‹çindekiler - Anadolu Üniversitesi

5. Ünite - ‹laçlar›n ‹stenmeyen Etkileri135S›ra Sizde 5Kemik ili¤inde bulunan kök hücreler sürekli ço¤alarakkan hücrelerini üretir. Dolay›s› ile bu hücrelerde süreklibir mitotik aktivite vard›r. Sitotoksik ilaçlar genelliklehücre bölünmesini bozarak etkilerini gösterirler ve kanserlihücrelerin yan› s›ra vücuttaki normal hücreleri deetkileyebilirler. Kemik ili¤inde de sürekli bir bölünmefaaliyeti oldu¤undan sitotoksik ilaçlar bu hücreleri etkileyerekhastalarda kemik ili¤i depresyonu geliflimineneden olur.S›ra Sizde 6Kanda bulunan nötrofiller bakterilere ve virüslere, eozinofillerise parazitlere karfl› vücudu savunan hücrelerdir.Agranülositoz geliflimi durumunda bu hücrelerinsay›s› ve dolay›s› ile savunucu etkileri azalaca¤›ndanhastalar infeksiyonlara aç›k hale gelir.S›ra Sizde 7Akci¤erlerde h›r›lt›, solunum güçlü¤ü ve öksürük gibibelirtiler ortaya ç›kar. ‹leri durumlarda solunumkapasitesinin azalmas› sonucu vücudun oksijen ihtiyac›n›nkarfl›lanamamas› nedeniyle siyanoz, h›zl› solunum,derin solunum, taflikardi gibi hipoksi belirtileriortaya ç›kar.S›ra Sizde 8Endokrin sistem sinir sistemi ile koordineli bir flekildeçal›flarak vücudun iç dengesinin oluflmas›n› ve sürdürülmesinisa¤lar. Bu nedenle hormon dengesinin bozulmas›vücudun iç dengesinin bozulmas›na ve buna ba¤l›olarak birçok vücut sisteminin fonksiyonlar›n›n bozulmas›naneden olur. Hormon dengesi hipotalamusunkontrolü alt›ndad›r. Hipotalamus sürekli kandaki hormondüzeylerini kontrol eder. Kanda bir hormonun düzeyininazald›¤›n› alg›lad›¤›nda bu hormonla ilgili sal›-verici hormonu salg›lay›p hipofiz bezini uyar›r. Bu uyar›y›alan hipofiz bezi kandaki düzeyi azalan hormonusalg›layan endokrin organ› stimule eden hormonu salg›-layarak ilgili endokrin organ›n uyar›lmas›n› sa¤lar. Buuyaran› alan endokrin organ da düzeyi azalan hormonukana salg›lamaya bafllar. ‹laçlar bu mekanizmay› bozarakhormon dengesinin bozulmas›na neden olabilir.Ayr›ca ilaçlar hormonlar›n karaci¤erdeki metabolizasyonunuetkileyerek veya organlar›n hormonlara duyarl›l›¤›n›de¤ifltirerek de hormon aktivitesinin de¤iflmesineneden olabilirler.S›ra Sizde 9‹skelet kas›n›n kas›labilmesi için sodyum, kalsiyum vepotasyum dengesinin sa¤lanm›fl olmas› gerekir. ‹laçlarvücudun elektrolit dengesini bozarak kas fonksiyonlar›n›nbozulmas›na neden olabilir. Kemik yap›s›n›n korunmas›için de kandaki kalsiyum, fosfor, vitamin D, vitaminK ve östrojen düzeylerinin normal olmas› gerekir.Bunlar›n azalmas› kemik yap›m›n›n azalmas›na, kemiky›k›m›n›n artmas›na neden olur. Kanda bulunanbu bileflenlerin azalmas›na neden olan ilaçlar da kemikmetabolizmas›n› bozarak advers etkilerin geliflmesineneden olabilir.S›ra Sizde 10Tafliaritmiler kalbin fazla çal›flmas› sonucu oksijen tüketimininartmas›na ve bunun sonucunda kalpte iskemigeliflimine neden olabilir. ‹skemi kalbe gelen oksijeninkalbin ihtiyac›n› karfl›layamamas› durumudur. Bunaba¤l› olarak gö¤üste anjina a¤r›s› geliflir. Uzun süren iskemiise kalp krizine neden olur. Ayr›ca taflikardi durumundakalp yeterince gevfleyip kanla dolamadan tekrarkas›ld›¤›ndan vücuda yeterli kan gönderemez.Bradikardi durumunda da kalp kan› perifer dokularayeterli h›zda ve yeterli miktarda pompalayamayaca¤›için kalp yetmezli¤i semptomlar› ortaya ç›kar.S›ra Sizde 11Kronik olarak tansiyonun yüksek olmas› damarlar›n yap›s›n›nbozulmas›na neden olabilir. Ayr›ca ilaçlara ba¤l›akut kan bas›nc› yükselmeleri beyin kanamas›na ve bunaba¤l› komplikasyonlar›n geliflmesine neden olabilir.Kan bas›nc›ndaki akut düflmeler ise hastada bayg›nl›k,flok ve ölüme neden olabilir.S›ra Sizde 12Organlar›n normal fonksiyonlar›n› görebilmeleri için sinirsisteminden uyaranlar almas› gerekir. Bu nedenlenörolojik bozukluklar›n sonucunda tüm vücut sistemlerininfonksiyonlar›nda bozukluklar ortaya ç›kabilir. Ayr›casinirlerin kendi kendini yenileyebilme ve onarmayetene¤i çok s›n›rl› oldu¤undan, sinirler üzerinde meydanagelecek hasar kal›c› olabilir. Bu nedenle nörolojikbozukluklar önemli advers etkilerdir.S›ra Sizde 13Geliflen psikiyatrik bozukluklar hastan›n davran›fllar›-n›n de¤iflmesine neden olur. Bunun sonucunda kiflinintoplumla iliflkileri bozulur. Hasta kendine veya çevresinezarar verebilir.