‹çindekiler - Anadolu Üniversitesi

‹laçlar›n ‹stenmeyen EtkileriG‹R‹fiTerapötik etkisi olan her madde ayn› zamanda istenmeyen, yani “advers” etkilerinde geliflmesine neden olabilir. ‹laç tedavisi s›ras›nda dikkat edilmesi gereken önemlikonulardan biri de kiflilerde geliflebilecek advers etkileri göz önünde bulundurarakilaçlar›n güvenli bir biçimde kullan›lmas›n› sa¤lamakt›r.Hastanelere baflvuran olgular›n yaklafl›k %5’inin advers ilaç reaksiyonlar›naba¤l› flikayetler oldu¤u ve bu reaksiyonlara ba¤l› ölüm oran›n›n %0.1 dolay›ndaoldu¤u tahmin edilmektedir. Advers ilaç reaksiyonlar›n›n Amerika’da kalp hastal›klar›,kanser ve inmeden sonra dördüncü s›rada gelen ölüm nedeni oldu¤u bildirilmifltir.‹laçlara ba¤l› olarak anaflaksi gibi genel advers reaksiyonlar geliflebilece¤igibi, karaci¤er, böbrek, kalp veya di¤er organlarda spesifik reaksiyonlarda ortaya ç›kabilir. Hemen hemen tüm terapötik ilaç gruplar›n›n advers etkilerivard›r.ADVERS ‹LAÇ REAKS‹YONU NED‹R?Dünya Sa¤l›k Örgütü’nün (DSÖ= WHO) tan›mlamas›na göre advers ilaç reaksiyonlar›tan›, profilaksi veya tedavi amac› ile kullan›lan dozlarda, bir ilaca karfl› zararl›ve istenmeyen reaksiyon geliflmesidir.Advers etki terimi yan etkiler ve toksik etkiler gibi ilaçlar›n tüm istenmeyenetkilerini içeren genel bir terim oldu¤undan, bu terimin kullan›lmas› daha çok tercihedilir.ADVERS ‹LAÇ REAKS‹YONLARININSINIFLANDIRILMASIAdvers ilaç reaksiyonlar› temel olarak tip A ve tip B reaksiyonlar olmak üzere ikigrupta s›n›fland›r›l›r.Tip A ReaksiyonlarBu tip reaksiyonlar genellikle ilaçlar›n farmakolojik etkilerine ba¤l› olarak ortayaç›kan istenmeyen etkilerdir. Örne¤in, antidiyabetik sülfanilüre grubu ilaçlara ba¤l›olarak geliflen hipoglisemi; antihipertansif ilaçlara ba¤l› geliflen ortostatik hipotansiyon;antihistaminiklerin antikolinerjik etkilerine ba¤l› geliflen sedasyon, tip A reaksiyonlard›r.Bu tip reaksiyonlar doza ba¤l› olarak ortaya ç›kan, öngörülebilen reaksiyonlard›rve ilaç pazara sunulmadan önce yap›lan araflt›rmalarda bu tip reak-Yan etki: ‹laçlar›nfarmakolojik etkilerine ba¤l›olarak geliflen istenmeyenetkiler. Örne¤in, trisiklikantidepresanlar›nantikolinerjik etkilerindendolay› hastada a¤›zkurumas› geliflmesi.Toksik etki: ‹laçlar›n yüksekdozda kullan›lmas›sonucunda geliflen zararl›etkiler. Örne¤inparasetamol’ün doz afl›m›durumunda geliflenhepatotoksisite