Erozyon Kontrolu Uygulama Projesi Dispozisyonu - Çölleşme ve ...

1. GİRİŞ1.1- Projenin Amacı ve Kapsamı :Proje kapsamına giren sahaların uygulama programına alınan nedenleri, var olanproblemler ve bunların çözüm yolları, önerilen tedbirlerin esaslarını teşkil eden çalışmalarulaşılmak istenen amaçlar, çalışma yapılacak bölümde alınacak erozyon kontrolü tedbirlerininana havza önemi varsa planlama raporu hakkındaki bilgiler.1.2- Özet :Projede çalışılacak saha genişliği, planlanan faaliyet çeşitleri ile ne kadar sahadauygulayacakları, dikilecek ağaç türleri, yapılacak tesisler, işçi gün sayısı, makine saat miktarları,yatırım tutarı, elde edilecek faydalar, işbirliği yapılacak kuruluşlar.2. GENEL TANITIM2.1- Proje Sahasının YeriKURULUŞ KODU ADIBölge MüdürlüğüOrman İşletme Müdürlüğüİl Çevre ve Orman Müdürlüğüİli - İlçesiProje AdıProje Saha.İle İlgili Yerl.Mer.Enlemi – BoylamıGenel Alanı (Ha.)2.2- Topoğrafik YapıProje sahasının genel olarak düz, dalgalı, tepelik, dağlık vb. olduğu, bunlarınyükseklikleri, genel maki, topoğrafik yönden çalışmaları kısıtlayıcı faktörler.2.3- Hidrolojik DurumDevamlı akarsu ve kaynakları, bunların kullanma durumu, ana ve tali derelerinuzunlukları ve ortalama eğimleri anaderenin “5, 10, 25, 100” yıllık maksimum bir saatlik yağışa(DSİ tarafından hazırlanmış TÜRKİYE’DE MAKSİMUM YAĞIŞLARININ FREKANSATLASI’dan alınacaktır) göre azami debileri.Azami Debi : 1500 hektara kadar havzalarda RASYONELFORMÜL’le bundanhavzalarda ise SENTETİK METOT ile (ilgili tebliğ gönderilinceye kadar debi hesaplarırasyonel formülle yapılacaktır) hesaplanacaktır.

2.4- Jeoloji ve Toprak DurumuJeolojik yapı, anakayanın türü ve yapısı, toprağın mutlak ve fizyolojik derinliği, taşlılığı,türü, pH’si, geçirgenliği, jeolojik yapı ve toprak özellikleri yönünden çalışmaları kısıtlayıcıfaktörler açıklanıp Çizelge : 1 doldurulacak.2.5- Erozyon, Taşkın ve Rusubat Durumu2.5.1- Erozyon DurumuErozyonun şekli, şiddeti ve zararı açıklanıp Çizelge : 2 doldurulacaktır.2.5.2- Taşkın DurumuTaşkın yapan derelerin mecra karakteristikleri (taban, kıyı oyulmaları, yamaç arazikaymaları vb.) geçmiş yıllarda görülen taşkınlar, tekerrürleri, mevsime ve yaptığı zararlar ( canve mal kaybı, taşkın alanı, mal kaybının parasal değeri) taşkın nedenleri (mecra kapasitesininyeterli olmayışı kaplamalı olmasına rağmen rusubatla dolarak kapasitesinin azalması vb.)2.5.3- Rusubat DurumuRusubatla kaplanan saha miktarı, havza dışına taşınan rusubat miktarı, rusubatın cinsi(kaba, iri materyal, mil kum vb.) rusubatla kaplanmış üretime sokulamayan eski ve yeni sahalar,bu yüzden uğranılan üretim kayıpları, bu sahaların üretime sokulması için saha temizliğineharcanan işgücü miktarı, karayolu, demiryolu kapanması, yerleşim yerlerinin taşkına uğramasınedeniyle rusubat temizliği için her yıl yapılan masraflar, taşkının yaptığı diğer zararlar vetaşkının neden olduğu toplam zarar.2.6- İklim ÖzellikleriEn yakın meteoroloji istasyonuna göre, aylık en düşük - en yüksek ve ortalamasıcaklıklar, aylık yağış, günlük ve saatlik maksimum yağış, nisbi nem, en erken ve en geç dontarihleri, ortalama ve en hızlı rüzgar yönü ve hızı (m/sn.), iklim yönünden çalışmaları kısıtlayanfaktörler.2.7- Bugünkü Arazi Kullanma DurumuProje sahasının amenajman planına göre genel dökümü yapıldıktan sonra, plan ileproje yapım tarihleri arasında meydana gelen değişiklikler açıklanacak, fiili duruma göresahanın diri örtüsünün türü, kapalılığı, ortalama boyu, toprak yüzeyindeki çapına görehomojen sahalar bugünkü arazi kullanma durumu haritasında gösterilip saha dökümüverilecek, faaliyet türleri Çizelgi : 3’de gösterilecektir.2.8- Çevrenin Zararlıları2.8.1- Biotik Zararlılar

