Mart 2013 Sayı:291 - Verimlilik Genel MüdürlüÄü - Bilim, Sanayi ve ...
Mart 2013 Sayı:291 - Verimlilik Genel MüdürlüÄü - Bilim, Sanayi ve ...
Mart 2013 Sayı:291 - Verimlilik Genel MüdürlüÄü - Bilim, Sanayi ve ...
- No tags were found...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
T.C. BİLİM, SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞIVERİMLİLİK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ’NÜNAYLIK YAYIN ORGANIDIRMART <strong>2013</strong> YIL: 25 SAYI: <strong>291</strong>Bu dergi 6.500 adet basılmaktadır.ISSN: 1300-2414Yayın Türü: Yerel SüreliTürkçe - İngilizceSAHİBİT.C. BİLİM, SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞIVERİMLİLİK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ ADINAGENEL MÜDÜRAnıl YILMAZGENEL KOORDİNATÖRDilek BİRBİLSORUMLU YAZI İŞLERİ MÜDÜRÜCangül TOSUNYAZI KURULUCangül TOSUN - Bahadır AVŞARİNGİLİZCE SAYFA SORUMLUSUGülçin MANZAK AYDIN - Şirin Müge KAVUNCUFOTOĞRAFLARHakan CANBAKIŞCüneyt OLGAÇABONEMehtap EMRE(312) 467 55 90 / 331mehtap.emre@sanayi.gov.trAnahtar Dergisi’nin PDF dosyalarınınher ay düzenli olarak e-posta hesabınızagönderilmesini istiyorsanız, konu alanına“Anahtar” yazıp abone@sanayi.gov.tradresine boş bir e-posta atabilirsiniz.Dergide yayımlanan yazılardaki görüşleryazarlarına aittir.YÖNETİM YERİT.C. BİLİM SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞIVERİMLİLİK GENEL MÜDÜRLÜĞÜGelibolu Sokak No: 5Kavaklıdere 06690 ANKARATel: (312) 467 55 90 (10 Hat)Faks: (312) 427 30 22Faks (Dergi): (312) 467 47 79e-posta: vgm@sanayi.gov.trinternet: http://vgm.sanayi.gov.trhttp://anahtar.sanayi.gov.trGRAFİK TASARIM <strong>ve</strong> UYGULAMABilgi <strong>ve</strong> iletişim teknolojileri alanında ortaya çıkan yeniliklerekonomik, toplumsal <strong>ve</strong> kültürel alanda birçok değişime<strong>ve</strong> beraberinde dönüşüme yol açmaktadır. Bu yenilikler,bilgiye <strong>ve</strong> hizmetlere erişimi kolaylaştırırken, işletmeler <strong>ve</strong>girişimcilerin geleneksel iş yapma biçimlerini değiştirmekte, yeni işyapma anlayışı <strong>ve</strong> iş süreçlerini zorunlu kılmaktadır. Bu değişimleşekillenen yeni iş ortamına uygun, yenilikçi <strong>ve</strong> tamamen bu ortamıtemel alan tasarımlardan yola çıkan, daha önce örneği olmayaniş modelleri, ürün <strong>ve</strong> hizmetler <strong>ve</strong> hatta iş organizasyonları ortayaçıkmaktadır. Bu süreçte alışılmış iş yapma yaklaşımı <strong>ve</strong> pratikleri erya da geç başarısız olmakta, sonuç olarak birçok iş alanı <strong>ve</strong> firma–ne kadar dayanıklı olursa olsun– yok olabilmekte <strong>ve</strong>ya rekabetavantajını yitirmektedir.İşletmelerin <strong>ve</strong> ülkelerin <strong>ve</strong>rimliliklerini artırmaları <strong>ve</strong> rekabetavantajı kazanarak bunu koruyabilmelerinde bilgi <strong>ve</strong> iletişimteknolojileri çok önemli fırsatlar sunmaktadır. Ülkemizde bilişimteknolojileri sahipliği <strong>ve</strong> internet erişimine ilişkin istatistikler buaçıdan önemli bir potansiyelin oluşmakta olduğunu göstermektedir.Ancak, edinilmiş teknolojilerin <strong>ve</strong>rimliliği artırma sonucunu tamolarak ortaya çıkarılabilmesi, teknolojiyi özümseme kapasitesiyledoğru orantılıdır. Bilgi <strong>ve</strong> iletişim teknolojileri sahipliğinin<strong>ve</strong>rimlilik <strong>ve</strong> rekabet gücü artışına yol açması için gerekli olan buteknolojilerin iş dünyasına tam olarak nüfuz etmesi ise bu alandaoluşturulacak akıllı politikalar <strong>ve</strong> etkili bir uygulama stratejisi ilesağlanabilecektir.Anahtar Dergisinin bu sayısında, işletmelerde e-dönüşümkonusunu çeşitli yönleriyle ele alan makale <strong>ve</strong> görüşlere yer<strong>ve</strong>rdik. Konuya ilişkin değerlendirmeleri için Müsteşar YardımcımızSayın Hüseyin Rahmi ÇETİN’e, yazı <strong>ve</strong> makaleleriyle katkı sağlayanKalkınma Bakanlığı Bilgi Toplumu Dairesi yönetici <strong>ve</strong> çalışanları iledestek <strong>ve</strong>ren uzmanlarımıza teşekkür ediyoruz.Anıl YILMAZ<strong>Genel</strong> MüdürBASKIKORZA YAYINCILIKBASIM SAN. <strong>ve</strong> TİC. LTD. ŞTİ.Büyük <strong>Sanayi</strong> 1. Cad. 95 / 1 İskitler - AnkaraTel: (312) 342 22 08 Faks: (312) 341 14 27BASILDIĞI TARİH:Anahtar Dergisi’nin <strong>Mart</strong> <strong>2013</strong> sayısı01.03.<strong>2013</strong> tarihinde basılmıştır.
BAKANLIĞILÜĞÜ0 ANKARAaks (Dergi): (312) 467 47 79vgm.sanayi.gov.trOCAK <strong>2013</strong> YIL: 25 SAYI: 289KALKINMADA ANAHTAR VERİMLİLİK OCAK <strong>2013</strong> YIL: 25 SAYI: 289 T.C. BİLİM, SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI VERİMLİLİK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ ISSN 1300-2414Kalkınma Bakanlığı Bölgesel Gelişme <strong>ve</strong>Yapısal Uyum <strong>Genel</strong> Müdürü Nahit BİNGÖL’ünDeğerlendirmesiBaşkentin Potansiyeli Harekete GeçiyorBilgi Odaklı <strong>Sanayi</strong> ile Sürdürülebilir KalkınmaKalkınma Ajansı Desteklerinin KOBİ’lere Etkisiİçindekiler4464 <strong>Bilim</strong>, <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Teknoloji Bakanlığı MüsteşarYardımcısı Hüseyin Rahmi ÇETİN'in Değerlendirmesi7 Türkiye’nin Bilgi Toplumuna DönüşümüEmin Sadık AYDIN8 İşletmelerin İnternet ile DönüşümüAbdullah YÜREKTÜRK14 E-Dönüşümün Kent Yaşamına Etkileri (E-Belediye)<strong>ve</strong> Yeni Beklentiler / Talat POSTACI - Aytunç AYHAN18 Elektronik İşletme (E-İşletme) / H. Cenap AĞIM22 Kentlerin E-Dönüşümü “Akıllı Kentler”Dr. Mustafa Kemal AKGÜL27 Bilgi Toplumu Olma YolundaBilişim Sektöründeki Gelişmeler…31 <strong>Verimlilik</strong> Stratejisi <strong>ve</strong> Eylem Planı (2014-2017)Hazırlıkları Devam Ediyor
63434 <strong>Verimlilik</strong> Ekonomisi Eğitim <strong>ve</strong> Ar-Ge Temelli BilgiEkonomisidir / Dr. Halit SUİÇMEZ38 Faaliyet Tabanlı Maliyet Sistemi <strong>ve</strong> YönetimÖnder BELGİN42 Bulut Bilişim Uygulamaları <strong>ve</strong> Bilgi ToplumunaEtkileri - 3 / Dr. Mustafa Kemal AKGÜL46 “Yılın Girişimcisi” Ödül Töreni Gerçekleştirildi47 “Girişimcilik <strong>ve</strong> Liderlik Eğitimleri İşbirliğiProtokolü” İmzalandı48 <strong>Bilim</strong>, <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Teknoloji Bakanı Nihat ErgünMicrosoft CEO’su ile GörüştüElektrikli Araç Üretimine Yüzde 100 Ar-Ge Desteği…49 Türkiye Tekstil, Hazırgiyim, Deri <strong>ve</strong> Deri ÜrünleriStrateji Belgesi <strong>ve</strong> Eylem Planı Mutabakat ÇalıştayıGerçekleştirildi50 KİTAP TANITIM: KOBİ’lerde Kurumsal KaynakPlanlaması (ERP) Uygulamaları51 TEMİZ ÜRETİM: Avrupa Komisyonu KaynakVerimliliği Bilinçlendirme Kampanyası“Farkında Nesiller”52 E- Transformation of Businesses and Productivity54 <strong>Sanayi</strong> GöstergeleriIndustrial Indicators55 <strong>Bilim</strong> <strong>ve</strong> Teknoloji GöstergeleriScience and Technology Indicators56 Ulusal <strong>ve</strong> Uluslararası <strong>Verimlilik</strong> İstatistikleriNational and International Productivity StatisticsUlusal <strong>Verimlilik</strong> İstatistikleriNational Productivity StatisticsSayı <strong>291</strong>MART <strong>2013</strong>MART <strong>2013</strong>5
