‹çindekiler - Anadolu Üniversitesi

Dozaj fiekilleriG‹R‹fi‹laçlar canl›lar› hastal›klardan koruyan, hastal›klar›n teflhis ve tedavisinde kullan›-lan kimyasal maddelerdir. Sa¤l›kl› yaflamak ve rahats›zl›klar› ortadan kald›rmak ancakuygun ilaç seçimi ve bilinçli kullan›m› ile mümkün olabilir. Bir etken maddenin,keflfedilip dozaj flekline dönüfltürülerek kullan›ma arz edilmesi yaklafl›k 10-15y›l sürmektedir. Uzun araflt›rmalar sonucu keflfedilen ve farmakolojik ve toksikolojiketkisi kesin olarak belirlenen etken madde veya maddeler hastalar›n kullanabilece¤iilaç formlar› haline getirilir. Bunun için öncelikle uygun formül tasarlan›r.Kullan›lacak yard›mc› maddeler belirlenir, geliflmifl modern teknolojilerle uygunforma dönüfltürülür, gerekli kontroller yap›l›r, raf ömrü ve saklama koflullar› belirlenir.Tüm bu ifllemler GMP ve GLP uygulamalar›na göre yap›lmal›d›r.‹lac›n kendisinden beklenen tedavi de¤erini tam olarak gösterebilmesi için ilaçüretiminde görev alan personel kadar, ilac›n da¤›t›m›n› yapanlar, ilac› uygulayansa¤l›k personeli ve yard›mc› sa¤l›k personeli, reçeteyi düzenleyen hekim, reçeteyihaz›rlayan eczac› ve hatta ilac› kullanan hasta büyük sorumluluk tafl›r.Her alanda oldu¤u gibi, farmasötik teknoloji’de de, hastan›n yaflam kalitesiniartt›rmak, ilaç dozunu azaltmak, dozlama aral›¤›n› uzatmak, yan ve zararl› etkilerdenar›nd›rmak amac›yla kontrollü sal›m sistemleri ve hedef bölgeye etken maddeyigönderen ak›ll› ilaçlar gelifltirilmektedir. Bu flekilde tedavi kolay, düzenli, verimlive ucuz olur.Bugün ilaç araflt›rmalar›nda gelinen nokta, 21. yüzy›lda hücre ve moleküler biyolojialanlar›nda yeni geliflmelerin, protein ve peptit yap›lar›n ve genlerin tedavidekullan›m›n›n artmas› ve hatta bu moleküllerin biyolojik aktivitesini bozmadan yap›-lacak küçük de¤iflimlerle, do¤rudan vücutta tedavisine gereksinim duyulan yeregönderilebilmelerinin (hedeflendirme) sinyalini vermektedir.Bu ünitede dozaj flekillerinin tan›mlar›, özellikleri ve temel ifllemler hakk›ndagenel bilgiler verilmektedir.Raf ömrü: ‹lac›nhaz›rlanmas›ndan sonkullan›m tarihine kadarkisüredir (Uygun koflullardasaklanan ve bozulmam›fl).GMP: ‹yi ÜretimUygulamalar› -GoodManufacturing Practice.GLP: ‹yi LaboratuvarUygulamalar› -GoodLaboratory Practice.KLAS‹K DOZAJ fiEK‹LLER‹ÇözeltilerÇözeltiler s›v› dozaj flekilleridir, içlerinde bir veya daha fazla madde çözünmüflolan, berrak ve tek fazl› sistemlerdir. Çözeltiler tek faz olarak görünmelerine ra¤menasl›nda iki fazdan oluflurlar;