Gerek proje alanı gerekse yakın çevre ormanların da ve ağaçlandırma sahalarında görülenböcek, mantar, fare, vb. biotik zararlıların cinsi, yaptıkları zararlar, yapılan mücadele şekli,sonuçları, masraflar.2.8.2- Abiotik ZararlılarGerek proje alanı ve gerekse yakın çevre ormanlarında ve ağaçlandırmasahalarında görülen yangın, rüzgar, kar, fırtına, don vb. zararları, sonuçları ile çevredemevcut sanayii tesislerinin yarattığı zararlar ve sonuçları.2.9- Sosyal ve Ekonomik Durum2.9.1- Sahanın Mülkiyet ve Anlaşmazlık DurumuProje sahasının mülkiyet durumu, orman ve arazi kadastrosunun yapılıpyapılmadığı, saha bütünlüğünün sağlanması açısından orman rejimine alınması(Bakanlığımıza tahsis edilmesi) gereken saha miktarı, tahsis işlemlerinin durumu, sınıranlaşmazlıklarının olup olmadığı, çevre halkının proje sahası üzerinde alışılmış veya tesciledilmiş irtifak, intifa, geçit, otlatma, sulama vb. hakları bulunmadığı varsa çözüm yılları.2.9.2- Çevrenin Nüfus ve Yerleşme DurumuProje sahası içerisinde veya çevresinde olup da yapılacak çalışmalara etki edecek,havzadan yararlanan yerleşim yerlerinin adları, nüfusu ve faal nüfusu.

2.7- BUGÜNKÜ ARAZİ KULLANMA DURUMUÇizelge : 3SıraNoYandereVeyaDerecikAdıBölme veBölmecikAdıOrman(Ha.)TarımYerleşim(Ha.)GölKayalıkBataklıkMera(Ha.)ÇalışılmasıMümkünOlamayanTeknikYönden(Ha.)Tampon SahaErozyon Kontrolü Çalışması Yapılacak SahalarTeraslamaMakineİle(Ha.)İşçi İle(Ha.)ÖrmeÇit(Ha.)Diri ÖrtüCanlandırma(Ha.)OtlandırılacakSaha(Ha.)ÇalışılmayacakSaha(Ha.)TOPLAM SAHA(HA.)TOPLAM

2.9.3- Tarım ve HayvancılıkProje sahasındaki kuru ve sulu tarım çeşitleri, alanları, hayvancılık ve yembitkileri yetiştirme durumu.2.9.4- Orman Halk İlişkileriProje sahasında ve yakın çevrede ormancılık işlerinde çalışmaların diğer işlerdeçalışanlara (gelir ve iş gücü yönünden), oranı, halkın ormandan sağladığı faydalar ileormana verdikleri zararlar.2.10- Havzada Daha Önce Yapılmış Olan ÇalışmalarHavza içerisinde veya havzayı etkileyen bitişik sahalarda daha önceki yıllardaOGM ve AGM’nce ve diğer kamu kurum ve kuruluşlarınca yapılmış olan çalışmalarınşekil, hangi yılda ne miktar yapıldığı, başarı durumu elde edilen faydalar, yeterli olupolmadığı hakkında bilgi verilecektir.2.11- Havzanın Sorunları2.11.1- Tarım AlanlarındaProje sahası içerisinde tarım alanlarında arazi kullanma ve toprak işleme şekli ileerozyon üzerine etkisi.2.11.2- Orman AlanlarındaOrman örtüsünün bozulması nedenleri ve erozyon üzerine etkisi.2.11.3- Meralarda düzensiz ve aşırı otlatmanın erozyon üzerine etkisi.2.11.4- YamaçlardaYamaçlarda görülen akıntı, taşıntı ve kayalar.2.11.5- Dere MecralarındaDere tabanındaki oyulmalar ve materyal taşınması, varsa ana mecranınyetersizliği, bunların erozyonun meydana gelişi üzerine etkileri derecelerine göreöncelikleri.3- ISLAH TEDBİRLERİ3.1- Yamaç IslahıArazinin gelecekteki kullanma şekline ve saha üzerindeki mevcut materyalimkanlarına göre yamacın hangi kısımlarında ne miktar sahada, hangi tedbirlerinplanlandığı.3.1.1- Ağaçlandırma İşleri