E-Dönüşüm <strong>ve</strong> <strong>Verimlilik</strong>Hüseyin Rahmi ÇETİN<strong>Bilim</strong>, <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Teknoloji Bakanlığı Müsteşar YardımcısıBilgi <strong>ve</strong> iletişim teknolojilerinde yaşanan gelişmelerlebirlikte, bir taraftan bireysel alışkanlıklarda önemlideğişimler yaşanırken, diğer taraftan toplam kaliteyönetimine dayalı olarak hizmetlerin insanlar tarafındandeğil, süreçlere dayalı olarak üretilmesi anlayışı dayaygınlaşmaya başlamıştır. Bilgiye ulaşmadaki kolaylık, aynıanda daha fazla kişi tarafından paylaşılabilmesi, karar destekmekanizmalarında kullanımı, üzerinde kolaylıkla değişiklikyapılabilmesi <strong>ve</strong> bunun izlenebilirliği, ihtiyaç duyulduğundayeniden <strong>ve</strong> kolaylıkla kullanılabilmesi, çok farklı alanlardauygulanabilir olması gibi özellikleri bilginin elektronikortamda kullanımını hızla artırmıştır. Böylece bilginin eldeedilme/toplanma biçimi de değişerek, süreçlerin buna göreyeniden belirlenmesi zorunluluğu doğmuştur.E-dönüşüm, genel olarak kamu kurum/kuruluşları, bireyler<strong>ve</strong> girişimlerin birbirleri arasındaki bilgi, hizmet <strong>ve</strong> malalış<strong>ve</strong>rişlerinde bilgi <strong>ve</strong> iletişim teknolojilerinin daha yoğunkullanılmasını ifade eder. Sosyal medya ortamındakipaylaşımlar da bu kapsamda değerlendirilebilir.Günümüzde, özellikle taşınabilir cihazların da yaygınlaşmasıile hemen her konuda bilgiye ulaşmak <strong>ve</strong> uzun zamanharcamaya gerek kalmadan internet üzerinden araştırmayapabilmek çok kolaylaşmıştır. Bu süreçte, kamu kurum/kuruluşları, bireyler <strong>ve</strong> girişimlerin alışkanlıklarında dünegöre önemli değişimler yaşanmıştır.TÜİK <strong>ve</strong>rilerine göre, 10 <strong>ve</strong> daha fazla çalışanı bulunangirişimlerin yüzde 92,5’i internet erişimine sahiptir. Bugirişimlerin yüzde 62,8’inin web sayfası bulunmaktadır.250 <strong>ve</strong> üzeri çalışanı bulunan büyük girişimlerde isebu oran yüzde 88,7’dir. Aynı çalışma, girişimlerin yüzde81,5’inin kamu kurum <strong>ve</strong> kuruluşlarıyla iletişimde internetikullandığını göstermektedir.Büyük girişimlerde, mal <strong>ve</strong> hizmet üretimi için gerekenişgücü, makine, malzeme gibi kaynakların <strong>ve</strong>rimli bir şekildekullanılmasını sağlayan bütünleşik yönetim sistemleri, ERP(Kurumsal Kaynak Planlaması) yazılımları ile etkin bir şekildekullanılmaya başlanmıştır. Böylece gereksinim <strong>ve</strong> hedeflerinibelirleyen girişimlerin, karar destek mekanizmalarının6 MART <strong>2013</strong>
Türkiye’nin Bilgi Toplumuna DönüşümüEmin Sadık AYDINKalkınma Bakanlığı Bilgi Toplumu Dairesi Başkanıkesimlerden paydaşların katılımı gözetilerek, KalkınmaBakanlığı koordinasyonunda hazırlanmaktadır. İlk strateji2005 yılında, öncelikli yedi konu etrafında hazırlanmış<strong>ve</strong> bu kapsamda 111 eylem tasarlanmıştır. Geçen zamanzarfında yürürlüğe sokulan eylemlerden bir kısmındaönemli başarılar elde edilirken, bazı eylemler yarım kalmış<strong>ve</strong>ya hayata geçirilememiştir. Ülkemizdeki temel e-devletsistemlerinin kurulmasını <strong>ve</strong> işletilmesini öngören ilkStrateji değerlendirildiğinde, % 60-70'lik bir başarı oranınaulaşılmış olduğu söylenebilir.Bilgi toplumunu genel olarak, bilginin iktisadi, toplumsal<strong>ve</strong> kültürel değişimdeki en temel bileşen olduğu birtoplum olarak tanımlayabiliriz. Günümüzde bilgininüretildiği, işlendiği <strong>ve</strong> paylaşıldığı teknolojiler gerekbireylerin hayatlarında gerekse de kurum <strong>ve</strong> kuruluşlarınyapılarında önemli değişimlere neden olmaktadır.Dünya genelindeki internet kullanıcı sayısının, 2012yılında 2 milyar seviyesine ulaşmış olduğu tahminedilmektedir. Ülkemizde de hem bireylerin hem deişletmelerin bilgisayar sahipliği <strong>ve</strong> internet kullanımoranları son yıllarda önemli büyüme kaydetmiştir. 2012yılına gelindiğinde Türkiye'deki internet kullanıcısı sayısı,yaygınlaşan mobil cihazların da etkisiyle 35 milyonseviyesinin üzerine çıkmıştır.Özellikle gelişmekte olan ülkeler arasındaki küreselrekabetin hızla arttığı bir dönemde, Türkiye'de bilişimaraçlarının yüksek katma değer oluşturacak şekilde yaygın<strong>ve</strong> <strong>ve</strong>rimli kullanımını sağlamak, ülkemizin gelişmesiaçısından oldukça önemlidir. Dolayısıyla, bilgi toplumuolma yolunda yapılan çalışmaların dikkatle belirlenmişhedef <strong>ve</strong> politikalar doğrultusunda yapılması <strong>ve</strong>yürütülmesi gerekmektedir. Bilgi Toplumu Stratejisi, tüm<strong>2013</strong> yılı itibarıyla hazırlık çalışmalarına devam edilenyeni Bilgi Toplumu Stratejisi, büyüme <strong>ve</strong> istihdamodaklı sekiz eksenden oluşmaktadır. Bu eksenlerdeözetle; bilgi teknolojileri, genişbant altyapısı, işgücü <strong>ve</strong>istihdam yapısı, toplumsal dönüşüm, bilgi gü<strong>ve</strong>nliği <strong>ve</strong>kişisel bilgiler, internet girişimciliği, e-ticaret <strong>ve</strong> e-devletkonuları ele alınmaktadır. Yeni stratejinin başlıca amacı,2023 yılı hedefleri doğrultusunda, bilişim araçları <strong>ve</strong>insan kaynağımızı etkinleştirmek suretiyle, Türkiye'ninekonomik <strong>ve</strong> toplumsal kalkınmasına katkıda bulunmaktır.Bu kapsamda üzerinde önemle durduğumuz konularınbaşında işletmelerin bilişim teknolojilerini kullanarak<strong>ve</strong>rimliliklerini <strong>ve</strong> rekabet güçlerini artırmaları gelmektedir.Hazırlanmakta olan Stratejiye altlık teşkil edecekincelemelerin oluşturulmasına yönelik çalışmalar,Kalkınma Bakanlığı Bilgi Toplumu Dairesi ile bağımsız birdanışmanlık firmasının işbirliği dahilinde yürütülmektedir.Bu kapsamda geniş katılımlı odak grup <strong>ve</strong> atölyeçalışmaları düzenlenmekte, ilgili kamu kurumlarınıngörüşleri alınmakta <strong>ve</strong> çeşitli alanlardan uzmanlarlamülakatlar yapılmaktadır. Ayrıca her türlü görüş <strong>ve</strong> belgepaylaşımını kolaylaştırmak amacıyla bir katılımcılık portalıtasarlanmış olup bilgitoplumustratejisi.org sitesindefaaliyet göstermektedir.MART <strong>2013</strong>9
