TARLA BÄ°TKÄ°LERÄ° YETÄ°ÅTÄ°RME â II Uygulama Ders NotlarÄ± - Ankara ...

More documents

Recommendations

Info

BUĞDAYBuğday dünyada ve ülkemizde en fazla ekilip, üretilen bitki cinsidir. Kültürü yapılan ve yabanibuğdaylar kromozom sayılarına göre üç ana grup altında toplanabilir.I ) Diploid buğdaylar (Kaplıca buğdayları) (2n=14) Triticum monococcum.II) Tetraploid buğdaylar (Makarnalık buğdaylar) (2n=28) Triticum durum.III) Hekzaploid buğdaylar (Ekmeklik buğdaylar) (2n=42) Triticum aestivum.Hekzaploid (ekmeklik) buğdaylara) T. Aestivum, asıl ekmeklik buğdaylarb) T. Compactum, topbaş ekmeklik buğdaylar olmak üzere iki grupta toplanırlar.Dünyada ve ülkemizde yetiştirilen buğdayların tamamına yakını ekmeklik ve makarnalıkbuğdaylar grubuna dâhil olup, az da olsa diploid gruba ait çeşitlerin de tarımı yapılmaktadır.Dünyada ekonomik önemi olan buğday çeşitlerinin büyük çoğunluğu ekmeklik gruba dâhildir.Tüm dünyadaki buğday üretiminin % 80–90'ın ekmeklik buğdaylar oluşturur. Triticumaestivum adı altında incelenen asıl ekmeklik buğdaylar en fazla üretilmekte olup, Triticumcompactum adı altında incelenen topbaş ekmeklik buğdayların tarımı ise oldukça azdır vegiderekte hızlı bir şekilde azalmaktadır.Dünya buğday tarımının % 10-20'i kadarını oluşturan makarnalık buğdaylar, olumsuz şartlarakarşı ekmeklik buğdaylardan daha az dayanıklıdırlar ve kaliteli ürün için özel iklim koşullarıisterler.Makarnalık ve ekmeklik buğday grupları arasındaki başak ve tane yapısı yönünden farklılıklaraşağıda özetlenmiştir.Başak özellikleri: Kültürü yapılan ekmeklik buğdaylarda başakçıklar, başak ekseni üzerinemakarnalık buğdaylara göre daha seyrek olarak dizilmişlerdir. Başak, çeşit farklılığı olarakkılçıklı ya da kılçıksız olabilmekte, başak kavuzları rengi, beyazdan koyu kahverengine kadardeğişebilmektedir.Topbaş buğdaylarda, başaklar kısa olup, başakçıklar başak ekseni üzerine sık olarakdizilmişlerdir. Başak, uç kısımlara doğru daralmakta, başak kavuzları beyaz ve değişikkahverengi tonlarında renklere sahip olan çeşitleri bulunmaktadır.Makarnalık buğdaylarda başakçıklar, başak ekseni üzerine sık ve kiremit şeklinde dizilmişlerve başak yanlardan basık şekilde görülmektedir. Makarnalık buğday başakları kılçıklıdır.Başak kavuzları genellikle çeşitli tonlarda kahve renkli olup, çeşit özelliği olarak beyazkavuzlu olanları da vardır. Dış kavuzlar iyi bir şekilde gelişerek başakçığı sıkıca sarmış veorta damarları belirginleşerek uç kısmı gaga şeklinde uzamıştır. Başakçığın altındaki boğumarasının üst kısmının içi özle dolu olabilir.Tane özellikleri: Ekmeklik buğdaylarda taneler, beyaz ya da kırmızı renkte, tanenin karınçizgisi çukuru az derin ve yan yüzeyleri (yanakları) yuvarlak görünüşlüdür. Tane kesitigevşek ve genelde unsu yapıdadır. Ancak camsı yapıda taneye sahip beyaz ve kırmızı taneli14