Ekolojik özellikleri elverişli olan sahalarda yapılacak ağaçlandırmalar.3.1.1.1- Tesis Amacı, İdare Süresi, İşletme Şekli3.1.1.2- Ağaçlandırmada kullanılacak türler, dikilecekleri sahalar, türlerinorijinleri, yaşları ve miktarları. (Dere içlerindeki türler aynen korunmalı, boşluklara Y.akasya, ceviz, kavak, iğde, okaliptüs vb. yöreye uygun türler dikilmemelidir.3.1.1.3- Arazi Hazırlığı3.1.1.3.1- İç Taksimat ŞebekesiYangın koruma yolları erozyona neden olacak sahalarda tesis edilmelidir.3.1.1.3.2- Saha TemizliğiErozyon durumu dikkate alınarak diri örtü temizliği yapılmalı, diri örtü temizliğigerekli görülen yerlerde kritik erozyon mesafesine göre şeritler halinde örtü temizliğiyapılmalıdır.3.1.1.3.3- Toprak İşlemeTeras araları orman ağacı türlerine ait aralıklara teras boyutları ise .....nolutamimdeki esaslara göre belirlenecek, toprak işleme tekniği, zamanı, hektardaki terasuzunluğu açıklanacak.3.1.1.4- Dikim ve Ekim Tekniği, ZamanıTüre göre ekim-dikim aralık-mesafeleri, zamanı, tekniği.3.1.1.5- Bakım İşleri3.1.1.5.1- TamamlamaTamamlama oranı, zamanı, tekniği, tamamlama için gerekli fidanlar vetohumlar.3.1.1.5.2- BakımOt alma, çapa, sürgün kontrolü, teras onarımı tekniği, zamanı, kaç yıl yapılacağı.3.1.2- Varolan Bitki Örtüsünün Geliştirilmesi3.1.2.1- Koruma İle Bitki Örtüsünün Geliştirilmesi

Taşkın ve sel tehlikesine maruz havzalarda can kaybı söz konusu değilse ormanyetiştirmeye elverişli olmayan sahalar sadece korumaya alınarak herhangi bir işlemyapılmayacaktır.3.1.2.2- Diri Örtü CanlandırmasıTaşkın ve sel tehlikesine maruz havzalarda can kaybı söz konusu ise ormankurmaya elverişli olmayan sığ topraklı sahalardaki meşeler (ocaklardaki iyi fertler)normal olarak x mesafeler de dipten kesilerek imar edilecek ve boşluklar uygunaralıklarla ( 10-15 m) teraslanarak ekim veya dikimle diri örtü canlandırılacaktır.3.1.3- Örme ÇitlerKarayolları, piknik sahaları köy ve diğer yerleşme yerleri ile can ve mal kaybı sözkonusu olan kenarındaki akan yamaçlarda yapılacaktır. Örme çitlerin yerleriharitalarda gösterilecek ve metre olarak miktarı yazılacaktır. Bunun dışındaki akanyamaçlarda otlandırmaya öncelik verilecektir.3.1.4- OtlandırmaOrman kurmaya elverişli olmayan çok sığ ve sığ topraklı araziler de erozyonuönlemek için alınan tedbirlerdendir. Teras ile kombine edilir veya teras yapmadanyalnız ekimle otlandırılır.3.1.5- Rüzgar Erozyonu Kontrol TedbirleriSahada rüzgar erozyonu varsa tesis edilecek rüzgar perdeleri ve koruyucu ormanşeritleri hakkında bilgi verilecektir.3.1.6- Oyuntuların TahkimiYamaç arazide oyuntular meydana geldikleri noktadan itibaren toprak şedde,çalı demeti, canlı çit, eşik miks ıslah şekilleri ve kuru duvar eşikle tahkim edilecektir.Projede oyuntuların ne şekilde tahkim edileceği açıklanıp, miks ıslah şekilleri ve kuruduvar eşikler adet ve m³ olarak, çit eşiklerin sayısı belirtilecektir.Tip projelere göre yapılacak kuru duvar, canlı ve cansız eşiklerde denge meyiliortalama % 6-10 olarak alınacaktır.3.2- Ana ve Tali Derelerin IslahıHavzada ; ağaçlandırma, diri örtü canlandırma, teraslandırma ve adlandırma (yamaçarazi ıslahı tedbirleri) çalışmaları yapıldıktan sonra ana ve yan derelere gidecek su miktarlarıve oyulmaların devam edip etmeyeceği göz önünde tutularak aşağıda vurgulanan tesislerplanlanacaktır.3.2.1- Harçlı Islah Şekilleri