Makale İŞLETMELERİN İNTERNET İLE DÖNÜŞÜMÜİŞLETMELERİN İNTERNET İLE DÖNÜŞÜMÜAbdullah YÜREKTÜRK / Kalkınma Bakanlığı Bilgi Toplumu Dairesi1960’lı yıllarda sınırlı sayıda bilgisayararasındaki dosya paylaşımınıkolaylaştırmak amacıyla şekillenmeyebaşlayan internet, 1990’lı yıllardaWWW (Dünya Çapındaki Ağ)sisteminin gelişmesiyle küresel biriletişim ortamı haline dönüşmüştür.Günümüzde internet, dünyagenelinde önemli bir yaygınlıkkazanmış <strong>ve</strong> en önemli iletişim <strong>ve</strong>bilgi paylaşım platformu halinedönüşmüştür. İnternet gerekekonomik, gerek toplumsal gereksede kültürel açıdan çok önemlideğişiklikleri beraberinde getirmiş<strong>ve</strong> söz konusu açılardan bir dönüşümaracı halini almıştır. Diğer pekçok alanda olduğu gibi, internet,işletmelerin de çalışma şekillerini,organizasyon yapılarını, gelirmodellerini, pazardaki konumlarını<strong>ve</strong> gelişme eğilimlerini ciddişekilde etkilemektedir. Günümüzdeinternet teknolojilerinin büyük birçoğunluğunun, bizzat işletmelertarafından <strong>ve</strong> ticari amaçlarlageliştirilmiş olduğunu söyleyebiliriz.2012 yılı itibarıyla dünya genelinde 2milyardan fazla internet kullanıcısınınolduğu tahmin edilmektedir. 2005yılında 1 milyar dolayında olan busayının, 2016 yılına gelindiğinde2,6 milyar seviyesine ulaşacağıöngörülmektedir. Özellikle sonyıllarda, gelişmiş ülkelerde kısmendoygunluğa ulaşan internet kullanımoranı, gelişmekte olan ülkelerdehızla artmaktadır. Türkiye benzerigelişen ülkelerde, internet kullanımyaygınlığının yıllık ortalama %25 oranında artmakta olduğudüşünüldüğünde, 2015 yılınagelindiğinde gelişen ülkelerdekikullanıcıların tüm internetkullanıcılarının % 60’ını oluşturacağıdüşünülmektedir.İnternetin iletişim altyapısınıoluşturan genişbant internetteknolojilerinde önemli gelişmeleryaşanmaktadır. Fiber internet <strong>ve</strong>mobil ağlar benzeri yeni nesil erişimolanaklarının yaygınlaşmasınaparalel olarak, internet erişimininhızı <strong>ve</strong> kalitesi de günden günegelişim göstermektedir. Bu açıdanbakıldığında, internet kullanımoranlarının yakınlaşmasına rağmen,gelişen ülkeler <strong>ve</strong> gelişmekte olanülkeler arasında, internet altyapısınınniteliği açısından ciddi bir farkoluşmaktadır. Örneğin yüksek hızlıgenişbant internet indirme hızlarıkıyaslandığında, Türkiye 7,54 Mbpshızıyla dünya ülkeleri içinde 65. sıradabulunmaktadır. Söz konusu oranınortalaması OECD ülkeleri için 16Mbps; Hong Kong, Singapur, GüneyKore gibi Asya ülkeleri içinse 35 Mbpsseviyesinin üstündedir.Türkiye’de de, dünyadaki gelişmelerebenzer şekilde, internetin hemkullanım oranı hem de kullanımamaçlarının çeşitliliği açısındanönemli gelişmeler yaşanmaktadır.TÜİK <strong>ve</strong>rilerine göre 2012 yılıitibarıyla, Türkiye’de yaşayan 16-74yaş arası nüfusun % 45’i son bir yıliçinde internet kullanmıştır. Sözkonusu oranın 2007 yılı için % 29seviyesinde olduğu düşünüldüğünde,artış eğiliminin, özellikle interneterişimli mobil cihazların dayaygınlaşmasıyla, önümüzdekiyıllarda da devam edeceğidüşünülmektedir. Öte yandaninternette geçirilen toplam zamanincelendiğinde, Türkiye haftalık 33saat ortalamasıyla pek çok Avrupaülkesinin önünde gelmektedir.10 MART <strong>2013</strong>
Makale İŞLETMELERİN İNTERNET İLE DÖNÜŞÜMÜŞekil 1. Türkiye’deki İşletmelerin İnternet Kullanım OranıYüzde100959085807599,2 99,299,099,098,198,496,996,9 96,795,093,692,392,490,991,489,289,788,887,5 87,585,483,380,478,02005 2007 2008 2009 2010 2011Çalışan Sayısı10+10-4950-249250+Öte taraftan, internetin ülkeekonomilerine olan katkısıincelendiğinde, Türkiye’dekiişletmelerin interneti etkin şekildekullanamadığı, büyüme, iş <strong>ve</strong>rimliliği,ülke içi <strong>ve</strong> ülke dışı pazarlaraaçılma <strong>ve</strong> benzeri pek çok açıdaninternetin faydalarından yeterinceyararlanamadığı gözlenmektedir.Bu açıdan, diğer dünya ülkeleri ile kıyaslandığında, ülkemizdeki işletmelerininternet kullanım oranının giderek doygunluğa ulaştığı <strong>ve</strong> oran açısından ABülkelerini bile geride bıraktığı söylenebilir.YüzdeKaynak: Bilgi Toplumu İstatistikleri 2011 YayınıŞekil 2. Türkiye’de <strong>ve</strong> Avrupa’da İşletmelerin İnternet Kullanım Oranları9492Türkiye9088AB 1586AB 25 AB 278482 AB 1580 Türkiye78 AB 25AB 27762007 2008 2009 2010 2011Türkiye 80,5 85,0 84,0 90,9 91,5AB 27 77,0 81,0 82,0 84,0 87,0AB 25 79,0 83,0 85,0 86,0AB 15 82,0 86,0 88,0 88,0Kaynak: Bilgi Toplumu İstatistikleri 2011 Yayınıİşletmeler, interneti pek çok alandadeğişik amaçlarla kullanmaktadır.Bu amaçların başlıcası, ürünlerininternet üzerinden tanıtımı <strong>ve</strong>satışıdır. İnternet hem satıcılar hemde alıcılar açısından, gelenekselyöntemlere kıyasla önemli avantajlarsağlamaktadır. Öncelikle internet,sunulan ürün <strong>ve</strong> hizmetlerintanıtımı <strong>ve</strong> pazarlanması açısındanişletmelere büyük imkânlarsunmaktadır. Örneğin gelenekselaraçlarla tanıtım <strong>ve</strong> reklam etkinliklerikısıtlı olan KOBİ’ler kendi internetsiteleri aracılığıyla, ürün bilgilerinimüşterileriyle paylaşabilmekte,tanıtım yapabilmekte <strong>ve</strong> yenialıcılara ulaşabilmektedir. Türkiye’de10 <strong>ve</strong>ya üzeri çalışanı bulunanişletmelerin yaklaşık % 60’ı internetsitesine sahiptir (Şekil 3). İşletmebüyüklüğünün artmasıyla, bu oranında arttığı gözlenmektedir.12 MART <strong>2013</strong>
