TARLA BİTKİLERİ YETİŞTİRME – II Uygulama Ders Notları - Ankara ...

Serin Đklim Tahıllarının Gelişme DevreleriTahıllarda, fizyolojik olumunu tamamlamış canlı tohumların vejetatif gelişmelerinibaşlatabilmeleri için ortamda çimlenme faktörleri olarak bilinen su, O 2 ve sıcaklığın istenilenen az düzeyde bulunması gereklidir. Tahılların vejetatif gelişme devrelerinde belli bir sürebelli bir düşük sıcaklığa ihtiyaçları vardır. Tahılların ilk gelişme devrelerinde yaşanan bellisüreli belli düşük sıcaklığın, generatif devreyi başlatıp devam ettiren enzimlerin uyarılmasıolayına VERNALĐZASYON = YAROVĐZASYON adı verilir.Tahıllarda başlıca 5 gelişme devresi görülmektedir. Bunlar sırasıyla,A) Vegetatif gelişme devreleri 1. çimlenme ve sürme2. kardeşlenmeB) Generatif gelişme devreleri 3. sapa kalkma1. Çimlenme ve Sürme4. başaklanma ve çiçeklenme5. döllenme ve erme devreleridir.Tüm tohumlu bitkilerde ilk gelişme devresi çimlenme ve sürme devresidir. Tohum içerisindedormant halde bulunan embriyo çimlenmenin başlamasıyla aktif hale geçer. Bu aktifdurumun ortaya çıkabilmesi için tohumun canlı, embriyo ve kalkancıkta bulunan enzimlerinbozulmamış olması gereklidir. Ayrıca çimlenme için gerekli olan hızlı bir solunumunbaşlayabilmesi için ortamda yeterli su, sıcaklık ve oksijenin bulunması gereklidir. Hızlı birşekilde normal çimlenmenin oluşabilmesi için çimlenme faktörleri olarak bilinen bu 3 faktör enuygun seviyede bulunmalıdır.a) Su: Çimlenmenin başlayabilmesi için tanenin kendi ağırlığının % 35-70’i kadar sualıp şişmesi gerekir. Bu oran çıplak taneli tahıllarda (buğday, çavdar) % 50–60, kavuzlutanelilerde (arpa, yulaf) % 70 kadardır. Tanenin emdiği su; enzimatik faaliyetlerle birlikte,endospermdeki besin maddelerinin eritilerek embriyonun büyüme noktalarına taşınmasını dasağlar.b) Sıcaklık: Çimlenme; ortamın sıcaklığı, cinsin minimum çimlenme sıcaklığınaulaşmasıyla (su ve hava durumu da uygunsa) başlar. Minimum çimlenme sıcaklığı buğday,arpa ve yulafta 3–4 °C, çavdarda 1–2 °C dir. Diğer faktörler uygun ise çim yatağı ortamınınsıcaklığı arttıkça çimlenme hızı da artar. Bu artış, en uygun çimlenme sıcaklık derecesinekadar devam eder. Serin iklim tahıllarında en uygun çimlenme sıcaklığı, cinslere göredeğişmek üzere 18–20 °C arasındadır.c) Hava (oksijen): Çimlenmede, tohumdaki besin maddelerinin oksidasyonu veembriyonun büyümesi hızlandıkça, oksijen ihtiyacı da artar. Ancak, tohumun çepeçevre birsu tabakası ile kaplı olması oksijen alımını, dolayısıyla çimlenmeyi durdurur. Bu yüzdençimlenmenin olabilmesi için tane yüzeyinin en az % 20'si yeterince O 2 ihtiva eden hava iletemasta bulunmalıdır. Tohum yatağında su arttıkça, hava ( O 2 ) azalacağından en uyguntohum yatağı yeteri kadar nemi olan, fakat havasız kalmayan topraktır4