Kargir, betonarme ıslah şekilleri ile taban kuşaklarının sıra numarası, adedi, ebatlarım³ olarak miktarı belirtilecektir.3.2.2- KaplamalarKurutaş, moloztaş, harçlı beton kaplamaların sayısı ve m³ olarak miktarı.3.2.3- Kıyı TahkimiAhşap, kurutaş, kargir, beton kıyı tahkimleri, mahmuzlarının sıra no.su ve m³olarak, vejetatif kıyı tahkimleri m olarak belirtilecektir.3.2. bölümünde sayılan sınai tesisler için vaziyet planı çıkarılacak, bunun üzerineboğaz ve birikinti alanları, heyelan ve göçüntü yerleri, enine objelerin yapılacağı yer vesıra no.su belirtilecek, idare isterse harçlı barajlar için enine ve boyuna kesitlerçizilecek, dimenziyonları belirtilecek, statik hesapları projede açıklanacak, sel deresininboyuna profili, bu profilde objelerin yerleri, yükseklikleri derenin alacağı denge meyiligösterilecektir.Bölüm 3.1.6’da önerilen kuru duvar eşikler tiplere ayrılacak her tipteki eşik içinenine ve boyuna kesitler çizilecek, hangi tipten ne miktar eşik yapılacağı döküm halindebir cetvelde gösterilecektir. Eşikler için dere boyuna profili ve dere vaziyet planıyapılmayacaktır. ( Kuru duvar eşik boyutları K.Aşk’ın erozyonla savaş el kitabındansayfa 59’dan alınabilir.)3.3- KUMUL TESPİTİ3.3.1- Geçici Tedbirler3.3.1.1- Ön Kumul TeşkiliKıyıdan 50-80 m içeride 9-11 m. nadiren 30 m. genişliğinde bir ön kumul teşkil edilir.Ön kumulun teşkili için 1 veya 2 sıra 1.0 m. yüksekliğinde ahşap parmaklıklar veya dal örgüperdeden faydalanılır. Yeterli kum varsa iş makinaları ile ön kumul teşkil edilebilir.3.3.1.2- Fiziki – Mekanik TedbirlerÖn kumul üstünde ve arkasında alınan tedbirlerdir.- Kumaş rüzgar perdeleri- Saz rüzgar perdeleri- Çalı rüzgar perdeleri- Kamış demetleri (Carex) ile krelaj (4x4 m. veya 2x4 )- Çalı demetleriyle karelaj- Dal örtüsüYüzey kumul uçurumlarını önlemek gayesiyle yapılır. 2 şekli vardır. Yatay örtüsü ;50-70 cm. uzunluğundaki dallar 3 m. aralıklarla rüzgara dik şeritler teşkil edecek şekilde yerserilir. Dikey perde ; kuru dalların 20 cm. kısmı kuma sokulur, 30-40 cm’si dışarıda kalır. 2x2m, 4x4 m. karelaj meydana getirilir.