İŞLETMELERİN İNTERNET İLE DÖNÜŞÜMÜ MakaleKaynak: Bilgi Toplumu İstatistikleri 2011 YayınıYüzde10095908580757065605550Şekil 3. Türkiye’deki İşletmelerin İnternet Sitesi Sahiplik Oranı71,080,074,463,1 62,460,658,486,684,876,7 76,358,7 57,855,253,588,859,974,256,12007 2008 2009 2010 2011Kaynak: Bilgi Toplumu İstatistikleri 2011 Yayını86,9Çalışan Sayısıİşletmeler, müşteri ilişkileri, tedarikçiler ile iletişim <strong>ve</strong> bilgi/<strong>ve</strong>ri paylaşımı,kurum içi eğitim, personel alımı <strong>ve</strong> diğer pek çok faaliyet için de internetikullanabilmektedir.10+10-4950-249250+İnternet, işletme çalışanlarınınyaygın olarak kullandığı önemli biriş aracı haline gelmektedir. TÜİK’inyayımladığı ‘Girişimlerde BilişimTeknolojileri Kullanım Anketi’ 2011<strong>ve</strong>rilerine göre, iş amacıyla haftadaen az bir kez internet kullanançalışanların oranı ortalama % 25seviyesindedir.İşletmeler için e-Ticaretİnternet kanalıyla ürün <strong>ve</strong>hizmetlerin alımı <strong>ve</strong> satımı olaraktanımlayabileceğimiz e-ticaret,hem dünya genelinde hem deTürkiye’de, işletmeler açısından pekçok yönüyle oldukça önemli birkanal haline gelmektedir. e-Ticaretinküresel hacmi 2012 yılında 1,5 trilyonABD Doları seviyesine ulaşmıştır.Şekil 4. Türkiye’deki İşletmelerde Çalışanların İnternet Kullanım Oranı353025201530,327,826,626,0 25,321,6 22,220,5 20,421,019,3 18,931,3 31,528,529,227,0 26,524,222,9Çalışan Sayısı10+10-4950-24910250+502007 2008 2009 2010 2011Kaynak: Bilgi Toplumu İstatistikleri 2011 YayınıMART <strong>2013</strong>13
Makale İŞLETMELERİN İNTERNET İLE DÖNÜŞÜMÜSöz konusu oran 2009 yılında 950 milyar ABD Doları seviyesinde olup e-ticaret kanalı yıllık ortalama %16’lık bir büyümesergilemiştir.Şekil 5. Küresel e-Ticaret HacmiKaynak: Bilgi Toplumu Stratejisi Mevcut Durum RaporuTürkiye’de gerçekleşen e-ticaretin toplam büyüklüğü de yıllar itibarıyla önemli gelişmeler göstermiş, 2012 yılınagelindiğinde, internet üzerinde gerçekleşen kartlı işlemlerin tutarının yıllık büyüklüğü 23 milyar TL seviyesini aşmıştır.e-Ticaret, bu konuda önemli atılımlar gerçekleştirmiş ülkelerdeki işletmelerin toplam ticaret hacmi içinde önemli birkonuma gelmiş durumdadır. Örneğin Almanya’da, e-ticaret aracılığıyla gerçekleşen toplam alış <strong>ve</strong> satış miktarı, şirketlerintoplam cirolarının yaklaşık % 17’sine karşılık gelmektedir.e-Ticaret, doğrudan ilgili olduğu perakende, bankacılık, nakliyat <strong>ve</strong> benzeri sektörler açısından önemli bir araçniteliğindedir. Örneğin Türkiye’nin önde gelen kargo şirketleri, yıllık toplam cirolarının yaklaşık % 5-15’ini e-ticaretkanalıyla yapılan satışların ulaşımını sağlamak suretiyle gerçekleştirmektedirler.14 MART <strong>2013</strong>
İŞLETMELERİN İNTERNET İLE DÖNÜŞÜMÜ Makaleİşletmeler internet aracılığıylason müşterilere doğrudanürün <strong>ve</strong> hizmet sunabilmenin(B2C) yanı sıra, kendiaralarında (B2B) alım <strong>ve</strong> satımyapmak amacıyla da internetikullanmaktadır. İşletmelerin kendiaralarında e-ticaret kanalıylagerçekleştirdikleri ticaretin hacmison yıllarda önemli bir artışeğilimi göstererek 2012 yılında890 milyar ABD Doları seviyesineulaşmıştır. Türkiye’de işletmelerarası e-ticaret hacmi 2009 yılınagöre, yıllık ortalama % 28’lik artışoranıyla 2012 yılında 10,9 milyar TLseviyesine ulaşmıştır.Şekil 6. e-Ticaretin Toplam Şirket Ciroları içindeki PayıŞekil 7. Türkiye’de İşletmeler arası e-Ticaret HacmiTürkiye’de i letmeler arası (B2B) e-ticaret pazarı hızla büyümektedirTürkiye’de i letmeler arası e-ticaret pazarıTanımnternetten ürün <strong>ve</strong> hizmetalımına dair <strong>ve</strong>rilenba layıcı kontratlarıkapsarÖdemenin internettenyapılmadı ı ama ödemesözünün <strong>ve</strong>rildi i i lemlerde dahildirAnket bazlı, ki iselbeyanlara dayanmaktadır2010 yılı anket sonuçlarınıkullanır200920101 Elektronik <strong>ve</strong>ri değişimi kapsamındaki işletmeler arası ticaret dışındaKaynak: IDCKaynak: Bilgi Toplumu Stratejisi Mevcut Durum RaporuTL5.36.0+28%Kaynak: Bilgi Toplumu Stratejisi Mevcut Durum Raporu8.4201110.92012Kısacası e-ticaret işletmeleriçin, tanınma, büyüme, iç <strong>ve</strong> dışpazarlara açılma ile diğer pek çokaçıdan önemli fırsatları bünyesindebarındırmakta, bu fırsatlarıdeğerlendiren şirketler faaliyetgösterdikleri alanlarda önemlirekabet üstünlüğü kazanmaktadır.Ülkemizde e-ticaretin gelişmesi <strong>ve</strong>yüksek katma değerli bir ekonomialanı olması yönünde çalışmalardevam etmekte, bu bağlamda yeniBilgi Toplumu Stratejisi hazırlıklarıdevam etmektedir.KAYNAK: IDCMART <strong>2013</strong>15
Makale E-DÖNÜŞÜMÜN KENT YAŞAMINA ETKİLERİ (E-BELEDİYE) VE YENİ BEKLENTİLERE-DÖNÜŞÜMÜN KENT YAŞAMINA ETKİLERİ (E-BELEDİYE)VE YENİ BEKLENTİLERTalat POSTACI / <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Teknoloji Uzmanı (<strong>Verimlilik</strong> <strong>Genel</strong> Müdürlüğü)Aytunç AYHAN / <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Teknoloji Uzmanı (<strong>Verimlilik</strong> <strong>Genel</strong> Müdürlüğü)GİRİŞİçinde bulunduğumuz yüzyılda(bilgi çağında) yaşamın her alanındaelektronik tabanlı uygulamaların yeraldığı çalışmaların başında “e” harfiyer almaktadır. Bugün tüm dünyadaelektronik yöntemlere dayalı yapılanuygulamalar her alanda genişleyereksürmektedir. Dönüşüm ise herhangibir olgunun olduğundan başka birbiçime girmesi, başka bir durumalması <strong>ve</strong> şekil değiştirmesi olaraktanımlanmaktadır. Elektroniğe dayalıteknolojilerin kamu <strong>ve</strong> özel sektöruygulamalarında yoğun olarakkullanılması, bu kesimlerde klasik işsüreçlerinin başka bir biçime girmesi<strong>ve</strong> şekil değiştirmelerine nedenolmuştur. Sektör, uygulama başlıkları<strong>ve</strong> kesimlere göre isimlendirilenbu uygulamaların tamamı,e-dönüşüm çalışmaları kapsamındaele alınmakta olup e-iş üst başlığıaltında, e-devlet, e-kurum, e-ticaret,e pazar, e-vatandaş, e-belediye vb.gibi, başına “e” harfi gelerek yenidenisimlendirilen uygulamalar bütünügiderek artan ivmeyle devametmektedir. “E-Dönüşüm Türkiye”çalışmaları kapsamında ülkemizdede gerek kamu gerekse özel sektörkuruluşlarının uygulamalarında heryıl yeni projeler eklenmeye devametmektedir. Bilginin yönetimi, kolay,esnek, doğru, hızlı <strong>ve</strong> şeffaf kamuuygulamaları, küresel rekabetkoşulları içerisinde karını maksimumaçıkarmak isterken yeni istidamalanları oluşmasına katkı sağlayanözel sektör kuruluşları da kentselyaşamda çeşitli uygulamalarlakarşımıza çıkmaktadır.Özel sektör işletmelerinde olduğugibi kamu sektörü için de bilgi <strong>ve</strong>iletişim teknolojilerinin çok büyükbir potansiyeli bulunmaktadır. Bilgiteknolojileri, iç yönetsel etkinliğin<strong>ve</strong> vatandaşlara sunulan kamuhizmetlerinin kalitesinin arttırılmasıiçin pek çok olanak açmıştır (Moon,2002). Yapılan çalışmalar bilgi <strong>ve</strong>iletişim teknolojilerinin operasyonel<strong>ve</strong>rimlilik, maliyetlerde azalma,hizmet kalitesi, uygunluk, kolaylık,yenilik <strong>ve</strong> öğrenim için özel <strong>ve</strong> kamusektörlerinde büyük bir potansiyelsağladığını vurgulamaktadır (Ndou,2004).1. E-BELEDİYEBelediyeler <strong>ve</strong> belediyelere bağlıkuruluşlar, devlet ile vatandaşarasındaki iletişimi sağlayan enönemli kamu kurum <strong>ve</strong> kuruluşlarıdır.Ülkemizde vatandaşlar imar, emlak,hal, pazar yerleri, su, temizlik,çevre, ilan <strong>ve</strong> reklam, gıda, zabıtahizmetleri gibi birçok alandakiihtiyaç <strong>ve</strong> yükümlülüklerdendolayı belediyelerle karşılıklı ilişkiiçerisindedirler. Vatandaşa hizmetsunma, vatandaşın sorunlarınaçözüm üretme, yetki-sorumluluk <strong>ve</strong>görevleri çerçe<strong>ve</strong>sinde vatandaşınyaşamını kolaylaştıracak uygulamalarplanlama <strong>ve</strong> yönetme ile birlikte yerelkalkınmayı hedefleyen belediyeler,mevcut çalışmalarını ancak <strong>ve</strong>rimli<strong>ve</strong> etkin bir çalışma anlayışıylagerçekleştirebilirler. Kent yaşamınıkolaylaştıran planlı <strong>ve</strong> programlı16 MART <strong>2013</strong>
