TARLA BİTKİLERİ YETİŞTİRME – II Uygulama Ders Notları - Ankara ...

çeşitlere göre değiştiği gibi, yaprağın gövde üzerinde bulunuş yerine ve orta veya yanyaprakçık oluşuna göre de farklılık göstermektedir. Yaprakçık sapı, genelde orta yaprakçıktayan yaprakçıklardan daha uzundur.Yaprak sapının gövdeye bağlandığı yerde 2 adet, yan yaprakçıkların yaprak sapına birleştiğiyerde 2 adet ve orta yaprakçık ayasının kendi sapına birleştiği yerde 2 adet olmak üzere 6adet kulakçık (stipula) vardır. Kulakçıklar üçgen şeklindedir. Yaprakçıkların saplarınabirleştikleri noktada yaprakçık saplarının kalınlaşmasından oluşan yastıkçık adı verilenşişkinlikler bulunur. Bu şişkinliklerin turgorlarının durumuna göre yaprakçıklar dik ya da yatıkdurumda bulunabilirler. Gece boyunca turgorlarını yükselterek yaprakçıklarını dikleştirirler.Fazla güneşten hoşlanmayan fasulye yaprakları, aşırı güneşe maruz kaldıkları zaman iseturgorlarını kaybederek yapraklarını güneşe karşı meyilli duruma getirirler.Fasulye yapraklarının alt yüzeylerindeki stoma sayısı, üst yüzeylerindeki stoma sayısından5–7 kez daha fazladır. Tüylülük yönünden de benzer durum söz konusudur. Fasulyeyapraklarının alt yüzeyindeki tüy miktarı üst yüzeydeki tüy miktarından 4–7 kez daha fazladır.ÇiçekFasulyede çiçekler, yaprak sapı ile gövdenin birleştiği yerden çıkar. Çiçekler salkım saplarınakısa çiçek saplarıyla bağlanırlar. Salkım şeklinde bulunan çiçek topluluğunda türlere göre 3–15 arasında çiçek bulunur.Fasulye çiçeği bir baklagil çiçeğinin tüm özelliklerini taşır. Çanak yapraklarının rengi yeşilinçeşitli tonlarında olabilir. Calix’in uzunluğu çanak yaprak boylarının 2/3'ü kadardır.Fasulyede çiçeklenme sıcaklığın düşük ve nispi nemin yüksek olduğu gece yarısından sonrabaşlar, nemli ve serin havalarda güneşin doğmasından sonra da devam eder. Fasulyedeçiçeklenme bitki ve çiçek salkımında aşağıdan başlar yukarıya doğru devam eder. Đklim vetoprak özelliklerine göre fasulyede çiçeklenme 8–25 gün kadar devam eder. Fasulyedetohum rengi ile çiçek rengi arasında ilişki vardır. Genel olarak tohumu renkli olan çeşitlerinçiçekleri de renkli, tohumu beyaz olan çeşitlerin ise çiçekleri de beyaz renkli olmaktadır.Fasulyede çiçek rengi çeşitlere göre değişmekle beraber, beyaz, açık menekşe rengindenmor renge kadar değişiklik göstermektedir. Çiçekleri renkli olan çeşitlerde kanatçıkların rengibayrak yaprağının renginden daha koyu olmaktadır.Fasulyede erkek ve dişi organların çanak ve taç yapraklar tarafından kuvvetli bir şekildesarılmış olması kendine döllenmeyi (autogame) artırmaktadır. Fasulyede kendine döllenmehâkimdir (% 98–99).MeyveFasulyede meyve uzundur ve bir meyve içerisindeki tohum sayısı genellikle üçten fazladır.Meyve renkleri tam olgunluk devresine kadar yeşil kalan çeşitler olduğu gibi olgunlaşmailerledikçe yeşil rengi kaybolup sararan veya başka renk alan çeşitlerde vardır. Fasulyedemeyve düz, kıvrık veya S şeklinde olabilir. Fasulye meyvesinin ucu uzun ya da kısa bir gagaşeklinde son bulur. Fasulye meyvelerinin duvarları iplik ve kabuk dokusu ile ağ şeklindeörülmüştür. Đplik ve kabuk meyvenin taze olarak tüketilmesi halinde önem taşırlar.Fasulyede meyveler çeşide göre; kılçıklılık, şekil, uzunluk, genişlik, dolgunluk, yassılık verenk bakımından önemli farklılıklar gösterirler. Gerek taze olarak tüketilecek, gerekse37