â¹Ã§indekiler - Anadolu Ãniversitesi
â¹Ã§indekiler - Anadolu Ãniversitesi â¹Ã§indekiler - Anadolu Ãniversitesi
90 Pratik ‹laç Bilgisi, ‹laç fiekilleriPS‹K‹YATR‹K VE NÖROLOJ‹K S‹STEM HASTALIKLARINTEDAV‹S‹NDE KULLANILAN ‹LAÇLARDuygudurum ve Anksiyete Bozukluklar›n›n TedavilerindeKullan›lan ‹laçlarMajor depresyon, atipik depresyon, distimik bozukluk, flizoaffektif bozuklu¤undepresif dönemi, post-psikotik depresyon, kronik yorgunluk sendromu, mevsimselduygulan›m bozuklu¤u gibi çeflitli depresif bozukluklar›n tedavisi için kullan›lanilaçlara antidepresan ilaçlar ad› verilir. ‹mipramin, klomipramin, opipramol,amitriptilin gibi trisiklik antidepresanlar; fluoksetin, sertralin, paroksetin, fluvoksamin,sitalopram gibi selektif serotonin geri al›m inhibitörleri; moklobemid,toloksaton gibi monoamin oksidaz inhibitörleri; bupropiyon, maprotilin, mirtazapin,mianserin, milnasipran, trazodon, venlafaksin, duloksetin, tianeptin gibi ilaçlarantidepresan ilaçlara örnek olarak verilebilir.Bipolar hastal›k (manik-depresif bozukluk), birbirini izleyen depresyon ve mani/hipomaniataklar› ile ortaya ç›kar. Günümüzde bipolar hastal›¤›n tedavisi için lityumbaflta olmak üzere karbamazepin ve sodyum valproat gibi ilaçlar kullan›l›r.Anksiyete, yaflan›lan kayg› verici durumlara karfl› geliflen psikonörotik bir bozukluktur.Yayg›n anksiyete bozuklu¤u, panik hastal›¤›, çeflitli fobiler, obsesifkompulsifbozukluk, post-travmatik stres bozuklu¤u gibi çeflitli anksiyete bozukluklar›n›ntedavileri için kullan›lan ilaçlara anksiyolitik ilaçlar ad› verilir. Diazepam,klordiazepoksit, klorazepat, lorazepam, alprazolam gibi çeflitli benzodiazepintürevleri; imipramin, klomipramin, essitalopram gibi baz› antidepresanlar;hidroksizin ve buspiron gibi ilaçlar anksiyolitik etkili ilaçlard›r. Anksiyetenin sempatiksistemin etkinli¤indeki art›fla ba¤l› olarak ortaya ç›kan somatik belirtilerini(çarp›nt›, titreme vb.) düzeltmek üzere propranolol kullan›labilir.Psikotik Bozukluklar›n Tedavisinde Kullan›lan ‹laçlarPsikoz, düflünce ve alg› bozukluklar› ile belirgin psikiyatrik bir hastal›kt›r. fiizofrenibaflta olmak üzere çeflitli psikozlar›n tedavilerinde kullan›lan ilaçlara antipsikotikilaçlar ad› verilir. fiizofreni ve di¤er psikotik hastal›klar›n tedavileri için asepromazin,klorpromazin, trifluopromazin, tiyoridazin, trifluoperazin, zuklopentiksol,flupentiksol, haloperidol, melperon, pimozid, sulpirid, amisülprid, olanzapin, klozapin,paliperidon, ziprasidon, risperidon, ketiapin ve aripiprazol gibi antipsikotikilaçlar kullan›l›r.Uyku Bozukluklar›n›n Tedavisinde Kullan›lan ‹laçlarHipno-sedatif ilaçlar uykuya dalmada güçlük, uykunun sürdürülmesinde zorluk (s›kuyanma), erken uyanma, yorgun uyanma gibi uyku bozukluklar›n›n tedavisinde kullan›lanilaçlard›r. Flurazepam, temazepam, triazolam gibi benzodiazepinler; zopiklon,zolpidem, zaleplon gibi benzodiazepin benzerleri; pentobarbital, allobarbital,amobarbital gibi barbituratlar ve kloralhidrat, triklofos sodyum gibi aldehitler; doksilaminve opipramol gibi ilaçlar uyku bozukluklar›n›n tedavisinde endikedir.Epilepsi Tedavisinde Kullan›lan ‹laçlarEpilepsi aniden ve fliddetli olarak bafllayan, geçici bilinç kay›plar›na neden olabilen,k›sa süren ve genellikle kendili¤inden geçen nöbetler ile kendini gösteren nörolojikbir hastal›kt›r. Epilepsi tedavisinde fenobarbital, barbeksaklon, primidon gi-
