‹çindekiler - Anadolu Üniversitesi

6. Ünite - ‹laç Etkileflimleri141‹laç etkilefliminin önem kazand›¤› di¤er bir durum “polifarmasi” olay›d›r. Yak›ngeçmiflte ülkemizde polifarmasi nedeniyle ilaç etkileflimleri daha yüksek orandaSIRA S‹ZDESIRA S‹ZDEgörülmekteydi. Ancak, hastal›klar›n diyagnozunda kullan›lan tarama yöntemleriningeliflmesi nedeniyle daha hassas teflhis olanaklar›n›n artmas›, polifarmasi konusundasa¤l›k personeli (hekim, hemflire, hastabak›c›, eczac› DÜfiÜNEL‹M gibi) daha titiz davranmalar›,hastalar›n hastal›klar› ve ilaçlar hakk›nda daha fazla bilgi almaya istekliDÜfiÜNEL‹Molmalar›, “hasta haklar› yönetmeli¤inin” ç›kar›lmas›, internette ve bilgisayar ortam›ndailaç etkileflimlerini içeren veritabanlar›n›n oluflturulmas› ve en önemlisi ilaçSORUSORUetkileflimleri hakk›nda sa¤l›k personelinin daha e¤itimli ve bilgili olmalar› hem ülkemizdehem de dünyada ilaç etkileflimleri olas›l›¤›n› son y›llarda D‹KKAT düflürmüfltür.D‹KKATAncak, halen hastanelerde tedavi görmekte olan hastalara genellikle 6 veya dahafazla say›da ilac›n birarada verildi¤i bilinmektedir. Bu durum ilaç SIRA etkileflim S‹ZDE riskiniSIRA S‹ZDEartt›rmakta ve sa¤l›k personelinin ilaç etkileflimleri konusunda daha bilgili olmas›gereklili¤ini ortaya ç›karmaktad›r. “Klinik Eczac›l›k” uygulamas› olan kliniklerde vehastanelerde ciddi sonuçlar› olan ilaç etkileflimlerine daha az rastlanmaktad›r. AMAÇLARIMIZ Hastanelerdeen önemli ilaç etkileflimi problemi intravenöz infüzyon s›v›s›na katk› ola- AMAÇLARIMIZrak ilave edilen ilaçlar aras›nda fizikokimyasal etkileflim sonucu ortaya ç›kan “ilaçgeçimsizlikleri” olmaktad›r (Farmasötik Etkileflim). Ayakta tedaviK ‹görenT A PhastalardaK ‹ T A Pdaha farkl› türde ilaç etkileflimleri görülebilmektedir. Burada önemli bir faktör, baz›hastalar›n sa¤l›k personeli d›fl›nda arkadafllar›n›n veya komflusunun önerisi ileveya kendi kendilerine de baz› ilaçlar› almaktad›rlar. Oysa, kullan›lan TELEV‹ZYON ilaç say›s› ileTELEV‹ZYONdo¤ru orant›l› olarak istenmeyen ilaç-ilaç etkileflmelerinin say›s› da artacakt›r.Klinik Eczac›l›k ile ilgili daha fazla bilgiye http://www.klinikecza.org/ ‹NTERNET linkindenulaflabilirsiniz.‹LAÇ ETK‹LEfi‹MLER‹N‹N GÖRÜLME SIKLI⁄INIETK‹LEYEN FAKTÖRLERGenel olarak ilaç etkileflmelerinin görülme s›kl›¤›n›n belirlenmesi çok zordur. Globalistatistik verilerine göre, ilaçlar›n yan etkilerinin yaklafl›k %7’sini ilaç etkileflmelerikapsamaktad›r. Yan etkilerden dolay› meydana gelen ölümlerin (bu, ölüm olgular›n%4’ünü kapsamaktad›r) 1/3’ini ise yine ilaç etkileflmeleri kapsamaktad›r.Say›lar› binlere varan ilaç etkileflmeleri bildirilmesine karfl›n, bunlar›n az bir k›sm›-n›n klinik önemi bulunmaktad›r. Bunun en önemli nedenleri flunlard›r:• ‹laçlar›n “terapötik penceresi” genifltir,• Hastal›k durumu, ço¤u zaman semptomlar› ile, etkileflme belirtilerini maskeleyebilmektedir,• Bazen, ilaçlar›n insan üzerindeki etki fliddetini kantitatif olarak ölçmek mümkünolmayabilmektedir; bu durumda sadece hastalar›n tam olarak iyileflmeleriya da azalan subjektif semptomlar› ilaçlar›n terapötik yarar›n› ortayakoymaktad›r,• Genetik, çevresel, fizyolojik, vb. faktörlere bireysel de¤iflkenlikler ilaçlararas›ndaki etkileflmeleri klinik aç›dan önemsiz k›labilmektedir,• Baz› durumlarda da ilac›n kandaki düzeyleri tam olarak ölçülememektedir.‹laç etkileflimleri genellikle terapötik penceresi dar ilaçlar için önem kazanmaktad›r,çünkü bu ilaçlar›n etkileflim sonucu artan yan etkileri bazen ölümcül sonuçlarabile yol açmaktad›r. Bipolar (Manik-depresif) hastal›k tedavisinde yararlan›lanlityum tuzlar› gibi, bu tür terapötik penceresi dar ilaçlar ile tedavi sürdürülürken tedaviyekat›lacak olan ikinci ve üçüncü ilac›n etkileflim olas›l›klar› gözden geçirile-‹NTERNETTerapötik pencere: ‹lac›nminimal düzeyde etkisinibafllatan eflik kankonsantrasyonu olarakbilinen ve ilaçla tedavigüvenli¤ini belirleyen entemel parametredir.