3.3.1.3- Biyolojik (Vejetatif) TedbirlerFiziki-Mekanik tedbirlerin devamlılığını temin için alınan tedbirlerdir. Tesis edilenperde ve karelajlarda kenarda 0.75-1 m. uzunlukta, o yörede yetişen çeşitli kum bitkilerindenkum çavdarı, karır tırnağı ve baklagiller tohumları ekilir ve böylece fiziki ve biyolojiktedbirlerle kumullar geçici olarak tespit edilmiş olur.3.3.2- Ağaçlandırma (Daimi Stabilizasyon)3.3.2.1- Fidan Türleriİbreliler : P.Pinea, P.Maritima, p.Brutia, P.Halepensis, Cupresus sempervirens var.Horizontalis başlıca türlerdir.Yapraklılar : Acacia cyanopylla, Eucalyptus camaldulensis (Güneyde), Spartiumjunceum, Robinia, pseudoacia, Alnus (Kuzeyde), populus, Ilgın, Söğüt cinsleri, iğde vb. türlerdikilir.3.3.2.2- Dikim TekniğiFidan dikim tekniği ile ilgili bilgi verilecektir.3.4- Yardımcı Tesisler3.4.1- Bekçi ve Fidancı Evi (Planlanmayacaktır.)3.4.2- Telefon Şebekesi3.4.3- Yol Şebekesi3.4.4- İşçi Barakası3.5- Koruma İşleri3.5.1- Dikenli Tel Çit3.5.2- Bekçi (Planlanmayacaktır.)

4- İMKANLAR VE İHTİYAÇLAR4.1- İmkanlarHavzada önerilen çalışmaları yapabilmeleri için varolan teknik ve yardımcı personel,yörede bulunan düz ve kalifiye işçi imkanları, alet, ekipman, araç, gereç, makine, taşıt, bina,baraka ile idari ve teknik imkanlar.4.2- İhtiyaçlarProje uygulaması için ihtiyaç duyulacak teknik ve yardımcı personel, işçi miktarları,alet, ekipman, araç, gereç, makine, taşıt, bina, baraka yollar vb.4.3- İşbirliği Yapılacak KuruluşlarHavzada çalışma bütünlüğünün sağlanabilmesi açısından işbirliği yapılması gerekenkuruluşlar belirtilecek bu kuruluşlarla yapılan protokollar projeye eklenecektir.5-YATIRIM GİDERLERİ (Proje Genel Maliyeti)Yatırım gideri çizelge 4’de gösterilecektir.Projelerin uygulamalarının tamamının veya bir kısmının ihale ile yaptırılması sözkonusu olduğundan, proje giderlerinin hesaplamasında, öncelikle, AGM’ce her yıl yayınlanan“İHALE İLE YAPTIRILACAK ÇALIŞMALARA AİT BİRİM FİYATCETVELLERİ”ndeki birim fiyatlar esas alınacaktır.5.2- YATIRIM GİDERLERİÇizelge : 4Yandere veyaDerecik Adı(Bölme veBölmecik No)SıraNoSıraNoİşin Çeşidi (Tarifi) Birim Miktarı BirimFiyat(TL.)TUTARI(TL.)1 2 3 4 5 6 7 8Örtü İşçi İleHa.Temizliği Makine İle Ha.Toprak İşçi İleHa.İşleme Makine İle Ha.Örme Canlım/Ha.Çit Cansız m/Ha.Diri KesimHa.Örtü Ekim-Dikim Ha.Otlandırma Koruma İle Ha.Ekim İle Ha.İbreli Saha HaAdet 1000Dikim Yapraklı Saha Ha.

Adet 1000Tamamlama Saha Ha.BakımFidan(Ad.)1000Otlama, Çapa, Sür. K. HaKuruduvar Eşik m³Harçlı Islah m³Canlı EşikmYolmKorumaİşçi BarakasıBekçi EviBekçi Ad.Dikenli tel Çit m.Ad.Ad.TOPLAMÇizelge : 4’ün Doldurulmasının açıklanması1- Yandere Veya Derecik Adı : 5. Sütunda yapılması planlanan çalışmalarınyapılacağı yandere veya dereciğin adı, bölme ve bölmecik no.ları yazılacak.2- Sıra No : İhale birim fiyat cetvellerindeki faaliyet türlerinin sıra numarasıdır.3- Poz No : İhale birim fiyat cetvellerindeki faaliyet türlerine ait poznumarasıdır.4- İşin Çeşidi : Faaliyet türünün (poz no.suna göre) birim fiyat cetvellerine göreaçıklanmasıdır.5- Birimi : Faaliyet türünün birimidir. (Ha., adet, m³, km.....)6- Miktarı : Faaliyet türünün proje sahsında yapılacak miktarıdır.