4. Ünite - ‹laçlar›n Kullan›m Alanlar›91bi barbituratlar; klonazepam, diazepam gibi benzodiazepinler; karbamazepin,okskarbazepin, fenitoin, etosüksimit, sodyum valproat, gabapentin, lamotrigin, levetirasetam,topiramat gibi çeflitli ilaçlar endikedir.Parkinson Hastal›¤›n›n Tedavisinde Kullan›lan ‹laçlarParkinson; istemli hareketlere bafllama güçlü¤ü, hareketlerde yavafllama ve azalma,iskelet kaslar›nda sertlik, durufl ve yürüme bozuklu¤u, dinlenim durumundaözellikle ellerde bazen ayakta ve baflta titreme gibi belirtiler ile ortaya ç›kan nörolojikbir hastal›kt›r. Bu hastal›¤›n›n tedavisi için dopaminerjik nörotransmisyonu art›ranLevo-DOPA, Levo-DOPA+benserazid, Levo-DOPA+karbidopa, bromokriptin,lizurid, pergolid, kabergolin, apomorfin, pramipeksol, ropinirol, amantadin, entakapon,selejilin ve rasajilin gibi ilaçlar kullan›l›r. Bu hastal›¤›n tedavisi için biperiden,bornaprin, triheksifenidil, benztropin, orfenadrin gibi antikolinerjik ilaçlardanda yararlan›l›r.Alzheimer Hastal›¤› ve Demans Tedavisinde Kullan›lan‹laçlarDemans kiflinin ö¤renme ve bellek oluflturma gibi çeflitli biliflsel ifllevlerinin günlükyaflam›n› etkileyecek ölçüde bozulmas›d›r. Demans tedavisi için pirasetam,ginkgo glikozitleri, nisergolin, dihidroergotoksin, bensiklan, piribedil gibi çeflitliilaçlar endikedirler.Özel bir demans çeflidi olan Alzheimer hastal›¤›, biliflsel ifllevlerde azalma, davran›flsalbozukluklar gibi belirtiler ile ortaya ç›kan ve hastan›n özbak›m yetenekleriningiderek azald›¤› progresif nörodejeneratif bir hastal›kt›r. Donepezil, galantamin,rivastigmin, memantin ve takrin gibi ilaçlar Alzheimer hastal›¤›n›n tedavisindeendikedirler.ENDOKR‹N S‹STEM HASTALIKLARININTEDAV‹S‹NDE KULLANILAN ‹LAÇLARDiabetes mellitus Tedavisinde Kullan›lan ‹laçlar‹nsülin karbonhidrat, protein ve ya¤ metabolizmalar› gibi temel metabolik olaylardaönemli görevlere sahip olan pankreatik bir hormondur. ‹nsülinin sal›n›m›ndave/veya ifllevlerinde oluflan bozukluklar sonucu karbonhidrat, ya¤ ve protein metabolizmalar›ndakidüzensizlik ve hiperglisemi ile ortaya ç›kan metabolik hastal›¤aDiabetes mellitus ad› verilir.Diabetes mellitus’ un, tam bir insülin eksikli¤i nedeni ile ortaya ç›kan tipine TipI Diabetes mellitus denir. Tip I diyabet hastalar›, yaflamlar› boyunca d›flar›dan verilecekinsüline gereksinim duyarlar. Bu hastalarda metabolik kontrolü sa¤lamaküzere k›sa (regüler insülin, insülin lispro, insülin aspart, insülin glulisin vb.), orta(insülin lispro protamin, izofan insülin vb.) ya da uzun (insülin detemir, insülinglargin) etki süreli insülin preparatlar› kullan›l›r. ‹nsülin oral yolla verildi¤inde mide-ba¤›rsakkanal›ndaki proteazlar taraf›ndan h›zla y›k›ld›¤› için, yaln›zca parenteralyoldan kullan›l›r.Tip II Diabetes mellitus ise insülin sal›m›n›nda ya da dokular›n insüline yan›tvermesinde azalma (insülin direnci) ile ortaya ç›kan diyabet tipidir. Tip II diyabethastalar›n›n tedavisinde hastalar›n e¤itimi, diyet ve egzersiz büyük önem tafl›maktad›r.‹laçla tedavide insülin sal›m›n› ve/veya dokular›n insüline olan duyarl›l›¤›n›artt›ran ya da ba¤›rsaktan karbonhihrat emilimini azaltan oral antidiyabetik ilaçlarDiabetes mellitus, kandakiglukoz yani fleker düzeyininnormal s›n›rlar›n üzerindeolmas› ile belirgin birhastal›k oldu¤u için halkaras›nda fleker hastal›¤› ad›ile an›l›r.
