‹çindekiler - Anadolu Üniversitesi

174 Pratik ‹laç Bilgisi, ‹laç fiekilleriZehir: Organizmaya girincekimyasal etkisiyle fizyolojikfonksiyonlar› bozan vemiktar›na göre canl›y›öldürebilen madde.• Düz süzgeç k⤛d›: Süzülecek çözeltinin özellikle çökelti k›sm› kullan›lmakistenildi¤i zaman tercih edilir.• Pilili süzgeç k⤛d›: Süzme iflleminde özellikle süzüntünün toplanmas› istenildi¤indekullan›l›r. Süzme yüzeyi pililer sayesinde artt›¤› için ifllem çabuklafl›r.Ö¤ütme: Eczac›l›kta kullan›lan çok az say›da etken madde ve yard›mc› maddeleruygun büyüklüktedir. Ço¤unlu¤u ilaç yap›m›n›n de¤iflik aflamalar›nda uygunboyut ve özelliklere getirilir. Bu ifllemlerden birisi de ö¤ütmedir. Ö¤ütme, partikülbüyüklü¤ünü küçülterek istenen boyuta getirme yöntemidir. Kullan›lan kimyasalmaddelerin ve droglar›n partikül boyutlar›, keserek, afl›nd›rarak, ö¤ütülerek, ezerek,çöktürerek veya bir tak›m aletlerin yard›m›yla amaca göre istenilen büyüklü-¤e getirilir.Partiküllerin ayn› büyüklü¤e getirilmeleri sonucu, daha homojen kar›fl›mlar haz›rlayarakhassas dozda ilaç verilebilir, çözünme ve emilim h›zlar› artt›r›labilir. Ayr›ca,parenteral ve oftalmik preparatlarda damarlar›n, gözyafl› kanallar›n›n ve enjektörünt›kanmas› önlenmifl olur.Kurutma: ‹laç ve ilaç flekli üretiminde en önemli temel ifllemlerden biri de üretiminen son aflamalar›nda yer alan kurutma ifllemidir. Bitkisel kaynakl› ürünler,inorganik tuzlar, sentezlenen ilaç etken madde ve yard›mc› maddeleri, do¤al kaynakl›polimerler, ilaç flekilleri (toz, granül, tablet, nanopartikül, mikrokapsül, mikroküreler)haz›rlan›rken veya haz›rland›ktan sonra kurutulurlar. Bu flekilde, haz›rlamaifllemlerinden veya maddenin do¤as›ndan kaynaklanan su ve di¤er çözücülerortamdan uzaklaflt›r›l›r. Kullan›lmaya haz›r etken ve yard›mc› maddelerin stabiliteleri,tafl›nmalar›, depolanmalar› ve ilaç flekillerinin haz›rlanmalar› bak›m›ndankuru halde bulunmalar› gerekir. Kat› hal stabiliteleri (kararl›l›klar›, dayan›kl›l›klar›)nemli hallerine göre çok daha fazlad›r.Sterilizasyon: Mikroorganizmalardan ar›nd›rma için yap›lan ifllemdir. Steril ürün,tüm yaflayan mikroorganizmalar›n uzaklaflt›r›ld›¤› veya yok edildi¤i üründür. Sterilizasyonyöntemi çok dikkatli seçilmeli, mikroorganizma yüküne göre ve üründe herhangibir bozunmaya neden olmayan en uygun ve etkili yöntem olmal›d›r. Sterilizasyonifllemi, s›cakl›k uygulayarak, kimyasal madde yard›m›yla, ürünü süzerek (uygunpor büyüklü¤ündeki filtrelerle) ve ›fl›n (UV veya radyasyon) ile yap›labilir.Haz›rlanan ilaçlar›n etiketlenmesi ve saklanma koflullar›: Bu konularla ilgilibilgiler bu kitab›n “‹laçlar›n saklama koflullar›, etiketleme ve ambalajlanmas›”isimli 9. ünitesinde verilmifltir.Eczanede bulundurulmas› gerekli dolaplar: Eczanede mevcut bütün zehirlimaddeler kilitli dolapta saklanmal›d›r. (T.K.) nin B cetvelinde (Zehirli ilaçlar Cetveli)kay›tl› ilaçlar k›rm›z› boyal› ve üzerinde fiiddetli Zehir (Toxique) ibaresi yaz›-l› bir dolapta muhafaza edilecektir. C cetvelinde (Ayr› Bulundurulacak ‹laçlar Cetveli)mevcut ilaçlar yeflil boyal› ve üzerinde Ayr› Bulundurulacak (a separer) kelimesiyaz›l› bir dolapta saklanacakt›r.Toxique ve a separer dolaplar› eczanede yan yana bulunur. Dolaplar her zamankilitli halde ve anahtar› eczane mesul müdüründe veya eczac›n›n eczanedebulunmad›¤› hallerde bütün sorumlulu¤u üzerine alan ikinci flah›sta bulunacakt›r.Bu dolaptaki maddelerin fliflelerine beyaz zemin üzerine k›rm›z› bask›l› özel etiketyap›flt›r›lacak ve maddelerin isimleri muntazam ve okunakl› bir flekilde yaz›lacakt›r.Ayr›ca “Zehir” kelimesi de etikete veya fliflenin üzerine kaydedilecektir. K›rm›z›reçeteye tabi ilaçlar ise çelik kasada saklanacakt›r.Ayr› bulundurulacak ilaçlar dolab›ndaki fliflelere beyaz zemin üzerine yeflil bask›l›özel etiket yap›flt›r›l›r. Ayr›ca etiketlerin üzerine “Ayr› Bulundurulacak” kelime-