imam mâturîdî'nin - Yeni Ümit

önemine dikkat çekmiş olmakla rıza-i ilâhîye ulaşmanınen önemli ve esaslı dinamik vesilelerinden birineişarette bulunmuştur.Vesile kavramına ilişkin bilgi ve yorumları serdettiktensonra Kur’ân ve Sünnet’in engin ufkundan yararlanaraktevessülün konusunu daha açık şekilde vekısımlarıyla şöyle ifade edebiliriz:1. Allah’a İsim ve Sıfatlarını Vesile Kılarak YalvarmakBu tevessül şöyle misâllendirilebilir. “Allah’ım, SeninRahmân, Rezzak vb. isimlerinin hakkı için benişununla rızıklandırmanı veya bana şunları ihsan etmenidiliyor ve dileniyorum.” Bu duada Allah’tan istenenler,O’nun Rahmân ve Rezzak ismi vesile kılınarakistenmektedir.Efendimiz (s.a.s) de pek çok hadîslerinde Cenâb-ıAllah’a isim ve sıfatlarını vesile kılarak tazarru ve niyazdabulunmuşlardır. Allah Resulü (s.a.s) çok sıkıntılı olduğuanlarda, “Ey Hayy ve Kayyum olan Allah’ım! Sen’inrahmetinden medet bekliyorum.” 14 diye yalvarmıştır.Bir diğer dualarında ise şöyle buyurmuşlardır:“Bir kul başına gelen bir sıkıntı ve üzüntü karşısında,‘Allah’ım, ben Sen’in kulunum, bir kulunun oğluyum,bir cariyenin oğluyum, benim bütün her şeyim Sen’inelindedir. Sen, hakkımda istediğin hükmü verirsin;Sen’in verdiğin bütün hükümler benim için âdilânedir.Kendini bize tanıttırdığın bütün isimlerinin hakkı için,kitabında inzal buyurduğun bütün isimlerinin hürmetineveyahut kullarından birine talim buyurduğunisimlerinin hürmetine yahut da gayb ilmindeki bizeaçıklamadığın isimlerinin hürmetine, Kur’ân’ı kalbimebahar kılmanı, gönlüme ışık yapmanı, onun vasıtasıylasıkıntı ve üzüntümü gidermeni diliyorum.’ derse, Allahonun sıkıntı ve üzüntüsünü giderir ve o sıkıntılaryerini sevinç ve feraha bırakır.” 152. Allah’a, Geçmişte Yapılan Salih Amelleri VesileKılarak Dua EtmekBu şekilde tevessül ile duaya örnek olarak, AllahResulü’nden nakledilen, mağarada mahsur kalanüç adamın kıssası verilebilir. Hazreti Enes AllahResulü’nden şöyle işittiğini anlatıyor:“Üç kişi birlikte yürürken yağmura yakalanıncadağdaki bir mağaraya sığındılar. Dağdan kopup yuvarlananbir kaya parçası, sığındıkları mağaranın ağzınıkapattı ve onları mağaraya hapsetti. Birbirlerine şöyledediler: ‘Allah için yaptığımız amelleri araştıralım ve oamellerle Allah’a dua edelim. Ümit edilir ki, Allah oamellerimizin hürmetine bizi bu sıkıntıdan kurtarır.’Biri yaşlı ve ihtiyar anne ve babası olduğunu, eşi veHakikatte tevessül, Allah’ın belirlediği vetakdir ettiği neticeler için yerine getirilmesigereken sebeplerden sadece biridir.Hakiki tesir Allah’tan olmakla birlikte, Allah,varlık âleminde sebeplerle sonuçlararasında bir mukarenet (birliktelik, yakınsebeplilik) kılmıştır. Buna göre tevessülünhükmü diğer sebeplerden farklı değildir.küçük çocuklarından önce onları doyurmak için sabahakadar başlarında uyanmalarını beklediğini ifade ettiktensonra, ‘Allah’ım, eğer biliyorsan ki bunu yalnız senin rızaniçin yaptım, mağaranın ağzını birazcık arala da gökyüzünügörebilelim.’ diyerek yalvardı. Allah da bunun üzerinemağarayı biraz açtı, o aralıktan göğe baktılar.İkincisi çok sevdiği bir amcakızından bahisle, onuçok sevdiğini, bir gün onunla yalnız kalarak evlilik dışıilişki kurmayı talep ettiğini ve sonunda kızın direnmesive Allah’tan kork demesiyle vazgeçtiğini anlattıktansonra, ‘Allah’ım, eğer bunu Sen’in için yaptığımı biliyorsan,mağaranın ağzını biraz daha arala.’ diyerekyalvardı. Allah da bu duaya mukabil mağaranın ağzınıbiraz daha açtı.Üçüncü kişi de ücret mukabilinde işçi tuttuğunu amaişçinin hakkını almadan ayrılıp gittiğini, ancak o ücretiçalıştırarak nemalandırdığını, yıllar sonra o işçi yanınagelip de hakkı olan ücreti istediğinde sürülerle hayvanlarınona ait olduğunu ve sonunda adamın o sürülerigötürdüğünü ifade ettikten sonra ‘Allah’ım, eğer bunlarısenin rızan için yaptığımı biliyorsan, mağaranın geri kalankısmını da açıver.’ dedi. Akabinde Allah mağaranıngeri kalan kısmını da açıverdi.” 16 Anlaşıldığı üzere herüç mağara arkadaşı yaptıkları Salih bir işi Allah’a arzederek o amellerle tevessülde bulunmuşlardır.3. Allah’la İrtibatının Kuvvetli Olduğuna İnanılan BiriniVesile Kılarak Allah’a Dua EtmekBu tarz tevessül şöyle izah edilebilir: Birisi salihbir zâta gider ve ondan mevcut sıkıntısını gidermesiiçin Allah’a dua etmesini istirham eder. Hadîslerdenbuna misâl olarak Hazreti Ömer’in naklettiği şu rivayetzikredilir: “Allah Resulü’nden şöyle derken işittim:‘Tâbiînin en hayırlısı, Üveys adındaki şahıstır. Onunbir annesi vardır. Vücudunda da beyazlık vardır. Ona55