amin olanmetilaminle verdi¤i ürün olan ve metilaminometilkinazolin-N-oksit (C, R 1 = H, R 2 =CH 3 ) oldu¤u düflünülen maddenin bulundu¤u bir flifle de farmakoloji laboratuvar›nagönderilmifltir. Farmakolojik testler sonucu, bu bilefli¤in, o güne kadar trankilizanolarak kullan›lmakta olan meprobamattan kat kat daha etkili oldu¤u görülmüfltür.Bunun üzerine, ayr›nt›l› kimyasal analizler sonucu bilefli¤in fliflenin üzerine yaz›ld›¤›gibi (C, R 1 = H, R 2 = CH 3 ) bilefli¤i olmay›p klordiazepoksit (D) oldu¤u saptanm›flt›r.A bilefli¤inin metilaminle reaksiyonu sonunda basit bir sübstitüsyon reaksiyonu vermeyipbir çevrilme reaksiyonuna u¤rayarak E bilefli¤ine dönüfltü¤ü anlafl›lm›flt›r.ABTesadüfen bulunmufl olan ilaçlara örnek olarak, önemli antibiyotik ilaç gruplar›ndan‚β−laktam antibiyotikler, penisilin ve sefalosporin türevlerinin bakteriyel rezistans›ndandolay› zamanla etkisizlefltikleri bilinmektedir. Bu nedenle zamanlayeni türevlerin haz›rlanmas› ve bunun yan›nda asit hidrolize veya penisilinaza dayan›kl›türevler elde edilmesi gerekmektedir. Do¤al olarak elde edilen penisilin türevleripenisilinaza dayan›ks›zd›r, penisilin V d›fl›ndakilerin tamam› da aside dayan›ks›zd›rlar.Buna karfl›n 6-aminopenisilanik asitten hareketle sentezlenmifl penisi-

1. Ünite - ‹lac›n Keflfi ve Tarihçesi13lin türevlerinin aside ve/veya penisilinaza dayan›kl› olmas›na dikkat edilmifltir. Örne¤in,ampisilin aside dayan›kl› ve oksasilin penisilinaza dayan›kl› türevlerdir. Ampisilininyap›s›ndaki amino grubu, elektron çekici bir grup olarak amit fonksiyonunuasit hidrolize karfl› korur. Oksasilinde ise sterik engel sa¤layan fenilisoksazolkal›nt›s›, β-laktam kal›nt›s›n› penisilinaz enzimine karfl› korur.fiekil 1.7Penisilin türevleri.BenzilpenisilinAmoksisilinOksasilinBaz› durumlarda prototip bilefli¤in yap›s› basittir. Buradan gelifltirilecek bilefliklerdaha karmafl›k yap›larda olabilir. Yap›s› basitlefltirilemeyen ve oldu¤u gibi kullan›lmas›gereken bileflikler de söz konusu olabilir. Kalp glikozitleri, baz› makrolityap›daki antibiyotikler; linkomisin, eritromisin, klaritromisin, taksol, vinkristin vevankomisin, bu grup bilefliklere örnek olarak verilebilir.Günümüzde ilaç gelifltirilmesinde, reseptörden hareketle ilaç olabilecek maddelerinyap›s›na do¤ru bir yol izlenmektedir. Yap›s› ayd›nlat›lm›fl reseptörlerin haritas›,bilgisayar teknolojisinin de yard›m›yla ç›kart›lmakta, reseptörün etken yörelerinintam karfl›t› olan küçük fragmanlar halinde fonksiyonel gruplar yerlefltirilmektedir.Yeri ve cinsi saptanan fonksiyonel gruplar, uygun kimyasal parçac›klarlatamamlanarak tahmini kimyasal bilefliklerin formülleri yaz›lmaktad›r. Bu flekildeformülleri elde edilen bilefliklerin sentezleri rasyonel olanlar sentezlenerek, dahaönce bahsedilmifl olan ilaç gelifltirme çal›flmalar›n›n bir benzeri bafllat›lm›fl olur.Ancak burada, reseptör modelleri esas al›nm›fl oldu¤undan ilaç gelifltirme çal›fl-

12 Pratik ‹laç Bilgisi, ‹laç fiekilleriBenzodiazepinin ÖyküsüSternbach, 1955 y›l›nda yapt›¤› sentez çal›flmalar›nda, klorometilkinazolin-N-oksit (A)türevlerinden hareketle benzheptoksadiazin türevlerini (B) elde etmek üzere reaksiyonlaryapm›flt›r. A bilefliklerinin dialkilaminlerle reaksiyonu sonucu beklenen ürünyerine dialkilaminokinazolin-N-oksit (C, R 1 = R 2 = CH 3 ) türevlerine ulafl›lm›flt›r. Eldeedilen bilefliklerin önemli bir farmakolojik aktivite göstermemesi üzerine bu grup bilefliklerleyap›lan çal›flmalar sonland›r›lm›flt›r. ‹ki y›l sonra, laboratuvarda yap›lan genelbir temizlik s›ras›nda, A bilefli¤inin sekonder aminler yerine bir primer amin olanmetilaminle verdi¤i ürün olan ve metilaminometilkinazolin-N-oksit (C, R 1 = H, R 2 =CH 3 ) oldu¤u düflünülen maddenin bulundu¤u bir flifle de farmakoloji laboratuvar›nagönderilmifltir. Farmakolojik testler sonucu, bu bilefli¤in, o güne kadar trankilizanolarak kullan›lmakta olan meprobamattan kat kat daha etkili oldu¤u görülmüfltür.Bunun üzerine, ayr›nt›l› kimyasal analizler sonucu bilefli¤in fliflenin üzerine yaz›ld›¤›gibi (C, R 1 = H, R 2 = CH 3 ) bilefli¤i olmay›p klordiazepoksit (D) oldu¤u saptanm›flt›r.A bilefli¤inin metilaminle reaksiyonu sonunda basit bir sübstitüsyon reaksiyonu vermeyipbir çevrilme reaksiyonuna u¤rayarak E bilefli¤ine dönüfltü¤ü anlafl›lm›flt›r.ABTesadüfen bulunmufl olan ilaçlara örnek olarak, önemli antibiyotik ilaç gruplar›ndan‚β−laktam antibiyotikler, penisilin ve sefalosporin türevlerinin bakteriyel rezistans›ndandolay› zamanla etkisizlefltikleri bilinmektedir. Bu nedenle zamanlayeni türevlerin haz›rlanmas› ve bunun yan›nda asit hidrolize veya penisilinaza dayan›kl›türevler elde edilmesi gerekmektedir. Do¤al olarak elde edilen penisilin türevleripenisilinaza dayan›ks›zd›r, penisilin V d›fl›ndakilerin tamam› da aside dayan›ks›zd›rlar.Buna karfl›n 6-aminopenisilanik asitten hareketle sentezlenmifl penisi-

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!