Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
I.10.<strong>Tarım</strong> <strong>Alet</strong> <strong>ve</strong> Makinaları <strong>İmalat</strong> <strong>Sanayii</strong>nde, Dış Ticaret <strong>ve</strong>Üretimde Yoğunlaşma 3Dış ticarette yoğunlaşma, dış ticaretin belirli sayıdaki firma tarafındankontrol edilmesi olarak tanımlanmaktadır. Genellikle çalışmalarda dahayaygın kabul gören iki ölçüt kullanılmaktadır: Yoğunlaşma oranı (CR m ) <strong>ve</strong>Herfindahl indeksi (H-I).Yoğunlaşma oranı, belli sayıdaki firma, madde, fasıl <strong>ve</strong>ya ülkeninkümülatif paylarını ifade etmektedir. Hesaplanan değer 0 ile 100arasındadır. Bu oran şu şekilde ifade edilmektedir:mCR m = Σ P İ *100İ=1CR m : Yoğunlaşma oranıP İ =Firma,madde,fasıl <strong>ve</strong>ya ülkenin payıBurada, CR 1 en büyük birimin payı, CR m ise m inci birimin kümülatifpayıdır m değerinin seçilme işlemi tamamen keyfidir. Genellikle yapılançalışmalarda, CR 4, CR 8 değerleri hesaplanmaktadır. Birim sayısının azoluşu yoğunlaşmanın az sayıdaki birim tarafından kontrol edilmesianlamına gelmektedir.Herfindahl indeksi (H-I) ise şöyle ifade edilmektedir.3 Neo-klasik iktisat teorisinin temel varsayımlarından birini oluşturan “tam rekabet”varsayımı uzundönemde firmalar arasında bir farklılaşmanın olmayacağını, tam rekabet piyasasında uzun dönemdengesinin; Fiyat=kısa dönem marjinal maliyet=kısa dönem ortalama maliyet=uzun dönem marjinalmaliyet=uzun dönem ortalama maliyet eşitliğinin sağlandığı noktada gerçekleşeceğini , başka birifadeyle, tekel kurabilecek bir farklılaşmanın elde edilemeyeceğini varsayar. Gerçekte reel piyasakoşullarında (tam rekabet koşullarının yaşanmadığı piyasalarda) ise bazı firmalar ürünlerini marjinalmaliyetlerin üzerinde bir fiyata satabildikleri gibi, bazı firmalar da ürünleri marjinal değerlerinin altındabir fiyata satın almaktadırlar. Bu durumda talep <strong>ve</strong> arz arasında nisbiliği yansıtan <strong>ve</strong> böylece kaynakdağılımını sağlayan bir gösterge olarak fiyatlar, gü<strong>ve</strong>nilir bir gösterge olmaktan çıkar <strong>ve</strong> sonuçta kaynakdağılımının bozulmasına neden olur. Neo-klasik teorinin “tam rekabet”den uzaklaşması durumununyarattığı bu durum, başta E. Mason olmak üzere 1930’lu yıllarda iktisatçıların üzerinde durduklarıçalışma alanlarını oluşturmuştur.32
Change language