‹çindekiler - Anadolu Üniversitesi

204 Pratik ‹laç Bilgisi, ‹laç fiekilleriFormüllerindeki etken madde say›s›na göre; bir tek etken madde içerenlere basittozlar, birden fazla say›da etken madde içerenlere de bileflik tozlar denir.Bölünmemifl toz preparatlar: A¤›z yolu ile dâhilen de¤iflik miktarlarda al›nanveya haricen kullan›lan çok ince toz halinde haz›rlanan kar›fl›mlard›r. Hastaya,dozlara bölünmemifl halde verilir. Dâhilen kullan›lanlarda doz, kahve veya çay kafl›¤›gibi ölçülerle hasta taraf›ndan ayarlan›r. Majistral veya ofisinal formüller, ayr›-ca laksatif, antasit etki gösterenler ve besleyici kar›fl›mlar, efervesan tozlar, esansl›flekerler gibi hastan›n ölçek veya kafl›kla doze edebilece¤i flekilde haz›rlan›r. Etkenmadde içeren toz fleklindeki preparatlar›n tam doze edilmeden kullan›lmas› sonderece sak›ncal›d›r. Haricen kullan›lacak toz preparatlar da genel olarak bölünmemiflhalde haz›rlan›r. Bir kutu içinde, tercihan tozu kolayca serpebilecek flekildeüzerinde delikli bir kapa¤› bulunan kutulara konur. Bölünmemifl toz preparatlara¤z› iyi kapal›, kullan›lmaya uygun genifllikte, cam kaplarda ve gerekirse serin yerdesaklanmal›d›r.Bölünmüfl toz preparatlar: Genellikle majistral formül halinde haz›rlanan paket,kafle, bol, pilül, granül, pastil, sert jelâtin kapsüller de bu gruba girer.Granüleler: Do¤rudan do¤ruya ilaç olarak veya tabletlerin haz›rlanmas›nda önbasamak olarak kullan›lan birbirine kenetlenmifl asimetrik agregatlard›r. Granülasyontan›m olarak, ince toz partiküllerin büyümesidir. Granüle çekirde¤i az veyaçok poröz, küre ve silindir fleklinde olabilir. Birden fazla küçük çekirdekten oluflur.Toz maddelerle çeflitli flekil ve görünüflte haz›rlanan farkl› parça büyüklü¤ündeagregatlard›r. Kuru granülasyon ve yafl granülasyon tekni¤i ile haz›rlan›rlar. Farmasötikamaçl› granülasyon, tabletleme için bir ön haz›rl›k aflamas› oluflturmas›,sert jelâtin kapsüle doldurma veya granüleler final ürün olarak da safleler/paketleriçinde de verilebilirler. Granüle hale getirmekle, tozlar›n ak›fl özellikleri düzeltilebilir,farkl› toz maddelerden oluflan kar›fl›ma ortak bir dansite kazand›r›labilir, etkenmaddenin ve bas›m kütlesinin bas›labilme özelli¤i gelifltirilir ve etken maddesal›m h›z› kontrol edilebilir.Granüleler, 25°C’yi geçmeyen s›cakl›kta, nemden korunarak ambalajlar›ndasaklanmal›.Mikropelletler: Partikül büyüklü¤ü 0.5-1.5 mm aras›nda de¤iflen, küreselformda çok birimli kat› ilaç flekilleridir. Mikropelletler haz›rlanmalar› s›ras›nda etkenmaddeyi, mini matriks içinde bulundururlar veya çevrelerine etken madde veyamaddeler fonksiyonel amaç için kaplanm›fl veya tabakaland›r›lm›fl olarak haz›rlan›rlar.Dozlama güvenli¤i ve sal›mda tekrarlanabilme özellikleri vard›r. Non Pareil®Celphere® örnek formülasyonlard›r.Kafleler: Tad› hofl olmayan maddelerin hastaya kolayca verilmesini sa¤layanpreparat flekilleridir. Gövde ve kapak k›s›mlar›ndan oluflan kafle, niflasta çözeltisininözel kal›plara dökülüp çözücünün uçurulmas› ile flekillenir. T.K 1974’e görekafleler ald›klar› a¤›rl›klara göre numaraland›r›lm›flt›r [(00): 0.10-0.25 g, (0): 0.25-0.50 g, (1): 0.50-0.75 g, (2):0.75-1.00 g]. Kafleler, 25°C yi geçmeyen oda s›cakl›¤›nda,nemden korunarak ambalajlar›nda saklanmal›. Gripin kafle, lokman kafle eczanedekipreparat örnekleridir.Kapsüller: Capsulae gelatinae, Capsulae gelatinosae, Capsules gelatineuses, Gelules,Jelâtin kapsüller olarak bilinmektedir. Kapsüller esas maddesi jelâtin olan de-¤iflik görünüfl, flekil, renk ve büyüklükte sert veya yumuflak koruyuculard›r. Baflkabir ifade ile kapsüller, etken maddenin çeflitli flekil ve kapasitede çözünebilen birkap veya kabuk içinde doldurulmas›yla haz›rlanan tek dozluk kat› ilaç flekilleridir.Kapsüller ilaçlar›n a¤›z yolu ile kolay al›nmas›n› sa¤lar; içlerinde bulunan maddele-