‹çindekiler - Anadolu Üniversitesi

8. Ünite - Dozaj fiekilleri199yonlar, cilde ve mukozaya uygulanarak topik etki sa¤larlar. A¤›zdan beslenemeyenhastalara do¤al ya¤lar ve aminoasitlerin emülsiyonlar› parenteral yolla uygulan›r.Parenteral emülsiyonlar›n damlac›k çap› kan damarlar›nda emboliyi önlemekiçin 1µm’den küçük ve steril olmas› gerekmektedir.Damlac›klar›n boyutu emülsiyonlar›n görünümünü etkiler ve isimlendirilmelerineolanak sa¤lar. Ortalama çap› 10 -100 nm aras›nda olan sistemler mikroemülsiyonveya miseller emülsiyon, 100 nm’den büyük damlac›klara sahip olan sistemlerise makroemülsiyon olarak adland›r›l›rlar. Ayr›ca kuru emülsiyonlar da gelifltirilmifltir.Bunlar çeflitli yöntemlerle veya adsorban maddelerin ilavesiyle kat› hale getirilenemülsiyon sistemleridir.Emülsiyon formüllerinde, birbiri ile kar›flmayan ve biri hidrofil (su seven) di¤erilipofil (ya¤ seven) özellikteki iki s›v› faz ile, bu fazlar aras›ndaki yüzey gerilimidüflürmeye yarayan bir veya gerekti¤inde birden çok yüzey etken madde vard›r.Yüzey etken maddeler iç faz›n d›fl faz içinde damlac›klar halinde homojen olarakda¤›lmas›n› sa¤lar.Bu duruma göre bir emülsiyonda üç k›s›m vard›r:1. Dispersiyon faz› (d›fl faz veya devaml› faz),2. Dispers faz (iç faz veya devaml› olmayan faz),3. Yüzey etken maddeler.‹ç faz› ya¤, d›fl faz› su olan emülsiyonlar, su içinde ya¤, ya¤/su, Y/S veya O/W(o: oil, ya¤ ve w: water, su) fleklinde tan›mlan›r. Damlac›klar halindeki iç faz su,d›fl faz da ya¤ oldu¤u zaman ya¤ içinde su, su/ya¤, S/Y veya W/O fleklinde ifadeedilmektedir. Ayn› anda Y/S ve S/Y tipindeki emülsiyonu bulunduran sistemlerçoklu emülsiyonlar olarak tan›mlan›rlar. Bunlar S/Y/S veya Y/S/Y tipi emülsiyonolufltururlar.Emülsiyonlar uygun ambalajlarda, s›v› k›sm› üzerinde hava bofllu¤u b›rak›larakve kullanmadan önce çalkalay›n›z etiketi yap›flt›r›larak ve afl›r› ›s›, ›fl›k ve dondurucuetkilerden korunacak flekilde saklanmal›d›r.Süspansiyonlar: Kat› ilaç partiküllerinin çözünmedikleri bir s›v› ortam içerisindekitek düze da¤›l›mlar›yla oluflan iki fazl› heterojen sistemlerdir. D›fl faz (devaml›veya sürekli faz) s›v› veya yar› kat›, iç faz (da¤›lan faz) ise d›fl fazda çözünmeyenkat› partiküllerden meydana gelir. Partikül büyüklü¤ü aral›¤› çok de¤iflikolmakla beraber, genellikle 0.5 nm - 100 µm aras›ndad›r. Oral, parenteral, topikal,oküler, otik, pulmoner veya rektal yoldan uygulanabilirler. Süspansiyonlar ya¤l›veya sulu bir ortamda kat› maddenin da¤›t›ld›¤› s›v› preparatlar veya kullan›laca-¤› zaman s›v› ortamla kar›flt›r›lmak üzere haz›rlanan toz kar›fl›mlar› fleklinde bulunurlar.‹yi bir formülasyon için vasata viskozite artt›r›c›, ›slat›c›, süspansiyon veflokülasyon ajanlar›, tatland›r›c›lar, koku ve renk vericiler, tamponlar ve koruyucularilave edilir.‹laçlar›n süspansiyon fleklinde haz›rlanma nedenleri:• Hiçbir çözücüde çözünmeyen maddelerin uygulanabilmesi,• S›v› olduklar› için tekdüze-homojen dozlama sa¤lanabilmesi,• Etken madde çözünmemifl durumda oldu¤undan daha dayan›kl› olmalar› veda¤›t›lm›fl etken maddenin yüzey alan›n›n artmas› nedeniyle, kat› ilaç flekillerinegöre mideden emilim daha h›zl›d›r,• Suland›r›lmak üzere kuru toz (rekonstitüe) fleklinde haz›rlanan preparatlar›nfiziko-kimyasal yönden uzun süre dayan›kl› olarak saklanabilmesi,