TARLA BİTKİLERİ YETİŞTİRME – II Uygulama Ders Notları - Ankara ...

c) Polidelphus (çok parçalı: on adet erkek organda alttan itibaren serbest gelişmişlerve ayrı ayrı durumda bulunurlar. Alt kısımda zarımsı yapıyla birleşme yoktur.Yemeklik baklagil cinslerinde en çok rastlanan erkek organ tipi diadelphus'tur. Ancakmonodelphus ve polidelphus tipinde olanları da vardır. Bazı hallerde aynı çeşit içerisindebirbirinden farklı iki erkek organ tipide görülebilir.5. Dişi organ (Gynoecium: dişi organ, dişicik tepesi (stigma), dişicik borusu (stylus) veyumurtalık (ovarium)'tan ibarettir. Baklagillerde dişi organ tek bir karpelden ibaret olupiçerisinde mercimek ve nohutta 1–3, fasulye, börülce, bakla ve bezelyede ise 4–13 adetyumurta hücresi bulunur. Dişicik tepesi iki parçalı ve tüylüdür. Dişicik tepesi şekil, büyüklükve tüylülük yönünden cins, tür ve çeşitlere göre önemli ölçüde değişiklik gösterir.MeyveYemeklik tane baklagillerde meyve bakla, fasulye, kapçık, çakıldak, koza ve badıç gibi isimleralır. Meyve yumurtalığın dış katmanının gelişmesi ile ortaya çıkar. Meyve kabuğu ikiparçalıdır, dolayısıyla iki adet dikiş yeri ihtiva eder. Dikiş yerlerinde cins, tür, çeşit, yetiştirmekoşulları ve meyvenin olgunluk çağına göre değişik şekillerde iplikçikler (kılçıklar ) bulunabilir.Dikiş yerleri belli bir olgunluktan sonra (su oranı azalınca) kolayca çatlama özelliği kazanırlar.Bazı hallerde bakla olgunlaştığında meyve kabuğu parçalarının farklı kuruması nedeniyleortaya çıkan kıvrılma kuvveti meyvenin dikiş yerlerinden çatlamasına neden olur. Bu özellikzamanında yapılan hasatlarda harmanı kolaylaştırır. Ancak bitkide homojen olmayanolgunlaşma nedeni ile ve geciken hasatlarda tane dökümüne, dolayısıyla ürün kaybına sebepolduğu için önemli bir özelliktir. Meyve içerisinde cins, tür, çeşit ve yetiştirme koşullarına görebir ya da daha fazla sayıda tohum bulunur. Bakla, bezelye, fasulye ve börülcelerde meyveleruzundur ve genellikle her meyve içerisinde 3–8 arasında tohum bulunur. Bazı börülce vefasulye çeşitlerinde meyvedeki tohum sayısı 15'e kadar çıkabilir. Bir meyve sapı ucundabirden fazla meyve salkım halinde bulunabilir. Mercimek ve nohutta ise meyveler oldukçaküçüktür ve bir, iki çok ender olarak da üç adet tohum bulunur. Meyvelerin; şekilleri,büyüklükleri, olgunlaşmadan önceki ve sonraki renkleri yetiştirme koşulları yanında cins, türve çeşitlere göre de farklılık gösterir. Bazı hallerde bu farklılıklara göre çeşit, cins ve türayrımı yapılabilir. Meyve ile tohum kabuğu birbirinden ayrılmış durumdadır. Diğer ölçüleryanında, dıştan meyveye bakıldığı zaman meyvenin olgunlaşma durumuna göre taneninolgunluk derecesi belirlenebilir.29