Download (6Mb) - Süleyman Demirel Üniversitesi

236B- TASAVVUFİ ŞAHSİYETLER, EVLİYALAR1- ABDÜLKADİR GİLÂNÎ (Geylânî de denir)Mutasavvıf (Gilan 1077/78-Bağdat 1166/67). Künyesi Ebû Muhammed,lâkabı Muhyiddin. Ayrıca «Bâzu'l-Eşheb» lâkabıyla da şöhret bulmuştur. «Gavsu'ssakaleyn»ismiyle anılır. Nesebi Hz. Ali'ye dayandırılır. Babasının adı Ebû Abdillah,annesinin Fâtıma'dır. «Ümmü'lhayr» künyesiyle ve “Aminetü'l-hıyâr” lakabıylameşhurdur.Hazer denizinin güneyinde ve Elburz dağ silsilesinin kuzeyinde bir İranvilâyeti olan Gilan'da doğdu. Abdülkadir doğduğu zaman annesinin altmış yaşındabulunduğu rivâyet edilmektedir. Babasını küçük yaşlarında kaybetti.On sekiz yaşlarında Gilan'dan çıkarak, tahsil için Bağdad'a geldi. Nefehâtü'lüns'ünrivâyetine göre arefe günü çift sürmek için tarlada öküzleri koşarken,öküzlerin birisinin kendisine: «Sen bu iş için yaratılmadın ve bu vazife ileemredilmedin!» şeklindeki hitabını duyunca, çift sürmeyi bırakarak eve gelipannesinden Bağdad'a gidip ilim tahsil etmek için izin istemiştir. Ebu Said el-Mübarekb. Ali el-Mahzumiye intisap etti. Takriben otuzüç sene kadar tedris ile meşgul oldu.Çok uzun süren bu tahsil hayatının meyvelerini ancak elli bir yaşına geldikten sonravermeğe başladı anlaşılıyor. Ayrıca yirmibeş sene kadar tecrid ve tefrid ile sahra veçöllerden geçerek riyazet eylediği kendisi tarafından ifade edildiğine göre, bu uzuntahsilinin sekiz senesinin zahiri ilimleri öğrenmekte geçtiği meydana çıkar.Abdü'l-Kaadir Ebû Said Mahzûmi'den din, fıkıh, Ebû Bekr b. el-Muzaffer ilediğer meşhur muhaddislerden hadis dinledi. Sonraları Ebû Zekeriyya et-Tebrizî'denedebiyat okudu. Ahmed Debbas ile sohbet edip, kendisinden tarikat ahzetti.H. 528/M. 1134 tarihlerinde Ebu's-Sa'd Medresesi'nde ders verirken usul,fıkıh ve tasavvufa ait bazı kitaplar yazdığı rivâyet edilir. Bu eserler umumiyetle vaazve hutbelerden ibarettir ve şunlardır: El-Gunye li tâlibi tarîkı'l - Hak (Sülûk ve ahlâkaait risale), El-Fıkhu'r-Rabbânî (1150-1151 yılları arasında verdiği altmış iki vaaz vebir zeylden ibarettir), Fütühu'l-Gayb (Oğlu Abdü'r-Rezzak'ın topladığı çeşitlimevzular hakkında, babası tarafından verilmiş yetmiş sekiz vaazı ihtiva eder), Hizbübeşâiri'l-hayat, Cilâu'l-hâtır min kelâmi'ş-şeyh Abdi'l-Kaadir, El-Mevâhibü'rRabbâniyye ve'l-Fütuhu'r-Rabbiiniye fi merâtibi'l-ahlâki' s-seniyye ve'l-mâkâmâti'l