‹çindekiler - Anadolu Üniversitesi

8 Pratik ‹laç Bilgisi, ‹laç fiekillerifiekil 1.2Kokaindenhareketleprokain velidokainingelifltirilmesi• Etki mekanizmas›na göre : Etki mekanizmas› tam olarak ayd›nlat›lm›flolan ilaçlar için geçerlidir. Enzim inhibitörleri veya enzim aktivatörleri gibi.YEN‹ ‹LAÇ GEL‹fiT‹R‹LMES‹ VE ‹LAÇ TASARIMIDo¤al kaynaklardan veya tesadüfen bulunmufl olan ve etkisi bilinen ilaç maddelerindenhareketle, daha az yan etkili ve daha sade yap›l› yeni ilaçlar›n gelifltirilmesineait say›s›z örnek bulunmaktad›r. Bu çal›flmalarda ya karmafl›k olan yap›lar sadelefltirilirya da modern biyoizosterizm kurallar› uygulanarak molekülerin yap›s›ndade¤ifliklikler yap›larak yeni ilaç moleküllerine ulafl›labilir. Bu yol, ilaç araflt›rmalar›ndaönemli bir yer tutmaktad›r. Yap› sadelefltirilmesine ait birkaç örnek afla¤›-da verilmifltir.Do¤al bir bileflik olan kokain, öförizan ve lokal anastezik etkisiyle uzun y›llard›rbilinen bir ilaçt›r, bu etkisi nedeniyle ba¤›ml›l›k yapan bir maddedir. Bu durum,lokal anastezik etkisi için kullan›m›n› k›s›tlam›flt›r. Kokainin yap›s›nda, bir aromatikyap›, ester grubu ve bu gruba belli uzakl›kta bir bazik amino grubunun yer ald›¤›görülmektedir. Bu yap› tafllar›n›n kokainin yap›s›ndaki s›rayla yerlefltirilmesiylekokainden daha basit bir madde olan prokain elde edilmifltir. Prokainin yap›s›biraz daha modifiye edilerek, ester grubunun yerine biyoizosterik bir yap› olarakamit grubunun getirildi¤i zaman lidokaine ulafl›lm›flt›r (bkz. fiekil 1.2). Prokain velidokainde öforizan etkenin tamamen kayboldu¤u ve sadece lokal anastezik etkeninortaya ç›kt›¤› saptanm›flt›r.KokainProkainLidokainYine do¤al bir bileflik olan kinin, antimalaryal etkisi yan›nda, iflitme ve görmeorganlar› üzerine baflta olmak üzere önemli yan etkileri olan bir alkaloittir. Yan etkilerinazalt›lmas› için yap›n›n basitlefltirilmesi sonucu, meflokine ve bundan dahabasit yap›daki klorokine ulafl›lm›flt›r (bkz. fiekil 1.3).