‹çindekiler - Anadolu Üniversitesi

6. Ünite - ‹laç Etkileflimleri149fraksiyon ile ba¤l› fraksiyon aras›nda ayn› oran sabit tutulur. Bu düzeydeki etkileflmeninklinik aç›s›ndan en önemli örneklerini albumine ileri derecede ba¤lananasidik ilaçlar oluflturmaktad›r. Kumarin grubu oral antikoagulanlar, tolbutamid v.b.hipoglisemik sülfonilüreler ve endojen bir bileflik olan bilüribinin di¤er asidik ilaçlartaraf›ndan albuminden uzaklaflt›r›lmalar› istenmeyen sonuçlar yaratabilir. Birçokbazik ilaç da plazma proteinlerine ileri derecede ba¤land›klar› halde bunlariçin önemli bir etkileflmenin gösterilmemifl olmas›n›n nedeni, muhtemelen zehirlida¤›l›m hacimlerinin büyük olmas›d›r.b) Hücrelerde da¤›l›m düzeyindeki etkileflmeler: Rifampisin, varfarinin hepatositlerdenal›m›n› inhibe ederek etkisini azalt›r. Baz› antihipertansif ilaçlar (betanidin,guanetidin, debrisokin) adrenerjik sinir uçlar›na aktif transport ile al›naraketki gösterirler. Bu transport mekanizmas› trisiklik antidepresanlar taraf›ndan inhibeedilerek söz konusu antihipertansif ilaçlar›n kan bas›nc› kontrolündeki etkinlikleriazalt›l›r ya da ortadan kald›r›l›r. Ayn› mekanizma klonidin ile trisiklik antidepresanlariçin de geçerlidir. Digoksin veya dijitoksin (dijital glikozitleri) kullan›-m› sonucu ortaya ç›kan en önemli yan etkilerden biri olan aritmilerin tedavisindekinidin kullan›m› son derece yanl›fl bir yaklafl›md›r. Kinidin de digoksin ve dijitoksingibi çizgili kaslara ba¤lan›r ve ba¤l› durumda olan bu dijital glikozitlerinin kandakimiktarlar› daha da fazlalafl›r. Bu durumda dijital glikozitlerine ba¤l› olarak geliflenaritmi düzelece¤i yerde daha da kötüleflir ve böylece ölümcül önem tafl›yanbir ilaç etkileflimi ortaya ç›kar.Metabolizma (Biyotransformasyon) Düzeyindeki FarmakokinetikEtkileflimlerBu düzeyde etkileflme, farmakokinetik ilaç etkileflmeleri aras›nda önemli bir grubuoluflturmaktad›r. Bir ilaç di¤erinin biyotransformasyonunu art›rabilir ya da inhibeedebilir. Sonuçta da ikinci ilac›n etkinli¤i azalabilir ya da artabilir. Di¤er bir deyiflleetkilenen yolaklar›n ilaçlar›n detoksifikasyon veya aktivasyonlar›ndan sorumluolmalar›na göre, bu yolaklar›n etkilenmesi ile farmakolojik aktivitede azalma veyaartma gözlenebilir. Bu etkiler tek bir bileflik veya belli bir grup bilefli¤i ilgilendirdi¤indeözgüldür veya örne¤in karaci¤er mikrozomal enzim sistemi gibi çeflitlibilefliklerin biyotransformasyonundan sorumlu enzimlerle ilgili ise genifl kapsaml›-d›r. Bu tip etkileflmeler iki ayr› grupta toplanabilir.a) Enzim indüksiyonu (ilaç biyotransformasyonunun art›r›lmas›): Enzimindüksiyonu yapan ilaçlar, bu enzimler taraf›ndan y›k›lan ilaçlar›n biyotransformasyonlar›n›h›zland›r›rlar. Sonuçta ilaçlar›n konsantrasyonu ve dolay›s› ile etkileriazal›r. Bunun en tipik örnekleri fenitoin al›nmas›na karfl›n epilepsi tutar›klar›n›ngörülmesi, oral kontraseptif kullan›lmas›na karfl›n hamile kal›nmas›d›r. Lipidlerdeçözünen birçok ilac›n hepatik mikrozomal enzim aktivitesini indükleyerekilaç metabolizmas›n› nonspesifik olarak art›rabildikleri gösterilmifltir. ‹ndüksiyongenellikle birkaç gün veya haftada geliflir ve ilaç kesildikten sonra benzer bir süresonra sona erer. Barbitüratlar ve di¤er hipnotikler taraf›ndan oral antikoagulanlar›nmetabolizmalar›n›n uyar›lmas› klinik aç›dan önemli etkileflmelerden biridir.Uzun süreli varfarin tedavisindeki bir hastaya barbitürat da verilirse birkaç haftasonra antikoagulan etkide azalma görülür ve bafllang›çtaki etkiyi sa¤layabilmekiçin varfarin dozunun 2-4 kat› art›r›lmas› gerekir. ‹ndükleyici ajan, barbitürat tedavidençekilince varfarin dozu yeniden ayarlanmal›d›r, çünkü enzim aktivitesi 1-4hafta normale dönecektir. Genellikle hasta taburcu edildikten sonra da durum tehlikelidir,çünkü sedatif ilaç o zaman kesilir ve bir süre sonra indüksiyon kaybola-Mikrozomal Enzim‹ndüksiyonu:Baz› ilaçlarendoplazmik retikulumunpürüzsüz k›sm›nda yer alanenzimlerin miktarlar›n›artt›rarak o enzimlerlemetabolize edilen ilaçlar›ndaha kolay y›k›lmas›n›nsa¤larlar.Böylece builaçlar›n etkisinde azalmagerçekleflir.