7- Birim Fiyat : İhale birim fiyat cetvellerinden işin çeşidine göre alınan birimfiyatlar yazılacaktır.8- Tutarı : İşin çeşidine göre, miktar ile birim fiyatın çarpılmasıyla bulunacaktır.6- SONUÇ VE ÖNERİLER7- ONAY SAYFASI8- PROJE EKLERİ8.1- Keşif ve Metraj Cetvelleri8.1.1- Eşitler İçin Keşif ve Metraj Cetvelleri(Her biri için ayrı ayrı düzenlenecek)8.1.2- Kaplamalar için Keşif ve Metraj Cetvelleri8.1.3- Kıyı Tahkimi için Keşif ve Metraj Cetvelleri8.1.4- Bekçi Barakası için Keşif ve Metraj Cetvelleri (OGM tip proje eklenir.)8.1.5- Örme Çitlerin Keşif ve Metraj Cetvelleri8.1.6- Dikenli Tel Çit için Keşif ve Metraj Cetvelleri8.1.7- Yol için Keşif ve Metraj Cetvelleri8.2- Grafikler ve Profiller8.2.1- Yağış ve İnfiltrasyon Grafiği ( Bak/Tamim No : .......... .........)8.2.2- Teras Tipi ve Enine Kesiti (1/10 veya 1/20 Ölçekli)8.2.3- Terasların Araziye Aplikasyonu (1/100 Ölçekli)8.2.4- Dere Vaziyet Planları ve Uzunluk ProfilleriIslah edilecek dereler için ; Dere boyuna profil uzunluk ölçeği 1/5000 yükseklikölçeği 1/1000 olmak üzere dereler yan derelerle birlikte numara verilerek çizilir. Buprofiller üzerinde de mecra karakteristikler (taban ve kıyı oyulmaları, birikintialanları, şutlar heyelanlar) gösterilir. Kuru duvar ve canlı eşiklerin yapılacağı yerleryalnız özel işaretlerle belirtilir. Dere ıslahı için malzeme kaynakları inşaat yerinemesafeleriyle birlikte özel not olarak verilir.8.2.5- Objelerin Enine ve Boyuna (objelerin tipine göre 1/100 veya 1/200 ölçeklikesitleri

8..2.6- Eşiklerin Enine ve Boyuna Kesitleri (1/100 ölçekli cins ve tipine göre)8.3- HARİTALAR8.3.1- Proje sahasının Türkiye Haritası ve Avan Proje İçerisinde Yerini GösterenHarita, Tüm Haritaların Köşe Noktalarına Çizilecektir.8.3.2- Bugünkü Arazi Kullanma Durumu Haritası8.3.3- Toprak ve Erozyon HaritasıToprak haritasında istenilen bilgilere ilave olarak, erozyon sınırları, heyelanlar,kıyı göçmeler, çıplak ve akan yamaçların bulunduğu yerler haritada gösterilecektir.8.3.4- Yapılacak İşler HaritasıProje sahasında alınacak tüm tedbirler (türlere göre ağaçlandırılacak, mer’aıslahı, örme çit, sadece koruma, diri örtü canlandırma yapılacak yerler ile sınaitesislerin yerleri vb.) ile diğer kamu kuruluşlarınca yapılmış olan çalışmalar.8.3.5- Yapılan İşler Haritası8.4- FAYDALANILAN KAYNAKLAR

...................................... PROJESİONAY SAYFASIProjeyi DüzenleyenlerAdı ve Soyadı............... Mühendisi/Şube Müdürü..../.../20........................ Tekniğine ve Mevzuata UygundurAdı ve Soyadı Adı ve SoyadıEtüt Proje Şube Müdürü Ağaçlandırma Şube Müdürü.../..../20 .../..../20TATBİKİ UYGUNDURAdı ve Soyadıİl Çevre ve Orman Müdürü.../.../20Kontrol Edilmiştir..../.../20Etüt ve Proje Şube MüdürüO N A YAdı ve SoyadıÖzel Ağaçlandırma ve Projeler Dairesi Başkanı..../.../20