çeşitleri vardır. Tane kesitinin unsu görünümde olması tanedeki protein oranının düşükolmasından, camsı görünüm ise tanedeki protein oranının yüksek olmasında ilerigelmektedir.Topbaş buğdaylarda tane, kısa ve fıçı şeklinde olup, beyaz ya da kırmızı renkte olabilir.Tanenin karın çizgisi az belirgin ve yan yüzeyleri bombelidir. Tane kesiti çok unlu ve gevşekyapıda olup, protein oranı çok düşüktür. Đnsan beslenmesi için fazla uygun değildirMakarnalık buğdaylarda tane, kehribar renkte, karın çukuru derin ve belirgindir. Tanenin yanyüzeyleri düz ve keskin, uzun ince bir görünüşe sahiptir. Ekmeklik buğday tanelerine oranladaha iri, tane kesiti camsı ve serttir. Bu sertlik, protein oranının ekmeklik buğdaylara oranladaha yüksek olmasından ileri gelmektedir.Buğdayda tescilli kültür çeşitlerinin tanıtılmasıEkmeklik buğdaylar grubuAsıl ekmeklik buğdaylar ( T. aestivum ) grubuGerek 79 Haymana 79 Bezostaja 1 Bolal 2973Köse 220/39 Yayla 305 Kıraç 66 Ankara 093/44Sürak 1593/51 Sadova 1 Tosun 144 Tosun 21Lancer Adana 99 Atay 85 Atilla 12Bandırma 97 Basribey Ceyhan 99 Cumhuriyet 75Dağdaş 94 Doğankent 1 Golia Gönen 98Gün 91 Đzmir 85 Karacabey 97 Kate-A-1Kınacı 97 Kırkpınar 79 Kutluk 94 MomtchillOrso Pamukova 97 Pandas PehlivanProstor Saraybosna Seyhan 95 Sultan 95Süzen 97 Şahin Yüreğir 89 Ziyabey 97Đkizce 96 Yektay 406 Penjamo 6215
Page 1 and 2: 2010TARLA BĐTKĐLERĐ YETĐŞTĐRM
Page 3 and 4: Serin Đklim Tahıl cinslerinin Tü
Page 5 and 6: Çimlenmenin Biyoloji ve Morfolojis
Page 7 and 8: 5. Döllenme ve ErmeErkek organlar
Page 9 and 10: a) Plumula (tomurcuk): Büyüyüp g
Page 11 and 12: Yaprak kını yaprak ayasından son
Page 13: Erkek organlar (androceum): Serin i
Page 17 and 18: Altı sıralı arpalarda, başak ek
Page 19 and 20: ÇAVDARDünyada kültürü yapılan
Page 21 and 22: YEMEKLĐK TANE BAKLAGĐLLERYemeklik
Page 23 and 24: YEMEKLĐK TANE BAKLAGĐLLERĐN MORF
Page 25 and 26: çimlenme maksimumu arasında olmak
Page 27 and 28: GövdeYemeklik tane baklagillerde g
Page 29 and 30: c) Polidelphus (çok parçalı: on
Page 31 and 32: KökNohudun kökleri oldukça kuvve
Page 33 and 34: a) Pul mercimek (yaprak, sultani, b
Page 35 and 36: tane tohum bulunur. Küçük taneli
Page 37 and 38: çeşitlere göre değiştiği gibi
Page 39 and 40: 3.Orta: 8 mm'lik elekten geçip 5 m
Page 41 and 42: oluşturur. Yan kökler oldukça ge
Page 43 and 44: Boylar :c. Sarı Göbek: tane kabu

TARLA BÄ°TKÄ°LERÄ° YETÄ°ÅTÄ°RME â II Uygulama Ders NotlarÄ± - Ankara ...

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?

TARLA BÄ°TKÄ°LERÄ° YETÄ°ÅTÄ°RME â II Uygulama Ders NotlarÄ± - Ankara ...