‹çindekiler - Anadolu Üniversitesi

122 Pratik ‹laç Bilgisi, ‹laç fiekilleriGonadotropin Sal›m›n› ve Gonadal Fonksiyonlar› Etkileyen‹laçlarKortikosteroitler yüksek dozda kullan›ld›¤›nda hipotalamustan GnRH salg›lanmas›n›bask›layarak erkeklerde sperm üretiminin ve testosteron salg›lanmas›n›n azalmas›na,kad›nlarda ise folikül olgunlaflmas›n›n bask›lanmas›na neden olur. Ketokonazolve danazol de farkl› mekanizmalarla benzer etkilerin ortaya ç›kmas›na nedenolur.HiperprolaktinemiProlaktin ön hipofizden sal›nan, memenin laktasyon için haz›rlanmas›n› ve laktasyonundevaml›l›¤›n› sa¤layan hormondur. Normalde prolaktin sal›m› dopamin ileinhibe edilir. Serotonin ise prolaktin sal›m›n› stimule eder. ‹laçlar hipotalamustandopamin sal›m›n› azaltarak, dopamin reseptörlerinin dopamine duyarl›l›¤›n› azaltarak,prolaktin kullan›m›n› azaltarak veya serotonin etkisini art›rarak hiperprolaktinemiyeneden olur. Hiperprolaktinemi geliflimine ba¤l› olarak hastalarda galaktore,amenor, impotans ve infertilite geliflir.Analjezikler (metadon, morfin) antidepresanlar (amitriptilin, imipramin, fluoksetin),antihipertansifler (rezerpin, metildopa, verapamil), antipsikotikler (haloperidol,klorpromazin), antiülser ilaçlar (simetidin, ranitidin), benzodiazepinler veöstrojenler hiperprolaktinemiye neden olurlar.Düzensiz Antidiüretik Hormon (ADH) Sal›m› SendromuADH plazma ozmolalitesine ba¤l› olarak arka hipofizden sal›nan bir hormondur.Dehidrasyon durumu gibi plazma ozmolalitesinin artt›¤› durumlarda sal›narakböbreklerden suyun geri emilimini art›r›r. Plazma ozmolalitesinin normal oldu¤udurumlarda ADH salg›lanmas› durumunda ise hastalarda halsizlik, letarji, kilo art›-fl›, bafl a¤r›s›, anoreksi, bulant› ve kusma gibi hiponatremiye ba¤l› belirtilerle ortayaç›kan düzensiz ADH sal›m› sendromu geliflir.Psikotrop ilaçlar (trisiklik antidepresanlar, SSR‹ ilaçlar, venlafaksin, fenotiyazinler),karbamazepin, sitotoksik ajanlar (siklofosfamid, sisplatin, melfolan, vinkristin,vinblastin, vineralbin) ve antidiyabetikler (klorpropamid, tolbutamid) sendromungeliflimine en fazla neden olan ilaçlard›r.Tiroit Fonksiyonlar›n› Etkileyen ‹laçlar‹laçlar tiroit bezi üzerinde direkt toksik etki göstererek, vücuttaki iyot konsantrasyonunude¤ifltirerek, tiroit hormon sentezini ve metabolizmas›n› bozarak tiroitfonksiyonlar› üzerinde olumsuz etkilere neden olabilir. Tiroit fonksiyonlar›n›n etkilenimineba¤l› olarak hastalarda hipotiroidizm veya hipertiroidizm geliflebilir. Hipotiroidizmgeliflen hastalarda metabolik aktivitenin yavafllamas›na ba¤l› olarak so-¤u¤a karfl› intolerans, ciltte kuruma, bradikardi, kilo alma, yorgunluk, terlemedeazalma, konstipasyon, hareket ve reflekslerde azalma, ses k›s›lmas›, iflitme bozukluklar›gibi belirtiler ortaya ç›kar. Hipertiroidizm durumunda ise metabolik aktiviteninartmas›na ba¤l› olarak taflikardi, vücut ›s›s›nda art›fl, s›cak ve nemli cilt, saçdökülmesi, kilo kayb›, diyare, psikiyatrik bozukluklar ve görme bozukluklar› gibibelirtiler ortaya ç›kar.Amiodaron, interferon-α ve lityum tiroit fonksiyonlar›n› bozarak hastalarda hipoveya hipertiroidizm geliflimine en s›k neden olan ilaçlard›r.