‹çindekiler - Anadolu Üniversitesi

‹çindekiler - Anadolu Üniversitesi ‹çindekiler - Anadolu Üniversitesi

ue.anadolu.edu.tr
from ue.anadolu.edu.tr More from this publisher
13.07.2015 Views

208 Pratik ‹laç Bilgisi, ‹laç fiekilleri‹zotonik çözelti: Vücuts›v›lar› ile ayn› ozmotikbas›nç gösteren çözelti.‹zohidrik çözelti: Kan vevücut s›v›lar› ile ayn› pH’ya(7.2/7.4) sahip olan çözelti.fiekil 8.8Enjeksiyonlukdozajflekillerininverilifl yollar›sas vücut organlar›na uygulanan ilaçlar bu gruba girer ve üretimleri özel dikkat gerektirir.Bunlar›n steril, izotonik ve izohidrik olmalar› gerekir. Bu nedenle formülasyonaetken maddenin d›fl›nda, izotoni ve izohidri ayarlay›c› maddeler, antimikrobiyalmaddeler, antioksidan, redüktör ve flelat oluflturan maddeler ve koruyucumaddeler ilave edilir.Enjeksiyonluk preparatlar ambalajlar›ndaki fiziksel durumlar›na göre afla¤›dakigibi s›n›fland›r›labilir:1. Steril berrak çözeltiler (küçük veya büyük hacimli çözeltiler),2. Steril tozlar veya steril ve konsantre s›v›lar,3. Enjeksiyonluk steril süspansiyonlar (Steril süspansiyon veya kuru toz),4. Steril emülsiyonlar.Enjeksiyon yollar› (fiekil 8.8):• Subkutan-Hipodermik - Deri alt›na (s.c.)• ‹ntramüsküler - Adale içine (i.m.)• ‹ntravenöz - Damar (vena) içine (i.v.)• ‹ntrakutan-Intradermal - Deri alt›na (i.d.)• ‹ntratekal, Intraspinal, Peridural - Omurili¤e (i.t.)• ‹ntraartiküler - Eklem, ba¤lant› içine (i.a.)• ‹ntracardial - Kalb içine (i.c.)• ‹ntraperitonal - Periton içine (i.p.)• ‹ntraplöral - Plevra içineIC SC lM lVStratum KorneumEpidermisDermis3LDura materPeridural bofllukSuskutan DokuKasDamar4L5LSuberaknoit bofllukSo¤uk zincir: S›cakl›klastabilitesi etkilenen ilaçlarüretimlerinden itibareneczaneye geliflteki süreçesnas›nda (üretim yeri-firmada¤›t›m deposu-eczadeposu-eczane zinciri) özelso¤utmal› ambalajlariçerisinde ve özel tafl›maprosedürü ile tafl›nmal›d›r.Afl› Preparatlar›: Afl›lar spesifik antijenlerdir. Mikroorganizmalar veya bunlardanelde edilen toksinlerin zarars›z hale getirilmifl flekli afl›d›r. Eczanelerde enfeksiyonlardankorumak amac›yla pek çok hastal›klara ait afl›lar mevcuttur.Afl›lar +10°C ’nin alt›nda tercihen buzdolab›nda (~4°C’de) ›fl›ktan korunarak saklanmal›d›r.Afl›lar›n bir yerden di¤erine tafl›nmalar›nda so¤uk zincir kullan›lmal›d›r.Eczanedeki Bulunan Afl›lara Örnekler:• Kuduz afl›s›,• Tetanoz afl›s›,• Hepatit afl›s›,• Hepatit B,• Pnömokok• Varisella (Su çiçe¤i),• Difteri + Tetanoz + Bo¤maca,• Difteri + Tetanoz + Bo¤maca + Polimyelit,• Hemofilus Influenza Tip B,