E-DÖNÜŞÜMÜN KENT YAŞAMINA ETKİLERİ (E-BELEDİYE) VE YENİ BEKLENTİLER Makalefaaliyetlerin yürütülmesindebelediyelerin çok önemli görevlerivardır. Hizmet üretiminde etkinlik<strong>ve</strong> <strong>ve</strong>rimlilik esaslı uygulamalargöz önüne alınmalıdır. Bu nedenlebelediyeler tüm iletişim kanallarınıhalkın hizmetine açma zorundadır.E-Belediye bu araçların en önünegeçmiş bir projedir. Üstelik tümmodülleri ile gerçek bir E-Devletprojesi olduğu unutulmamalıdır.Belediyeler tarafındangerçekleştirilecek <strong>ve</strong>rimlilik esaslıçalışma biçiminin temelini E-Belediyeuygulamaları oluşturur.E-Belediye, devlet ile ilgili günlükişleri yürütmeyi kolaylaştırmakamacıyla bilgi <strong>ve</strong> iletişim teknolojisinikullanmayı kapsamaktadır (Toots,2007).Elektronik Belediye (E-Belediye),belediye yönetimi ile yerelyönetim hizmet <strong>ve</strong> faaliyetlerindeenformasyon teknolojilerininkullanımı, vatandaş <strong>ve</strong> işletmelereinternet üzerinden etkin bir biçimdehizmet sunumu, kurum içi birimlerinbilgisayar ağları ile entegrasyonu<strong>ve</strong> ilgili dış birimlerle ağ üzerindeniletişimin sağlanmasıdır (Erdal, 2005).2. E-BELEDİYE’NİN PROJEADIMLARI- E- Belediye Proje ekibi (projeninsadece bir bilişim projesi olmadığıunutulmamalıdır. Proje bir İş/süreçdönüşüm projesidir)- Tasarım (bilgi akışı, lojistik bilgidesteği, kullanıcı arayüzlerin esnek <strong>ve</strong>kullanımı kolay oluşturulması)- Uygulama (e-belediye yazılımlarınınoluşturulması <strong>ve</strong>ya temini, uygulama<strong>ve</strong> pilot test çalışmaları, performans<strong>ve</strong> fonksiyonel testlerin yapılması)- Eğitim (belediye çalışanları <strong>ve</strong>belediye dış paydaşlarının e-belediyekonusunda sürekli eğitimleri)- E-Belediye Yönetimi (dinamik<strong>ve</strong> yaşayan proje beklentilerikapsamında esnek <strong>ve</strong> yerinde hizmet<strong>ve</strong>rme kapsamında planlanmışyönetim anlayışı).3. E-BELEDİYE’NİN KENT YAŞAMINAYANSIMALARIGünümüzün hızlı ilerleyen teknolojiçağında E-Belediyecilik, kentyaşamının getirdiği zorluklarla başetmede sunduğu kolaylıklarla günlükhayatımızın temel araçlarından biriolma yolundadır. Her geçen günyenilenen hizmetlerle E-Belediyecilikvatandaşın memnuniyeti için yeniolanaklar sunmaktadır. Bu elektronikhizmetler vasıtasıyla vatandaşlarzaman <strong>ve</strong> mekân kısıtlamasıolmadan belediyelerle olan tümişlerini tamamlayabilmektedir.Vatandaşın eskisi gibi uzun kuyruklaroluşturduğu görüntülere rastlamakolası değildir. Hizmet önceliğindeayrıcalık tanındığı dönemlerin geridekaldığı görülmektedir. Dolayısıylavatandaş ile belediye arasındakigü<strong>ve</strong>n ilişkisi de daha sağlam halegelmiştir.Vatandaşlar, belediye ile daha fazlaetkileşim sağlayarak talep ettikleriMART <strong>2013</strong>17
Makale E-DÖNÜŞÜMÜN KENT YAŞAMINA ETKİLERİ (E-BELEDİYE) VE YENİ BEKLENTİLERhizmetleri kişiselleştirebilmekte,yönetimin çalışmaları hakkındadaha ayrıntılı bilgi edinebilmekte,belediyelerin tedarik yöntemleriniizleyebilmekte, mevzuat <strong>ve</strong> yasalarhakkında bilgi edinebilmekte<strong>ve</strong> seçimle gelen yöneticilerindavranışlarını izleyerekonlara doğrudan geri bildirimsağlayabilmektedirler (Çoruh, 2009).Özellikle mobil uygulamalarında son yıllarda çok gelişmesi,E-Belediyecilik alanına yeni birboyut getirmiştir. Vatandaşlarmobil cihazları kullanarak gündelikyaşamlarında çok sık başvurduğuhava durumu, yol, ulaşım olanakları,hastane, nöbetçi eczane vb. bilgilereanında ulaşabilmektedir. Bu bilgilerinkullanımının yaygınlaşması, kentyaşamındaki düzensizliği önlemedeilerleyen yıllarda artı bir faktörolarak yansıyacaktır. Son dönemdeE-Belediyecilik alanında kullanılanuygulamalar; sorgulama, ödeme,bilgilendirme, şikâyet başvuru-takip<strong>ve</strong> harita uygulamaları alt başlıklarıaltında toplayabiliriz. Vatandaşın7 gün 24 saat faydalanabildiğiE-Belediyecilik hizmetlerini örnekler<strong>ve</strong>rmek gerekirse;- Ulaşım Bilgi Sistemi- Mezarlık Bilgi Sistemi- Adres Bilgi Sistemi- Elektronik Borç Sorgulama <strong>ve</strong> FaturaÖdeme Sistemi- İşyeri Ruhsat İşlemleri- Emlak Vergi Bildirimi- Nöbetçi Eczaneler- Evrak Takibi- Elektronik Bilet (Tiyatro, etkinliklervs.)- Şikâyet Başvurusu <strong>ve</strong> Takibi- Nikâh Başvuru Sistemi- Hava <strong>ve</strong> Yol durumu <strong>ve</strong> YoğunlukHaritası- Sebze/Mey<strong>ve</strong>/Balık Hal Fiyatları- Kurumdan Hizmet Satın Alma(e-Market)4. MEVCUT E-BELEDİYEPROJELERİNİN TEŞHİSİ VE YENİBEKLENTİLERTüm dünyada olduğu gibi Türkiye'dede belediyeler çok hızlı <strong>ve</strong> çok çarpıcıbir değişim, dönüşüm sürecinegirmiş bulunmaktadır. E-Dönüşümünbelediye uygulamalarındaki temelbileşenlerini aşağıdaki yedi “e”başlığında ele almak mümkündür(Özkol, 2011):- Etik Dönüşüm: Katılımcılık,saydamlık, paylaşım, etkileşim <strong>ve</strong>hesap <strong>ve</strong>rme altyapısı sağlamalıdır.- Ergonomik Dönüşüm: Önceliklebelediye çalışanları <strong>ve</strong> hizmet sunulanvatandaşa konfor, rahatlık sağlayacakunsurlar <strong>ve</strong> insan sağlığını dikkatealan altyapıda olmalıdır.- Ekolojik Dönüşüm: Geri dönüşümlümalzeme kullanımı, doğa ile uyum<strong>ve</strong> çevreyi dikkate alan <strong>ve</strong>rilersağlamalıdır.- Elastik Dönüşüm: Geliştirilebilir,yenilenebilir <strong>ve</strong> modüler ürünleroluşturma çalışmaları dikkatealınmalıdır.- Estetik Dönüşüm: Tasarım, biçim,güzel görünümlü çalışmalar yapmakgereklidir.- Ekonomik Dönüşüm: Yapılançalışmalarda tüm unsurların18 MART <strong>2013</strong>
