‹çindekiler - Anadolu Üniversitesi

150 Pratik ‹laç Bilgisi, ‹laç fiekilleriSempatomimetikler:Otonom sinir sistemininadrenerjik (sempatik)k›sm›n› etkinlefltiren ilaç vemaddeler.ca¤›ndan antikoagülan etkinlik artar. Bu nedenle oral antikoagülan verilen hastalardahipnotik olarak indüksiyon yap›c› etkisi çok düflük veya hiç olmayan benzodiazepinlerin,özellikle nitrazepam›n kullan›lmas› önerilmektedir. Öte yandan indüksiyondüzeyinde son y›llarda yararl› etkileflimler üzerinde çal›fl›lmaktad›r, örn.:anneye gebeli¤in son birkaç haftas›nda ufak doz fenobarbital verilerek neonatalhiperbilirübinemi insidans› azalt›lmaktad›r. Bu tedavinin bebe¤in sa¤l›¤› ve nörolojikfonksiyonlar› üzerine zararl› bir etkisi bulunmad›¤› ve hiperbilirübinemiyiazaltt›¤› gösterilmifltir. Ayn› tip tedavi yenido¤an bebe¤e de uygulanabilmektedir.b) Enzim inhibisyonu (ilaç biyotransformasyonunun azalt›lmas›): ‹laçmetabolizmas›n›n inhibisyonu etkide uzama, artma, hatta toksisitenin artmas› gibiriskler ile sonlanabilir. Bu tip etkileflme karaci¤er mikrozomal enzimleri ile ilgiliolup genifl kapsaml› olabilir veya spesifik bir enzimin inhibisyonuna ba¤l› olarakbelli ilaçlar için özellik gösterebilir.• Nonspesifik etkileflmelerin tedavide kullan›lan bir örne¤ini disülfiram-alkoletkileflmesidir. Disülfiram alkolden oluflan asetaldehit metabolizmas›n› inhibeederek organizmada asetaldehit sendromuna neden olur. Bu sendromuoluflturmak amac›yla disülfiram alkoliklerin tedavisinde kullan›l›r.• Tedavide yararl› olan di¤er bir spesifik enzim inhibisyonu da benserazid vekarbidopa ile yap›lan dopa-dekarboksilaz inhibiyonudur. Bu iki ilaç SSS’ egeçemedi¤inden sadece periferik dopa-dekarboksilaz› inhibe eder, böyleceparkinson tedavisinde kullan›lan L-dopan›n periferde y›k›m›n› önler ve büyükbir k›sm›n›n SSS’e geçerek dopamine dönüflmesini sa¤lar. Böyle biryaklafl›m ile L-dopan›n düflük dozlarda terapötik etkinli¤i sa¤lanarak yan etkilerininazalt›lmas› amaçlan›r.• Özel metabolik yolak inhibisyonuna iliflkin önemli bir etkileflme de allopurinoltaraf›ndan y›k›lan 6-merkaptopürin ve azotiyopürinin vücutta birikmelerisöz konusudur. Lösemi tedavisinde, kemoterapiye ba¤l› oluflan hiperürisemiyiönleme amac› ile allopurinol ilave edilmesi isteniyor ise sözü edilensitotoksik ajanlar›n dozlar›n›n düflürülmesi gerekmektedir. Doz düflürülmedi¤itaktirde ölümle sonuçlanan toksisite olgular› bildirilmifltir.• Monoamin Oksidaz Enzim inhibisyonu (MAO) ile olan etkileflmeler de klinikaç›dan büyük önem tafl›maktad›r. Burada enzim irreversibl olarak inhibeedildi¤inden MAO inhibisyonu yapan ilaç alan hastalarda efedrin, amfetamin,metaraminol, tiramin gibi sempatomimetiklerin metabolizmalar›inhibe olaca¤›ndan hipertansif etkileri fliddetlenir ve uzun sürer. Bu inhibisyondaölümcül olan hipertansiyon olgular› bildirilmifltir. Bu etkileflmedekiolaylar zinciri flöyle geliflmektedir:• MAO inhibisyonu sonucu adrenerjik sinir uçlar›nda noradrenalin düzeyi artar,• Tiramin, MAO inhibitörü ilaçlar ile birlikte al›nd›¤›nda ba¤›rsak ve karaci¤eryolu ile dolafl›ma geçer,• Sinir uçlar›nda birikmifl olan noradrenalini boflalt›r ve hipertansif krizlereneden olur.Metabolizma düzeyindeki etkileflimlere di¤er örnekler ile mekanizmas› belli olmayanfarmakokinetik etkileflimlere ait örnekler Tablo 6.4’de toplanm›flt›r.