- Page 49 and 50: 2. Ünite - Genel ‹laç Bilgisi39
- Page 51 and 52: 2. Ünite - Genel ‹laç Bilgisi41
- Page 53 and 54: 2. Ünite - Genel ‹laç Bilgisi43
- Page 55 and 56: 2. Ünite - Genel ‹laç Bilgisi45
- Page 57 and 58: 2. Ünite - Genel ‹laç Bilgisi47
- Page 59 and 60: ‹laç Etken MaddeleriG‹R‹fi
- Page 61 and 62: 3. Ünite - ‹laç Etken Maddeleri
- Page 63 and 64: 3. Ünite - ‹laç Etken Maddeleri
- Page 65 and 66: 3. Ünite - ‹laç Etken Maddeleri
- Page 67 and 68: 3. Ünite - ‹laç Etken Maddeleri
- Page 69 and 70: 3. Ünite - ‹laç Etken Maddeleri
- Page 71 and 72: 3. Ünite - ‹laç Etken Maddeleri
- Page 73 and 74: 3. Ünite - ‹laç Etken Maddeleri
- Page 75 and 76: 3. Ünite - ‹laç Etken Maddeleri
- Page 77 and 78: 3. Ünite - ‹laç Etken Maddeleri
- Page 79 and 80: 3. Ünite - ‹laç Etken Maddeleri
- Page 81 and 82: 3. Ünite - ‹laç Etken Maddeleri
- Page 83 and 84: 3. Ünite - ‹laç Etken Maddeleri
- Page 85 and 86: 3. Ünite - ‹laç Etken Maddeleri
- Page 87 and 88: 3. Ünite - ‹laç Etken Maddeleri
- Page 89 and 90: 3. Ünite - ‹laç Etken Maddeleri
- Page 91 and 92: 3. Ünite - ‹laç Etken Maddeleri
- Page 93 and 94: ‹laçlar›n Kullan›m Alanlar
- Page 95 and 96: 4. Ünite - ‹laçlar›n Kullan
- Page 97 and 98: 4. Ünite - ‹laçlar›n Kullan
- Page 99: 4. Ünite - ‹laçlar›n Kullan
- Page 103 and 104: 4. Ünite - ‹laçlar›n Kullan
- Page 105 and 106: 4. Ünite - ‹laçlar›n Kullan
- Page 107 and 108: 4. Ünite - ‹laçlar›n Kullan
- Page 109 and 110: 4. Ünite - ‹laçlar›n Kullan
- Page 111 and 112: 4. Ünite - ‹laçlar›n Kullan
- Page 113 and 114: 4. Ünite - ‹laçlar›n Kullan
- Page 115 and 116: 4. Ünite - ‹laçlar›n Kullan
- Page 117 and 118: 4. Ünite - ‹laçlar›n Kullan
- Page 119 and 120: 4. Ünite - ‹laçlar›n Kullan
- Page 121 and 122: ‹laçlar›n ‹stenmeyen Etkiler
- Page 123 and 124: 5. Ünite - ‹laçlar›n ‹stenm
- Page 125 and 126: 5. Ünite - ‹laçlar›n ‹stenm
- Page 127 and 128: 5. Ünite - ‹laçlar›n ‹stenm
- Page 129 and 130: 5. Ünite - ‹laçlar›n ‹stenm
- Page 131 and 132: 5. Ünite - ‹laçlar›n ‹stenm
- Page 133 and 134: D‹KKATD‹KKAT5. Ünite - ‹laç
- Page 135 and 136: 5. Ünite - ‹laçlar›n ‹stenm
- Page 137 and 138: 5. Ünite - ‹laçlar›n ‹stenm
- Page 139 and 140: 5. Ünite - ‹laçlar›n ‹stenm
- Page 141 and 142: 5. Ünite - ‹laçlar›n ‹stenm
- Page 143 and 144: 5. Ünite - ‹laçlar›n ‹stenm
- Page 145 and 146: 5. Ünite - ‹laçlar›n ‹stenm
- Page 148 and 149: 6PRAT‹K ‹LAÇ B‹LG‹S‹,
90 Pratik ‹laç Bilgisi, ‹laç fiekilleriPS‹K‹YATR‹K VE NÖROLOJ‹K S‹STEM HASTALIKLARINTEDAV‹S‹NDE KULLANILAN ‹LAÇLARDuygudurum ve Anksiyete Bozukluklar›n›n TedavilerindeKullan›lan ‹laçlarMajor depresyon, atipik depresyon, distimik bozukluk, flizoaffektif bozuklu¤undepresif dönemi, post-psikotik depresyon, kronik yorgunluk sendromu, mevsimselduygulan›m bozuklu¤u gibi çeflitli depresif bozukluklar›n tedavisi için kullan›lanilaçlara