E-DÖNÜŞÜMÜN KENT YAŞAMINA ETKİLERİ (E-BELEDİYE) VE YENİ BEKLENTİLER Makaleekonomikliğinin dikkate alınmasıgerekir.- Elektronik Dönüşüm: Yapılantüm çalışmaların elektronikortamda yürütülmesi <strong>ve</strong> izlenmesiçalışmalarının projelendirilmesi <strong>ve</strong>yönetilmesidir.Bugüne kadar yapılan E-Belediyeproje çalışmaları uygulama özellikleri<strong>ve</strong> çıktıları bakımından yukarıdabelirtilen 7 bileşen açısındanirdelenerek, uygulamaların bukapsamda değerlendirilmesikurumsal <strong>ve</strong>rimlilik açısındanönemlidir.Ayrıca E-Belediye uygulamalarının;- Bilgi yönetimi <strong>ve</strong> müşterientegrasyonu ile mevcut müşteriilişkilerinin iyileştirilmesi <strong>ve</strong> yenimüşteri ilişkilerinin geliştirilmesi,- Vatandaş ilişkileri yönetimi <strong>ve</strong>hizmette etkinlik göstergelerininoluşturulması,- Yeni hizmet alanlarının geliştirilmesi,- Stratejik iç <strong>ve</strong> dış paydaşların,vatandaşların, diğer yerel, ulusal <strong>ve</strong>yauluslar arası kurum ya da kuruluşlarlaproje, tedarik, değer zincirine dahaesnek <strong>ve</strong> gü<strong>ve</strong>nli şekilde entegreolması,- Kurumsal performans yönetimsisteminin kurulması,- Belediyelerde operasyonelmaliyetlerin azaltılması <strong>ve</strong> vatandaşahizmeti yerinde götürmeninaltyapılarının sağlanması,- Mobil bilgi alış<strong>ve</strong>rişleri için gereklikurumsal altyapıların oluşturulması,- Yerel dinamikleri harekete geçirecek,ekonomik, sosyal, kültürel alandayapılacak çalışmalara uygun olacaksonuçlar <strong>ve</strong>ren çıktılar elde edenuygulamalar oluşturulmasıaçısından ele alınıp kurumlarınyukarıda belirtilen unsurlardanöne çıkanlarına göre yenilemeçalışmalarının gerçekleştirilmesindeyarar vardır.SONUÇE-Belediye uygulamaları gerekkurumsal faaliyetler, gereksede belediyelerin stratejik plançalışmalarındaki faaliyetlerçerçe<strong>ve</strong>sinde kurumsal çalışmaperformansını ortaya koyanuygulamalar bütünü halinedönüşmelidir. Belediyelerdeki içalt uygulamalardan elde edilengöstergelerin çıktıları tam birentegrasyon ortamında E-Dönüşümile belediyedeki maliyetleri düşürmek,<strong>ve</strong>ri <strong>ve</strong> bilgi gü<strong>ve</strong>nliğini sağlamak,<strong>ve</strong>rimli <strong>ve</strong> standart süreçlere sahipolmak, kurumda kişi <strong>ve</strong> teknolojibağımlılığını azaltmak, entegrasyonsağlamak, vatandaş memnuniyetiniartırmak, yönetimin hızlı <strong>ve</strong> doğrukarar almasını desteklemek gibi temelhedefleri yakalamak olmalıdır.KAYNAKÇA1. ACILAR, Ali: “Küçük Şehir BelediyelerindeWeb Sitesi Ve E-Belediye Kullanımı: BilecikBelediyesi Örneği”, http://sbe.dpu.edu.tr/dergi/32/cilt1/125-142.pdf2. ÇORUH, Mustafa: “Kent Bilişim Sistemi <strong>ve</strong>e-Belediye”, http://ab.org.tr/ab09/kitap/coruh_AB09.pdf3. ERDAL, Murat: “Elektronik BelediyeKavramı <strong>ve</strong> İstanbul Büyükşehir BelediyesiUygulaması”, http://gizliajans.com/pdf/ebelediye.pdf4. MOON, M. J. (2002), “The Evolution ofE-Go<strong>ve</strong>rnment among Municipalities:Rhetoric or Reality”, http://catedras.fsoc.uba.ar/rusailh/Unidad 3/Moon 2002,Evolution of E-gov among municipalities.pdf5. NDOU, V. D.(2004), “E-Go<strong>ve</strong>rnment forDe<strong>ve</strong>loping Countries- Opportunitiesand Challenges”,http://unpan1.un.org/intradoc/groups/public/documents/untc/unpan018634.pdf6. ÖZKOL, "7 e Paradigması" , http://www.ebelediye.info/?pid=251737. TOOTS, A., (2007). “Take-up ofmunicipality e-services: Some findingsfrom citizens' sur<strong>ve</strong>y in Tallinn”,http://www.nispa.sk/_portal/files/conferences/2007/papersMART <strong>2013</strong>19
Makale ELEKTRONİK İŞLETME (E-İŞLETME)ELEKTRONİK İŞLETME (E-İŞLETME)H. Cenap AĞIM / <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Teknoloji Uzmanı (<strong>Verimlilik</strong> <strong>Genel</strong> Müdürlüğü)Enformasyon <strong>ve</strong> iletişimteknolojilerindeki gelişmelergünümüz dünyasında, sanayidevriminde olduğundandaha önemli bir gelişmeyi temsiletmektedir. Bilginin toplanması,işlenmesi, saklanması, çeşitli ortamlardahareket edebilmesi <strong>ve</strong> iletişim ağlarıaracılığı ile hizmete sunumundaki başdöndürücü buluş <strong>ve</strong> gelişmeler “bilgi”kavramının öne çıkmasını sağlamış <strong>ve</strong>çağa damgasını vurarak sanayi toplumuyerini “bilgi toplumu”na bırakmıştır.Bilişim teknolojilerinin hacim <strong>ve</strong> maliyetolarak küçülerek toplumda hemenher kesime yayılması <strong>ve</strong> bilgiyi işlemehızlarındaki artışlar bilgi toplumununolgunlaşmasında en önemli etkenlerolmuştur.Amerikan Savunma Bakanlığı’nın birprojesi olarak 1969 yılında başlayan dahasonraları yaygınlaşarak günümüzdefarklı ülkelerden birçok bilgisayarıbirbirine bağlayan, yepyeni bir iletişimortamı haline gelmiş olan internet; genelanlamda bilgi alış<strong>ve</strong>rişi <strong>ve</strong> haberleşmeamaçlı kullanımının yanı sıra ticarianlamda mal <strong>ve</strong> hizmetlere ilişkinreklam, tanıtıma ait bilgi <strong>ve</strong> taleplerinde gönderildiği bir ortam yaratarakbilgi toplumu kavramının oluşmasınahizmet etmiştir. Geçmişteki teknolojilerinyaygınlaşma sürecine bakılacak olursa;radyo 50 milyon kişinin kullanımınagirinceye kadar 38 yıl, televizyon aynısayıda kullanıcı için 13 yıllık bir süreceihtiyaç duyarken, günümüzde yaygınolarak kullanılan internet bu rakamasadece dört yılda ulaşmıştır. Bugün birçokülkede milyarlarca kişi araştırma yapmak,iletişim kurmak, sipariş <strong>ve</strong>rmek, kitap yada yazılım satın almak vb. gereksinimleriçin interneti kullanmaktadır. İnternetinyaygın kitlelerce benimsenme hızıkendinden önceki teknolojileri geridebırakmıştır.Günümüzde internetin yaygınlaşmasıile iletişim ağları üzerinden sunulanhizmetler de çeşitlenmektedir. Bugelişmeler ışığında e-ticaret, e-kurum,e-devlet, e-işletme gibi yeni oluşumlarortaya çıkmıştır. Bunun yanındavatandaşlar teknolojideki bu gelişmelerışığında daha talepkâr davranmayabaşlayarak hizmet <strong>ve</strong>ren kurumlardanhızlı, şeffaf <strong>ve</strong> daha doğru bilgisunmalarını istemektedirler. Bu yaklaşımdevletin bilişim teknolojilerini daha etkinkullanarak artan taleplere daha hızlıcevap <strong>ve</strong>rebilme yönünde çalışmalarayönelmesine neden olmuştur.