‹çindekiler - Anadolu Üniversitesi

202 Pratik ‹laç Bilgisi, ‹laç fiekilleriMerhemler de¤iflik amaçlarla kullan›l›rlar; tedavi edici, antiseptik, koruyucu, yumuflat›c›vb. tedavi edici amaç için, antibiyotik, analjezik, antienflamatuvar, antihistaminikgibi birçok etken madde grubunun topik kullan›m›nda çok uygun bir farmasötikflekildir. Bunlardan koruyucu olanlar hariç, merhem s›va¤lar›n›n içindekietken maddeleri, kolayca ve etkili bir flekilde organizmaya vermesi gerekir. Bununiçin s›va¤lar›n içerisine konan etken maddelerin deriden geçip geçemedikleri, heretken madde ve her s›va¤ için ayr› ayr› bilinmelidir. Merhem formundaki bir ilac›netki gösterebilmesi için cilde nüfuz etmesi ve gözeneklerini t›kamamas› gerekir.Pomat, Frans›zca merhem demektir. Ya¤l› s›va¤ ile haz›rlanm›fl preparatlard›r.Karakteristik kokular› vard›r. Terapötik etkili (tedavi edici, iyilefltirici etki) olanlaretken madde içerirler.Yar› kat› preparatlarda ve özellikle merhemlerde fiziksel, kimyasal ve mikrobiyaletkenlerle fiziksel ve kimyasal de¤iflmeler olur. Bu de¤iflmelerin nedenleri, ›s›,›fl›k, pH de¤iflikli¤i, formülasyon hatas› ve mikroorganizma bulaflmas›d›r.Merhemler iyi muhafaza edilemedi¤i takdirde, bileflimindeki ya¤l› s›va¤lar ac›-lafl›r, kokuflur, emülsiyonlar ayr›fl›r, su kayb› ile kurur, küflenir, suda çözünenler sukayb› ile kat›lafl›r, etken madde kristallenir. Özellikle s›va¤› domuz ya¤› ve lanolinolanlarda ac›ma ile oluflan asit, etken maddeyi k›smen veya tamamen bozabilir.Merhemler, genel olarak oda s›cakl›¤›nda (20-25°C), iyi kapal› kaplarda, ›fl›ktan vehava temas›ndan korunarak saklanmal›d›r. Zaman içindeki etken maddeler billurlaflabilirveya kolloidal parçac›klar büyüyebilir (örn: kükürt merhemi kolloidal gümüflmerhemi, civa oksit merhemi gibi).Zorunlu olmad›kça merhemleri buzdolab›nda saklamaya gerek yoktur, etkenmaddeler kristallenebilir. Ayr›ca merhemlerin korunmas› için koruyucu maddelerkullan›labilir.Patlar veya Pastalar: Bünyelerinde %50-70 oran›nda kat› madde içeren, ciltüzerinde koruyucu tabaka oluflturan koyu k›vaml› merhemlerdir. Bu flekildeki tafl›y›c›içine konulmufl etken madde daha geç absorbe olur. Genellikle astrenjan veantiseptik maddeler için s›va¤ olarak seçilirler. Patlar›n s›va¤lar› ço¤unlukla ya¤l›hidrokarbon s›va¤lar›d›r.Kremler: Krem terimi genellikle yumuflak ve emülsiyon tipinde kozmetik preparatlariçin kullan›l›r. Opak görünüfllü yar› kat› emülsiyon sistemleridir. K›vam veviskoziteleri emülsiyonun tipine (S/Y veya Y/S oldu¤una göre ) ve ayr›ca iç fazdakikat› maddelerin yap›s›na göre de¤iflir. Preparat›n pH’s› cilt pH’s›na (ph 5.2-5.6)yak›n yani hafif asidiktir. Haricen uygulanmak üzere haz›rlanm›fl emülsiyon fleklindekipreparatlard›r, süspansiyon olanlar da vard›r ve etken madde içerirler.Losyon: Ak›flkan ve hidrofilik özelli¤i olan Y/S emülsiyonlard›r. pH’s› 6 civar›ndad›r.Ya¤›ms› ve yap›flkan oldu¤u halde deride tutunma özelli¤ine sahiptir. Deriüzerinde oluflturdu¤u film tabakas› gözle görülmez, salg›lar›n ç›kmas›n› engellemezve kolayl›kla y›kanabilir.Jeller: Do¤al veya sentetik zamklardan meydana gelen üç boyutlu polimeryap›l› esas bir kütle içinde, kat› veya s›v› bir faz›n da¤›l›m› ile oluflan yar› kat›preparatlard›r.Sera: Yüksek oranda mum ihtiva eden preparatlard›r. Merhemler gibi deriyesürülmek üzere haz›rlan›rlar. ‹çerdikleri fazla mum nedeniyle deri üzerinde erimezler,bu nedenle daha ziyade koruyucu amaçla do¤rudan veya bir bez üzerinesürülmüfl olarak tatbik edilirler. Genellikle astrenjan ve stimülan maddeler için s›-va¤ olarak kullan›l›rlar.