‹çindekiler - Anadolu Üniversitesi

94 Pratik ‹laç Bilgisi, ‹laç fiekilleriÖstrojenler, progesteron ile birlikte kad›nlarda cinsiyet özelliklerinin geliflmesinive sürdürülmesini sa¤layan steroit yap›l› hormonlard›r. Kad›nlarda östrojenlerin esaskayna¤› ovaryumlard›r. Östrojen preparatlar›, hipogonadizm ve menopoz dönemindeve sonras›nda ortaya ç›kan bozukluklar (menopoz sendromu, osteoporoz, vajinaatrofisi vb.) için replasman tedavisi, kontrasepsiyon, infertilite, amenore, dismenore,disfonksiyonel uterus kanamas›, hirsutizm, prostat ve meme kanserlerinin tedavilerigibi endikasyonlara sahiptir. Söz konusu endikasyonlar için estradiol, estradiol esterleri,estriol, estron, konjuge östrojen kar›fl›m›, epimestrol, promestrien, etinil estradiolve tibolon gibi ilaçlardan uygun olan› kullan›l›r. Östrojenler tek bafllar›na kullan›ld›klar›ndaendometriyal hiperplazi ve kanser riskini art›r›rlar. Ancak, tedaviye projestinilaç eklenmesi bu riski azalt›r. Bu nedenle drospirenon-estradiol, dienogest-estradiol,estradiol-noretindron, etinil estradiol-noretindron örneklerinde oldu¤u gibiöstrojenler ile projestinlerin kombine edildi¤i çeflit preparatlar bulunmaktad›r.Antiöstrojenik ilaçlar olan toremifen, fulvestrant ve meme dokusunda antiöstrojenetkinlik gösteren tamoksifen meme kanserinin tedavisinde endikedir.Östrojenlerin sentezinde rol oynayan aromataz enzimini inhibe eden anastrozol,letrozol, eksemestan, formestan ve aminoglutetimid gibi ilaçlar da postmenopozalkad›nlarda ilerlemifl meme kanserinin tedavisi için kullan›labilir. Klomifen ve siklofenil,ovülasyon yetersizli¤ine ba¤l› infertilite tedavisinde kullan›lan ilaçlard›r.Projestinler, endojen bir hormon olan progesteron ve onun gibi etki gösterenilaçlard›r. Progesteronun bafll›ca ifllevleri, yumurtan›n döllenmesi ile ilgili olaylar›kolaylaflt›rmak, döllenmifl yumurtan›n endometriyuma implantasyonunu ve gebeli¤insürdürülmesini sa¤lamakt›r. Projestinler, progesteron, hidroksiprogesteron,medroksiprogesteron, mejestrol, didrojesteron, jestonoron, nomejestrol, noretindron,linestrenol, etinodiol diasetat, etonojestrel, levonorjestrel, norjestrel ve jestodengibi ilaçlard›r. Kontrasepsiyon, düflük tehdidi, disfonksiyonel uterus kanamas›,amenore, dismenore, infertilite, premenstürel sendrom, endometriyoz ve kanser(meme, endometriyum, prostat) gibi çeflitli endikasyonlar için uygun projestinilaç ile tedavi yap›l›r. Progesteron reseptör antagonisti etki gösteren mifepriston isegebeli¤in erken döneminde terapötik abortus için kullan›labilir.Sadece progesteron içeren preparatlar kontrasepsiyon için kullan›labilir. Örne-¤in, norjestrel, etinodiol diasetat gibi projestinler oral yolla; etonojestrel deri alt›-na implante edilerek; levonorjestrel ise oral yolla ya da rahim içi araç (R‹A) içindeuyguland›klar›nda etkin kontrasepsiyon sa¤layan ilaçlard›r. Di¤er yandan, biröstrojen olan etinil ostradiolün levonorjestrel, drospirenon, jestoden, dezojestrel,linestrenol, norjestrel, etinodiol diasetat gibi çeflitli projestinler ile kombine edildi¤ipreparatlar oral kontraseptif olarak yayg›n kullan›lan ilaçlard›r. Kontrasepsiyoniçin nonoksinol-9 ve polisakkarit polisülfrik asit ester gibi spermisit etkili ilaçlartopikal olarak uygulanabilirler. Ayr›ca, rahim içi bak›r araçlar ile de kontrasepsiyonsa¤lanabilir.Androjenler, erkeklerde cinsiyet özelliklerinin geliflmesini ve sürdürülmesinisa¤layan ve anabolik etki gösteren steroit yap›l› hormonlard›r. Testosteron, testosteronesterleri, mesterolon ve metiltestosteron gibi androjenik ilaçlar androjen replasmantedavisi (erkeklerde puberte gecikmesi, kriptorflidizm, empotans vb. için)ve meme kanserleri için endikedir. Antiandrojenik etki gösteren ilaçlardan olanspironolakton hirsutizm, polikistik over sendromu ve premenstürel sendrom; siproteronparafili, prostat kanseri, hirsutizm; flutamid, bikalutamid ve ketokonazolprostat kanseri; finasterid ve dutasterid ise alopesi ve selim prostat hiperplazisi tedavilerindeendikedir.