TARLA BİTKİLERİ YETİŞTİRME – II Uygulama Ders Notları - Ankara ...

5. Döllenme ve ErmeErkek organların antherlerinde olgunlaşan çiçek tozlarının çeşitli nedenlerle etrafa yayılarakaynı veya farklı dişicik tepesine taşınması olayı tozlanma olarak bilinir. Dişicik tepesinetaşınan çiçek tozu çimlenir ve içerisinde ki generatif çekirdekleri ile birlikte çim borusunuyumurta hücresine doğru uzatır. Yumurta ve endosperm hücresine ilk yetişen iki adetgeneratif çekirdeğin n kromozomlu yumurta hücresi ve 2n kromozomlu endosperm anahücresi çekirdeği ile birleşmesi olayı da döllenme olarak bilinir.Tozlanmanın oluşmasından sonra döllenmenin oluşumu şu şekildedir. Normal şartlar altındaçiçek tozu dişicik tepesine düştükten sonra 5 dakika içerisinde çimlenmeye başlar. Öncelikleiçerisindeki n kromozomlu çekirdek, vegetatif ve generatif çekirdek olmak üzere ikiyebölünür. Çiçek tozunun dış kısmındaki mukavim zar çatlar ve vegetatif çekirdek elastiki olaniç zarı geliştirerek çim borusunu oluşturur ve bu esnada görevi bittiği için yok olur. Çimborusu içerisindeki generatif çekirdek ikiye bölünür ve çim borusu içerisinde aşağıya doğruilerler. Yarım saat içerisinde çim borusu içerisindeki 2 tane n kromozomlu generatifçekirdekle mikropile ulaşır. 4–6 saat içerisinde generatif çekirdeklerden bir tanesi yumurtahücresinin n kromozomlu çekirdeği ile diğeri de birleşme öncesinde 2n kromozomlu olanendosperm ana hücresinin çekirdeği ile birleşir. Bu birleşme sonunda döllenme tamamlanır.Yumurta hücresi döllenmeden sonra zigotu, endosperm ana hücresi ise döllenmeden sonrabesi dokuyu oluşturur. Döllenmenin tamamlanmasından sonra 10–15 saat içerisinde zigothücresi bölünmeye başlar ve en geç 1 gün içerisinde ilk bölünme tamamlanmış olur. Bundansonra, bölünmeler hızla devam ederek embriyonun kökçük, tomurcuk ve kalkancık kısımlarımeydana gelir. Bu sırada triploid (3n kromozomlu) olan endosperm ana hücresi de hızlaçoğalarak, kaybolmaya başlayan nucellus hücrelerinin yerini doldurur. Döllenmeden 10–12gün sonra dışta ince bir zar halinde kalan nucellusun içi endosperm hücreleriyle dolmuş olur.Endosperm hızla gelişip büyümeye başladığında bitkinin çeşitli organlarında birikmiş olanbesin maddeleri taneye taşınmaya ve orada birikmeye başlar. Normal koşullardadöllenmeden 25 gün sonra tane en büyük hacmini alır.7