antidepresan ilaçlar ad› verilir. ‹mipramin, klomipramin, opipramol,amitriptilin gibi trisiklik antidepresanlar; fluoksetin, sertralin, paroksetin, fluvoksamin,sitalopram gibi selektif serotonin geri al›m inhibitörleri; moklobemid,toloksaton gibi monoamin oksidaz inhibitörleri; bupropiyon, maprotilin, mirtazapin,mianserin, milnasipran, trazodon, venlafaksin, duloksetin, tianeptin gibi ilaçlarantidepresan ilaçlara örnek olarak verilebilir.Bipolar hastal›k (manik-depresif bozukluk), birbirini izleyen depresyon ve mani/hipomaniataklar› ile ortaya ç›kar. Günümüzde bipolar hastal›¤›n tedavisi için lityumbaflta olmak üzere karbamazepin ve sodyum valproat gibi ilaçlar kullan›l›r.Anksiyete, yaflan›lan kayg› verici durumlara karfl› geliflen psikonörotik bir bozukluktur.Yayg›n anksiyete bozuklu¤u, panik hastal›¤›, çeflitli fobiler, obsesifkompulsifbozukluk, post-travmatik stres bozuklu¤u gibi çeflitli anksiyete bozukluklar›n›ntedavileri için kullan›lan ilaçlara anksiyolitik ilaçlar ad› verilir. Diazepam,klordiazepoksit, klorazepat, lorazepam, alprazolam gibi çeflitli benzodiazepintürevleri; imipramin, klomipramin, essitalopram gibi baz› antidepresanlar;hidroksizin ve buspiron gibi ilaçlar anksiyolitik etkili ilaçlard›r. Anksiyetenin sempatiksistemin etkinli¤indeki art›fla ba¤l› olarak ortaya ç›kan somatik belirtilerini(çarp›nt›, titreme vb.) düzeltmek üzere propranolol kullan›labilir.Psikotik Bozukluklar›n Tedavisinde Kullan›lan ‹laçlarPsikoz, düflünce ve alg› bozukluklar› ile belirgin psikiyatrik bir hastal›kt›r. fiizofrenibaflta olmak üzere çeflitli psikozlar›n tedavilerinde kullan›lan ilaçlara antipsikotikilaçlar ad› verilir. fiizofreni ve di¤er psikotik hastal›klar›n tedavileri için asepromazin,klorpromazin, trifluopromazin, tiyoridazin, trifluoperazin, zuklopentiksol,flupentiksol, haloperidol, melperon, pimozid, sulpirid, amisülprid, olanzapin, klozapin,paliperidon, ziprasidon, risperidon, ketiapin ve aripiprazol gibi antipsikotikilaçlar kullan›l›r.Uyku Bozukluklar›n›n Tedavisinde Kullan›lan ‹laçlarHipno-sedatif ilaçlar uykuya dalmada güçlük, uykunun sürdürülmesinde zorluk (s›kuyanma), erken uyanma, yorgun uyanma gibi uyku bozukluklar›n›n tedavisinde kullan›lanilaçlard›r. Flurazepam, temazepam, triazolam gibi benzodiazepinler; zopiklon,zolpidem, zaleplon gibi benzodiazepin benzerleri; pentobarbital, allobarbital,amobarbital gibi barbituratlar ve kloralhidrat, triklofos sodyum gibi aldehitler; doksilaminve opipramol gibi ilaçlar uyku bozukluklar›n›n tedavisinde endikedir.Epilepsi Tedavisinde Kullan›lan ‹laçlarEpilepsi aniden ve fliddetli olarak bafllayan, geçici bilinç kay›plar›na neden olabilen,k›sa süren ve genellikle kendili¤inden geçen nöbetler ile kendini gösteren nörolojikbir hastal›kt›r. Epilepsi tedavisinde fenobarbital, barbeksaklon, primidon gi-