TARLA BİTKİLERİ YETİŞTİRME – II Uygulama Ders Notları - Ankara ...

Altı sıralı arpalarda, başak ekseni boğumlarından çıkan üç başakçıkta bulunan üç çiçek detane bağlar. Başak eksenindeki her boğumdan çıkan üç başakçıkta tane bağladığı için altısıralı arpalarda başağın görünüşü silindir şeklindedir. Her başakçıktan bir kılçık çıkar.Tane özellikleri: Đki sıralı arpaların taneleri dolgun ve homojen iriliktedir. Altı sıralı arpalarda,taneler farklı irilikte olup, başak ekseni üzerindeki boğumlardan çıkan üç başakçıktan ortadabulunan başakçığın tanesi, yanlarda bulunanlara oranla daha iri olmaktadır. Ortadaki tane,yanlarda bulunan taneleri sıkıştırdığı için yanlardaki tanelerin ortadaki taneye yaslanan altkısımları hafif çukurdur.Kültürü yapılan arpaların tümünde normal şartlarda harmandan sonra taneler kavuzludur.Diğer bir ifade ile kültürü yapılan tüm iki ve altı sıralı arpalarda normal şartlarda harmanyapılmış tanelerin üzeri çiçek kavuzları dediğimiz iç kavuz ve kapçık ile kaplıdır. Arpada çiçekkavuzları karyopsis meyve kabuğu üzerine yapışık durumda bulunur. Harmandan sonraçıplak taneli olan arpa çeşitleri de vardır. Ancak bunlar ekonomik öneme sahip olan çeşitlerdeğillerdir.Başağındaki sıra sayısına göre kültürü yapılan arpalar iki ve altı sıralı olmakla birlikte, diğerkültürü yapılmayan arpalar ise;Hordeum vulgare convar. intermedium (Orta arpa): Bir boğumdaki üç başakçıktan yalnız ortabaşakçık normal tane oluştururken yan başakçıklardaki çiçekler cılız ve çok küçük tanelerortaya koyarlar.Hordeum vulgare convar. irregulare(=labile) (Karışık sıralı arpa): Bir boğumdaki üçbaşakçıktan çoğunlukla ortadaki başakçık tane bağlarken, bazı boğumlarda yanbaşakçıklarda tane bağlamaktadır. Bu grup arpalarda başaktaki tane sıra sayısı düzensizdir.Hordeum vulgare convar. deficiens (Eksik sıralı arpa): Başak ekseni üzerindeki boğumlardabulunan üç başakçıktan yalnızca orta bulunan başakçık tane bağlar. Yan başakçıkların dışkavuzları dahi gelişemez, ya da çok az gelişmiş bir iç kavuz bulunabilir. Đki sıralı arpadan enbelirgin farkı budur.Sıra sayısı dışında arpalar, dış kavuz ve tane rengine, kavuz durumuna, başak ekseniüzerinde başakçıkların dizilişine ve kılçık durumuna göre gruplandırılırlar.Tane renklerine göre arpalar;a) Beyaz arpalar,b) Siyah arpalar,c) Çakır arpalar,Kavuzluluk durumuna göre arpalar;a) Kavuzlu arpalar,b) Çıplak taneli arpalar,Başak ekseni üzerinde başakçık dizilişine göre;17