‹çindekiler - Anadolu Üniversitesi

5. Ünite - ‹laçlar›n ‹stenmeyen Etkileri129hastalarda yerinde duramama, sürekli hareket etme iste¤i ile belirgin akatisi geliflimineneden olur.‹laçlar›n nörolojik advers etkilerinin önemini ve ciddiyetini tart›fl›n›z. SIRA S‹ZDE‹LAÇLARA BA⁄LI MENTAL BOZUKLUKLAR‹laçlara ba¤l› olarak geliflen nörotoksisite, nörotransmitter sistemindeki DÜfiÜNEL‹Mbozukluk-lar, hormonal düzensizlikler ve metabolik bozukluklar hastada psikiyatrik bozukluklar›nortaya ç›kmas›na neden olabilir. ‹laçlara ba¤l› olarak k›smen SORU s›k geliflenpsikiyatrik bozukluklar depresyon, mani, psikoz ve konfüzyondur. Psikiyatrik adversetkiler genellikle ilac›n farmakolojik etkisine ba¤l› olarak ortaya ç›kan, öngörülebilentip AD‹KKATreaksiyonlard›r.12SIRA S‹ZDEDÜfiÜNEL‹MSORUD‹KKATDepresyonSIRA S‹ZDESIRA S‹ZDEDepresyon, ruhsal çöküntü, ilgi kayb›, mutsuzluk, suçluluk duygusu, kendini de-¤ersiz hissetme, uyku ve yeme bozukluklar›, enerji azalmas› ve konsantrasyonAMAÇLARIMIZkayb› gibi belirtilerle karakterize, s›k karfl›lafl›lan bir mental bozukluktur. Noradrenalin(norepinefrin), serotonin (5HT) ve dopamin gibi amin yap›l› nörotransmitter AMAÇLARIMIZsistemlerindeki anomalilerin depresyona neden oldu¤u düflünülmektedir. Bu nörotransmitterlerinmiktar›n›n azalmas› ya da etkiledikleri reseptörlerin sensitivitesi-K ‹ T A PK ‹ T A Pnin de¤iflmesi depresyon geliflimine neden olabilir. ‹laçlara ba¤l› depresif reaksiyonlaruyku bozukluklar›, yemek yememe ve kilo kayb› fleklinde basit olarak seyredebilece¤igibi, intihar e¤ilimi gibi daha tehlikeli belirtiler de ortayaTELEV‹ZYONTELEV‹ZYONkoyabilir.Antimikrobiyaller (Etionamid, griseofulvin, klofazimin, kloramfenikol, klorokin, meflokin, sikloserin,siprofloksasin, sulfonamidler, tetrasiklinler, trimetoprim)‹NTERNETAntiretroviral ‹laçlar (Atazanavir, enfuvirtid, efavirenz, sakuinavir, zidovudin)Kardiyovasküler ilaçlar (Beta-blokerler, Ca-kanal blokerleri, digoksin, metildopa)MSS’ e etkili ilaçlar (Alkol, amantadin, amfetamin, benzodiazepinler, fenobarbital, fenotiyazinler,hidantoinler, karbamazepin, lamotrijin, levodopa, sodyum valproatKortikosteroitlerHormonlar (Östrojenler, progesteron)Di¤er (Disülfiram, interferon α, izotretinoin, metoklopramid, NSA‹ ilaçlar, statinler, finasterid)Tablo 5.12Depresyona ‹NTERNET nedenolan baz› ilaçlarPsikozPsikoz, hastan›n gerçe¤i de¤erlendirme yetisinin bozuldu¤u, insanlarla iliflkilerininzay›flad›¤› duygu, düflünce ve davran›fl bozukluklar›yla kendini gösteren ruhsalbozukluktur. Psikozun karakteristik belirtileri kiflilik bozukluklar›, kuruntular vehalüsinasyonlard›r. ‹laçlar genellikle beyinde dopamin miktar›n› art›rarak ya dadopaminerjik etkiler göstererek psikoz geliflimine neden olur.Amantadin Digoksin Kinidin MeflokinAmfetaminler Disülfiram Kinolon antbiyotikleri KlonidinAntiepileptikler Gansiklovir Klonidin NSA‹ ilaçlarAntikolinerjikler H 2 reseptör antagonistleri Klorokin ZolpidemBromokriptin ‹zoniazit LevodopaTablo 5.13Psikoza yol açanbaz› ilaçlar