Fertilizasyon Pre-Embriyogenez

Dönem I-Sunum-2, 2009FertilizasyonPre-EmbriyogenezProf.Dr. Alp CanHistoloji-EmbriyolojiAnabilim Dalı

In vitro ortamda olgunlaştırılmış ovositler (DIC tekniği)Germinal VezikülPrometafaz-IMetafaz-I Metafaz-II (Ovum) A. Can, 2001

Fertilizasyon (Döllenme)• Servikse bırakılanspermatozoa’nın (%1) 2-7saat içinde ampulla’ya ulaşır.• Fertilizasyon en sık ampullabölgesinde olur.• Döllenmeye uygun olansekonder ovositin tubauterina’daki yolculuğu48-72 saat sürer.

1. Kapasitasyon (7 saat sürer)– SP’ların aktif kuyruk hareketiyle gerçekleşir– Corona’yı geçenler ZP’ye ulaşır– SP yüzey molekülleriyle ZP3 proteinininetkileşimi olur– SP zarındaki glikoproteinler ortadan kalkar,akrozom başı çıplak kalır– Bu aşamayı birçok SP başarır

2. Akrozom Reaksiyonu– SP’nun, zona pellucida’ya tutunmasısonrasında ZP-3 proteininin i i etkisiylei akrozom’dan bir dizi enzimlerin salıverilmesive ZP’nıneritilerek il geçilmesidiridi– SP, ovositin plazma zarıyla temas ederMemelilerdeki bazı akrozom enzimleriAsit proteinaz β-galaktosidazAkrozinβ-glukuronidazAril aminidazHyarulonidazKollagenazFosfolipaz CEsterazProakrozin

3. Zona (Kortikal) ReaksiyonuPolispermibloğu– SP zarındaki fertilin ile oolemmadaki integrin’lerbirbirine bağlanır– SP’nin baş, orta ve kuyruk parçasının içeri girişi– SP’nin oolemma’ya temasıyla Ca + artışı gerçekleşir• partenogenezis– Kortikal granüllerinden lizozomal enzimlerinsalıverilişiş– Perivitellin aralığa çıkan enzimlerin ZP üzerindeki SPreseptörlerini sindirmesi ve SP’ye geçirgenliğinengellemesi. [Ovosit (integrin’ler) - SP (disintegrin’ler)]– Böylece birkaç SP daha ZP içine gömülmüş olsa dasadece birisi içeri girebilir.

SP ovoplazmaya girincemayoz bölünme aşamalarınasıl ilerler ?M-II duraksaması (c-mos ve MAP kinaz) ortadan kalkarOvosit aktive olur ve mayoz devam eder, 2. kutup cisimciği atılırKromatin dekondanzasyonu olur ve çekirdek zarı yeniden oluşurPronükleus oluşumuZİGOT

Fertilizasyon sonucunda• Diploid kromozom sayısına tekrar ulaşılır• Cinsiyet belirlenmiş olur• İlk mitoz bölünme ile (yarıklanma=cleavage)yaşam başlar (iki hücreli embriyon)

• Ovosit çekirdeği = Dişi pronükleus• Spermatozoon çekirdeği = Erkek pronükleus– Kuyruk kopar ve dejenere olur– SP sentrozomu, ovositin ii γ-tubulin b ve diğer PCM proteinleriylei lbirleşmesiyle zigot sentrozomu haline gelir.singami

Pronükleus OluşumuErkek pronükleusu’nun oluşumu 3 evrede meydana gelir.• Spermatozoona ait çekirdek zarının erimesi• Yoğunlaşan ğ spermatozoon kromatininin i i sitoplazmada genişlemesii• Pronüklus zarını oluşturmak üzere nükleer zarın yeniden şekillenmesiÖ. Çınar

Zigot Sentrozomunun Oluşumu ve İşleviSimerly et al, 1995

Hatalar• 1 veya 3 pronükleus• Asenkron pronükleus oluşumu• Erken singami• Erken yarıklanma•Yarıklanmanın duraksaması

Pre-Embriyon Dönemi (Yaşamın 1. Haftası)(preimplantasyon gelişimi)30. saat 42. saat3. gündeEmbriyonel mitoz !!!

8 hücreli insan embriyonu• İnsanda, d zigotik gen aktivasyonu (ZGA) 4-8 hücreli dönemde dbaşlar.•Paternalgenom embriyon-dışı ş dokuların oluşumunda ş rol alır.• Maternal genom implantasyon sonrası embriyon oluşumunda rolalır.

KompaktlaşmaşSıvı girişiUterusa girişZP’den sıyrılmaİç hücre kitlesininozmotik dengelenmesi

Kompaktlaşma• 8 hücreli aşamada başlar• Blastomerler arasında bağlantı ğ birimleri (her 3tipte) oluşmaya başlar• Embriyonda iç boşluk, etrafındaki hücrelerdesıkı bağlantılar oluşur• Böylece hücreler polarize olurlar (apikal-bazal)• Uvomorulin (E-cadherin)’in sorumlu olduğudüşünülüyor (kompaktlaşma zamanı E-cadherinin fosforilasyonuyla sağlanıyor).

Blastosist Oluşumuş(107 hücre-5 gün)• Morula, uterus boşluğuna girince uterus sıvıları,blastomerler arasına sızar, kısa sürede tek ve büyük birboşluk olan blastosöl boşluğu oluşur. Bu aşamadakiembriyoya blastosist denir.• İç Hücre Kitlesi Embriyoblast• Dış Hücre Kitlesi TrofoblastDış hücre kitlesiBlastosölİç hücre kitlesiCan ve KHO, 2007