8. Ünite - Dozaj fiekilleri209• Hemofilus Influenza Tip B+Difteri+Tetanoz+Bo¤maca,• Hemofilus Influenza Tip B+Difteri+Tetanoz+Bo¤maca-Polio,• K›zam›k,• K›zam›k+K›zam›kç›k+Kabakulak.Biyoteknolojik Ürünler: Etken maddesi rekombinant DNA (rDNA) veya monoklonalantikor teknolojisi ile haz›rlanan preparatlard›r. Bu teknolojisi ile haz›rlananözellikle peptit ve protein yap›daki ilaçlar›n say›s› gittikçe artmaktad›r. Bu ilaçlar özelilaçlard›r ve korunmalar›, haz›rlanmalar› ve sunulmalar› özel ihtimam gerektirir.fiu anda stabiliteleri nedeniyle sadece liyofilize halde bulunan ve hastanelerdeuygulanan bu ilaçlar mutlaka so¤uk zincir ile getirilmeli ve buzdolab›ndasaklanmal›d›r.MODERN DOZAJ fiEK‹LLER‹Klasik ilaç flekillerinde ortaya ç›kan baz› sorunlar› gidermek, güvenlik ve etkinli¤i,biyoyararlan›m› ve terapötik indeksi artt›rmak amac›yla, son y›llarda ilaçlar›n hastayaverilifl yollar› ve sal›m mekanizmalar› üzerindeki çal›flmalar giderek artm›flt›r.Klasik ilaç kullan›m›nda, hastan›n s›k s›k ilaç almas›, ilaç plazma konsantrasyonununsabit de¤erde tutulamamas›, tekrarlanan doz aral›klar›nda bazen terapötik seviyeninalt›na bazen de toksik s›n›ra ulafl›labilmesi ortaya ç›kan sorunlardan enönemlileridir. Bu nedenle “Kontrollü ilaç salan sistemler” in önemi gittikçe artm›flve yeni terapötik sistemler gelifltirilmifltir. Kontrollü ilaç serbestlefltiren sistemlerdeilaç tafl›y›c›s› olarak çeflitli özelliklere sahip vücutta parçalanabilen veya parçalanmayanpolimerler kullan›lmaktad›r. Bu sistemlerde ilaç polimer tafl›y›c› ilebirlikte haz›rlan›r ve ilac›n sal›m h›z›n› polimer kontrol eder. Kullan›lan polimerinyap›s› ve haz›rlama yöntemi ile ilac›n sal›m mekanizmas› ve h›z› ayarlanabilir.Kontrollü sal›m sistemleri enjeksiyon (parenteral, i.v., i.m., i.p., s.c., i.d.,i.t.), transdermal, nazal, pulmoner, oküler, bukkal, oral, rektal ve vajinal yollarile kullan›lmaktad›r.Kontrollü sal›m sistemleri, de¤ifltirilmifl (modifiye) sal›m sistemleridir. De¤ifltirilmiflsal›m sistemlerinin terminolojisi ile ilgili bu karmafl›k durum USP 31’de iki bafll›kalt›nda toplanarak giderilmifltir. Bunlardan birincisi geciktirilmifl (delayed) sal›msistemleri, di¤eri ise uzat›lm›fl (extended) sal›m sistemleridir.Geciktirilmifl sal›m sistemleri genellikle enterik kapl› ürünlerdir. USP 31, kontrollüsal›m sistemlerini uzat›lm›fl sal›m sistemleri olarak de¤erlendirmekte, genelolarak bak›ld›¤›nda ise de¤ifltirilmifl sal›m sistemleri alt›nda s›n›fland›rmaktad›r.De¤ifltirilmifl sal›m sistemleri içerisinde yer alan ve konu ile ilgili olarak kaynaklardabulunan dozaj flekilleri ve adland›r›lmalar›n en çok kullan›lanlar› afla¤›da ‹ngilizceolarak verilmifltir.CR, MR, SR vb. k›saltmalar ingilizcelerinin k›saltmalar›d›r. Ayr›ca baz› ilaçlar›nüzerinde Long Acting ibaresi vard›r.Extended Release, Prolonged Release (Uzat›lm›fl sal›m)Controlled Release (CR, Kontrollü sal›m), Programmed Release (PR, Programlanm›flsal›m)Delayed Release (DR, Geciktirilmifl sal›m), Postponed ReleaseRepeat Action (Tekrarlanan etki)Slow Release (Yavafl sal›m)Modified Release (MR, de¤ifltirilmifl-modifiye sal›m )Sustained Release (SR, Sürekli sal›m, Sustained Action, Continuous Release )