Özellikle ülkemizdeki kamu kurum <strong>ve</strong>kuruluşlarında bilişim teknolojilerininkullanım tarihçesine bakılacak olursa;bilgisayarlaşma, bilgisayar otomasyonugibi kavramlarla başlayan gelişmelerdaha sonraları bilişim sistemleri, e-kurume-devlet gibi isimler almaya başlamıştır.Ayrıca ilk başlarda bilgisayar merkezleriolarak adlandırılan bilgi işlem birimleriartık enformasyon teknolojileri, bilgisistemleri ya da bilişim sistemleri adlarınıalmışlardır. Bu birimlerin isimlerindekideğişimler işlevlerine de yansıyarakönceleri sadece destek hizmetleri sunmagibi misyonları, kurumlarının elektronikkurum olma yolundaki değişimlerineyardımcı olan birimlerine dönüşmüştür.Bütün bu gelişmeler yeni yaklaşımları,buna bağlı olarak yeni çözüm yollarınıortaya çıkarmıştır. Bu ise insanhayatında ister istemez dönüşümeneden olmuştur. Vazgeçilemez olan budeğişimden işletmeler de etkilenmiş,günümüz rekabetçi koşullarındamevcudiyetlerini devam ettirebilmek içinbu dönüşümü yaşamaya başlamışlardır.Devlet yapısındaki bu değişim 90’lıyıllarda başlayan elektronik devletyapısına geçiş <strong>ve</strong> vatandaş odaklı birdevlet yapısı özel sektörü de etkilemiştir.İnternet <strong>ve</strong> bilişim teknolojilerindeki buhızlı gelişmeler işletmelerdeki iş yapışbiçimlerini değiştirmiş, geleneksel “iş”kavramını evrimleştirmiştir. Aslındaortaya çıkan yeni uygulamalar ile tedarik,üretim <strong>ve</strong> pazarlama faaliyetleri uygunkoşulları sağlayan her yerde yapılabilirhale gelmiş <strong>ve</strong> bu nedenle rekabet etmekisteyen işletmelerin yeni iş kavramınageçişleri kaçınılmaz olmuştur. İşletmelertedarikçiler <strong>ve</strong> müşteri portföyü açısındanfarklı iletişim kanalları oluşturma yolunudenemeye başlamışlardır. Günümüzdeişletmeler açısından rakiplerin <strong>ve</strong>müşterilerin tanımları değişmiş, gerekmüşteriler gerekse rakipler zaman <strong>ve</strong>mekân bağımsız hale dönüşmüşlerdir.Önemi artan küresel pazar <strong>ve</strong> küreselrekabet ile birlikte aynı sanayi bölgesiiçerisindeki bir işletme rakip olabileceğigibi dünyanın herhangi bir yerindekiişletme de rakip olabilecek hale gelmiştir.Diğer yandan müşteriler artık daha20 MART <strong>2013</strong>
ELEKTRONİK İŞLETME (E-İŞLETME) Makalehızlı <strong>ve</strong> nitelikli bilgiye ulaşabilmekteişletmeler arası kıyaslama yapabilmekte<strong>ve</strong> daha seçici davranabilmektedirler.Hepsinden önemlisi müşteribeklentilerinin sürekli artmasıyla sınırlıkaynaklardan daha kaliteli, daha hızlı,daha az masraflı ürün <strong>ve</strong> hizmet üretmekiçin yenilik yaratmak gerekli hale gelmiştir.Bütün bu değişimler elektronik dönüşüm(e-dönüşüm) sürecini başlatmıştır.<strong>Genel</strong> olarak e-dönüşüm; işletmelerinsüreçlerini daha etkin <strong>ve</strong> <strong>ve</strong>rimli yapmak,küresel dünyada rekabet edebilirlikgücünü yükseltmek, yeni oluşanmüşteri taleplerini karşılayabilmek,zaman <strong>ve</strong> mekân bağımsız oluşanrakipleri ile rekabet edebilmek amacıile bilgi <strong>ve</strong> iletişim teknolojilerinikullanarak elektronik hayata geçiş olaraktanımlanabilir.İşletmelerde E-Dönüşüm AşamalarıGünümüzde artık her geçen gün dahafazla sayıda işletme, internet üzerindenyapılan uygulamalara ilgi duymakta<strong>ve</strong> sanal dünya ile iletişim kurmakistemektedirler. Bu kapsamda işletmelerine-dönüşüm ya da e-işletmeye geçişaşamasındaki ilk adım “hazırlık <strong>ve</strong> bilgiaşaması” olarak değerlendirilebilir. Buaşamada işletmeler genellikle internetaltyapısını oluşturarak kendi sektörleri iledünyadaki gelişmeler hakkında araştırmayapmaktadırlar. Sadece bulunduklarıülkede değil dünyada aynı işi yapanfirmaların ürün <strong>ve</strong> hizmetleri hakkındabilgi edinip iş fırsatları ile tedarikçi<strong>ve</strong> potansiyel müşterilere erişmeyebaşlamaktadırlar.Bu aşamanın diğer bir bölümü iseişletmelerin sanal dünyada yer almalarıdır.Böylece işletmeler bir web sitesinesahip olarak sanal dünyadaki aramamotorlarına <strong>ve</strong> kendilerine uygunelektronik pazar yerlerine üye olarakürün <strong>ve</strong> hizmetlerinin tanıtımına yönelikbir çeşit sanal broşür hazırlamalılardır.Bu bilgiler değiştikçe güncellenmeliişletmenin hedeflerine göre yabancı dilede çevrilmelidir. Ayrıca sipariş alabilecek,alım-satım <strong>ve</strong> ödeme işlemlerine uygunbir altyapı da kurulmalıdır. Bu aşamadasitenin kullanıcılar tarafından kolayerişebilir olmasının yanında uygunanahtar kelimeler ile arama motorlarındayer almasına olanak sağlanmalıdır.Ayrıca artık müşteriler <strong>ve</strong> tedarikçilerile etkileşime geçilmeli karşılıklı bilgipaylaşımında bulunulmalıdır.Elektronik Ticaret (E-Ticaret)Bilgi <strong>ve</strong> iletişim teknolojilerindekigelişimler geleneksel ticaret kavramınıda etkilemiş <strong>ve</strong> yeni bir boyutkazandırmıştır. Elektronik ticaret(e-ticaret) olarak isimlendirilen bu ticaretşekli işletmelerin web siteleri üzerindenyaptıkları ticaret şekline dönüşmüştür.Bu kapsamda e-pazar yeri, e-perakendegibi kavramlar ortaya çıkmış, işletmelerbu siteler üzerinden yapılanmayabaşlamışlardır. Bu sistem bir üst boyutataşınarak “e-ticaret platformu” olarakadlandırılmaya başlanmıştır. Elektronikticaret, reklam, satış <strong>ve</strong> ödeme ile benzeriticari işlemlerden biri <strong>ve</strong>ya tamamınınsanal ortamda gerçekleştirilmesi yoluylayapılmaktadır.Elektronik ticaret işletmelerin kendiaralarında (B2B-Business to Business) <strong>ve</strong>işletmelerin müşteriler ile (B2C-Businessto Customers) yaptığı ticaret olaraksınıflandırılabilir.B2B İşletmeler Arası E-TicaretTedarikçiler <strong>ve</strong> diğer işletmelerarasında internet ortamında gelişenticari faaliyetlerdir. İşletmeler arasıürün ya da hizmetlerin alım satımıolarak da tanımlanabilen B2Btedarikçisinden mal temin eden işletmeşeklinde düşünülebilir. Bu kapsamdaişletmelerin büyük bir kısmı bu alış<strong>ve</strong>rişişlemini internet ortamı üzerindengerçekleştirmektedir. Bu ise yine sanalbir ortam olan e-pazar yeri <strong>ve</strong> e-ticaretsitelerinin oluşmasına neden olmuştur.Bu durum geleneksel olarak toptancılarınbulunduğu bir pasaj ya da toptancıhali olarak düşünülebilir. Belirli kural<strong>ve</strong> koşullara göre oluşan bu ortamtüketiciden çok işletmelere hizmet edenbir ortamdır. Bu sanal ortam genelliklebirbirinden haberdar olmayan alıcı <strong>ve</strong>tedarikçiler tarafından oluşturulur. Herikisi de bu ortama ziyaretçi <strong>ve</strong>/<strong>ve</strong>yaaktif pazar katılımcısı olarak katılırlar.Bu ticaretler büyük ölçekli olduğu içinürünlerin fiziksel teslimatı gelenekselnakliye yöntemleri ile gerçekleştirilir.İşletmelerin kendi aralarında (B2B)yaptıkları e-ticaret; alıcı <strong>ve</strong> satıcılarınelektronik ortamda karşılaştığı ürünlerinteslim koşulları, garanti koşulları, fiyatı <strong>ve</strong>diğer özelliklerinin elektronik ortamdakonuşulduğu ticaret şeklidir. Ancak,ödemeye ilişkin şartlar çoğunluklaelektronik ortamda gerçekleşmez. Alıcınınisteklerine göre bir ürünün özelleştirilmesisöz konusu olabilir. Bir siparişte milyondolarlık alımlar yapılabilmektedir.E-Ticaret ifadesine yüklenen anlam dahaçok işletme ile müşteri arasındaki (B2C)satıştır. Bunun en önemli nedeni, sonkullanıcıya (tüketiciye) yönelik olması <strong>ve</strong>daha geniş kitlelerce bilinmesidir. Aslındadaha dar bir çerçe<strong>ve</strong>de olmasına rağmenB2B’nin işlem hacminin daha fazla olduğusöylenmektedir.MART <strong>2013</strong>21
