ZİYA GÖKALP

Türk halkının ahlâkî vicdanında artık bilinmiyor ve duyulmuyorsa,o da gerek içtimaî bir hâdise olmak, gerek Türk ahlâkındabir unsur bulunmak mahiyetini kaybetmiş demektir.Bu ifadelerden anlaşılıyor ki içtimaî hâdiseler, mutlakamensup bulundukları zümrenin maşerî vicdanında şuurluidrâkler halinde bulunmalıdırlar. İşte maşerî vicdandaki buşuurlu idrâklere «maşerî tere'îler» nâmı verilir.Maşerî tere'îler, Marx'ın zannettiği gibi içtimaî hayattagayr-ı müessir gölge hâdiselerden ibaret değildir. Bilâkis,bütün içtimaî hayatlarımız, bu tere'îlerin tesirlerine göre şekillerinialır. Meselâ, biz Türkiyelilerin müşterek vicdanımızdaTürk milletindeniz, islâm ümmetindeniz, garp medeniyeîindeniztere'îleri vazıh görünüşler gibi mer'î olmağabaşlayınca, bütün içtimaî hayatlarımız değişmeğe başlayacaktır.«Türk milletindeniz» dediğimiz için, lisanda bediîyatta,ahlâkta, hukukta, hattâ dinîyatta ve felsefede Türk harsına(Türk zevkine, Türk vicdanına göre) bir orijinallik, birşahsîlik göstermeğe çalışırız, «islâm ümmetindeniz» dediğimiziçin, nazarımızda en mukaddes kitap Kur'an-ı Kerim, enmukaddes insan Hazret-i Muhammed, en mukaddes mâbedKâ'be, en mukaddes din İslâmiyet olmuş olur. «Garp medeniyetîndeniz»dediğimiz için, ilimde, felsefede, fenlerde vesâirmedenî sistemlerde tam bir Avrupalı gibi hareket ederiz.Maşerî tere'îler, yalnız zümre mefhumlarına mahsusdeğildir. Üstûreler, menkıbeler, masallar, efsaneler, fıkralar,akîdeler, ahlâkî, hukukî, iktisadî, fenn* kaideler, ilmive felsefî görüşler de bir maşerî tere'îden ibarettir. İtikadınve nazariyenin zıddı addolunan âyinler ve ameliyeler bile,evvelâ zihinde tasavvur olunup sonra yapıldıkları için, esasenbirer maşerî tere'îden ibarettirler.Ferdî fikirler her ferdin kendine mahsûs olan fikirleridemektir. Maşerî tere'îler ise, her cemiyetin bütün fertleriarasında bulunan, daha doğrusu maşerî vicdanında meş'urve müdrik bulunan suver-i zihniyeden ibarettir. Ferdî fikirler29