208 Pratik ‹laç Bilgisi, ‹laç fiekilleri‹zotonik çözelti: Vücuts›v›lar› ile ayn› ozmotikbas›nç gösteren çözelti.‹zohidrik çözelti: Kan vevücut s›v›lar› ile ayn› pH’ya(7.2/7.4) sahip olan çözelti.fiekil 8.8Enjeksiyonlukdozajflekillerininverilifl yollar›sas vücut organlar›na uygulanan ilaçlar bu gruba girer ve üretimleri özel dikkat gerektirir.Bunlar›n steril, izotonik ve izohidrik olmalar› gerekir. Bu nedenle formülasyonaetken maddenin d›fl›nda, izotoni ve izohidri ayarlay›c› maddeler, antimikrobiyalmaddeler, antioksidan, redüktör ve flelat oluflturan maddeler ve koruyucumaddeler ilave edilir.Enjeksiyonluk preparatlar ambalajlar›ndaki fiziksel durumlar›na göre afla¤›dakigibi s›n›fland›r›labilir:1. Steril berrak çözeltiler (küçük veya büyük hacimli çözeltiler),2. Steril tozlar veya steril ve konsantre s›v›lar,3. Enjeksiyonluk steril süspansiyonlar (Steril süspansiyon veya kuru toz),4. Steril emülsiyonlar.Enjeksiyon yollar› (fiekil 8.8):• Subkutan-Hipodermik - Deri alt›na (s.c.)• ‹ntramüsküler - Adale içine (i.m.)• ‹ntravenöz - Damar (vena) içine (i.v.)• ‹ntrakutan-Intradermal - Deri alt›na (i.d.)• ‹ntratekal, Intraspinal, Peridural - Omurili¤e (i.t.)• ‹ntraartiküler - Eklem, ba¤lant› içine (i.a.)• ‹ntracardial - Kalb içine (i.c.)• ‹ntraperitonal - Periton içine (i.p.)• ‹ntraplöral - Plevra içineIC SC lM lVStratum KorneumEpidermisDermis3LDura materPeridural bofllukSuskutan DokuKasDamar4L5LSuberaknoit bofllukSo¤uk zincir: S›cakl›klastabilitesi etkilenen ilaçlarüretimlerinden itibareneczaneye geliflteki süreçesnas›nda (üretim yeri-firmada¤›t›m deposu-eczadeposu-eczane zinciri) özelso¤utmal› ambalajlariçerisinde ve özel tafl›maprosedürü ile tafl›nmal›d›r.Afl› Preparatlar›: Afl›lar spesifik antijenlerdir. Mikroorganizmalar veya bunlardanelde edilen toksinlerin zarars›z hale getirilmifl flekli afl›d›r. Eczanelerde enfeksiyonlardankorumak amac›yla pek çok hastal›klara ait afl›lar mevcuttur.Afl›lar +10°C ’nin alt›nda tercihen buzdolab›nda (~4°C’de) ›fl›ktan korunarak saklanmal›d›r.Afl›lar›n bir yerden di¤erine tafl›nmalar›nda so¤uk zincir kullan›lmal›d›r.Eczanedeki Bulunan Afl›lara Örnekler:• Kuduz afl›s›,• Tetanoz afl›s›,• Hepatit afl›s›,• Hepatit B,• Pnömokok• Varisella (Su çiçe¤i),• Difteri + Tetanoz + Bo¤maca,• Difteri + Tetanoz + Bo¤maca + Polimyelit,• Hemofilus Influenza Tip B,

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!