Makale KENTLERİN E-DÖNÜŞÜMÜ “AKILLI KENTLER”KENTLERİN E-DÖNÜŞÜMÜ “AKILLI KENTLER”Dr. Mustafa Kemal AKGÜL / <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Teknoloji Uzmanı (<strong>Verimlilik</strong> <strong>Genel</strong> Müdürlüğü)GirişeBelediye uygulamalarının yaygınlaştığı2000’li yıllardan itibaren teknolojikgelişmeler eBelediye hizmetleri içindeyer alan kent bilgi sistemleri kavram <strong>ve</strong>uygulamalarını daha da ileriye taşıyarakkent yönetim yaklaşımlarını Akıllı Kentlerekadar taşımıştır.eBelediye uygulamaları günümüzdehenüz iş görürken Akıllı Kentuygulamalarına geçilmesinin nedeni,kent uygulamaları içinde yer alanbirçok bilgi teknoloji uygulamalarınınbirbirleri ile uyumlu hale getirilmesi <strong>ve</strong>bütünleştirilmesidir.eBelediye uygulamaları; bir yandanbelediyenin vatandaşa sunduğuhizmetlerin diğer yandan ise vatandaşınBelediye’ye olan yükümlülüklerininotomasyonunu sağlamayı amaçedinmişlerdir. Bu uygulamalarsüredururken, Belediye içinde yer alantapu, kadastro işlemleri, ulaşım <strong>ve</strong> parkhizmetleri, çevrenin korunması, gü<strong>ve</strong>nlikv.b.g. hizmetlerin de otomasyon içinealınması kaçınılmaz olmuştur. Bütün buuygulamalar kendi içlerinde gelişmegösterirken eBelediye uygulaması tekbaşına yetersiz kalmıştır. Vatandaş, dilediğiyerden Belediyenin sunmakta olduğubütün hizmetlere bilgi teknolojileriyardımı ile ulaşabilmeyi istemektedir.Bu durum bir yandan eBelediyehizmetlerindeki çeşitliliği artırırkendiğer yandan da Belediyelerin <strong>ve</strong>ri altyapısını çeşitlilik <strong>ve</strong> <strong>ve</strong>ri hacmi yönleri ilegeliştirme ihtiyaçları doğmuştur.Belediye hizmetlerinde bu gelişmelerolurken, diğer yandan dünyadateknolojinin çevreye uyumunu öngörenekolojik-teknoloji kavramı ortayaçıkmıştır. Kısaca eko-tek olarak söz edilenbu kavramın açıklamakta olduğu kavram,çevreye uyumlu <strong>ve</strong> çevreyi kirletmeyenteknolojidir. Bu tanımlamalar daha dageniş anlamda kullanılarak, eko-tekkentler adı altında yeni kavramlar daüretilmiştir. Eko-tek kentler kavramı iletanımlanmak istenen ekolojik <strong>ve</strong> aynızamanda teknolojik kentlerdir. İşteburada, hem ekolojik hem teknolojik birkentin ancak bütün bunları yöneten birakıllı bir teknolojik mimari ile yönetileceğiaçıkça görülerek, bilişim temelli yönetimkurgulaması olan Akıllı Kentler (smart cities<strong>ve</strong> smart grid cities) adlandırması ile yenibir e-Dönüşüm kavramı ortaya çıkmışolmaktadır.Akıllı Kent Tanımı Nedir?Akıllı Kent tanımı dilimize İngilizceSmart Cities kavramından çevrilerekkazandırılmış bir tanımdır. Kavram olarakakademik alanda yapılan tanımlarıbenzerlikler göstermektedir.Bununla birlikte Akıllı Kent tanımınınyanı sıra Bilişim Kentleri (informatic cities)Sayısal Kentler (digital cities) tanımları dakullanılmaktadır.eBelediyeler konusunda uzun yıllardanbu yana yazılımlar üreten bir yerli yazılımfirmasının tanımına göre; e-Türkiyesürecinde; yasalar, yönetmelikler,standartlar baz alınarak; paylaşan, katılan,denetleyen, uygar bir kent yapısınınoluşturulması projesidir” 1Bu alanda danışmanlık hizmeti <strong>ve</strong>ren biruluslararası firmanın tanımında da “Akıllısistemler kent yaşamında <strong>ve</strong> toplumlardadavranış değişiklikleri oluştururken, biryandan da düşük karbon salınmasına,ekonomilerin gelişmesine yol açan, teşvikedici faaliyet seçenekleri sunmaktadır.” 2Türkiye Cumhuriyeti KalkınmaBakanlığı'nın Bilgi <strong>ve</strong> İletişim TeknolojileriDestekli Yenilikçi Çözümler EkseniMevcut Durum Raporu (Şubat <strong>2013</strong>)belgesinde Akıllı Kent yapılanması şöyletanımlanmaktadır. “Günümüzde kentlerinyasadıkları sorunları çözmeyi <strong>ve</strong> kentlerdeyasayanların hayat kalitesini artırmayıamaçlayan “Akıllı Kent” çözümleri önemkazanmaktadır <strong>ve</strong> dünyadaki pek çokşehirde hızla uygulamaya geçirilmektedir.Akıllı Kent çözümleri temelde Kent BilgiSistemi (KBS) <strong>ve</strong> Coğrafya Bilgi Sistemi(CBS) gibi kentlerin bilgi teknolojilerialtyapı sistemlerine bütünleşmiş <strong>ve</strong>gerçek-zamanlı bilgiye dayalı kararalmayı mümkün kılacak şekilde hayatageçirilmektedir. Akıllı Kent çözümlerienerji, su, ulaşım, kentsel hizmetler<strong>ve</strong> sağlık hizmetleri başlıkları altındaincelenebilmektedir.” 3Bu tanımların anlatmak istediği ortakkavramlardan yola çıkarak Akıllı Kentleri;gelişmiş bir Kent Bilgi Sistemine sahip,vatandaşların bütün hizmetlerdensabit <strong>ve</strong>ya mobil sistemleri vasıtası ileyararlanabildiği, her alanda bilgi dönüşlerisağlayan bütünleşik bilgi organizasyonuüzerine kurgulanmış kent yapılanmalarıolarak tanımlayabiliriz.Akıllı Kent Yapılanması HangiBileşenlerden Oluşmakta?Yeni oluşum olarak üzerindekonuşulan Akıllı Kentler aslında bilişimuygulamalarının birçoğunun bileşeniolarak görülmektedir. Nitekim birtanımda; “Akıllı Kentlerin kullandığı altyapının benzerleri vatandaşların bugüniçin kullandıkları <strong>ve</strong> deneyimleri içindebulunan, kablosuz internet, eKitap, akıllıtelefonlar, algılayıcı ağları, RF ID, facebook<strong>ve</strong> Google map uygulamalarınınbir bütünü olarak karşımızda yeralmaktadırlar” 4 denilmektedir.24 MART <strong>2013</strong>
KENTLERİN E-DÖNÜŞÜMÜ “AKILLI KENTLER” MakaleAkıllı Kentler konusunda danışmanlık<strong>ve</strong>ren uluslararası danışmanlıkkuruluşlarından birisi, Akıllı Kentyapılanmasının dört bileşenden meydanageldiğini belirtmektedir. Bu tanıma göre;“Dijital Kentlerin yapılanması için dörtkritik maddenin olması gerekmektedir:• Ekonomik, sosyal <strong>ve</strong> çevreselsürdürülebilirlik <strong>ve</strong> bunların takipedilmesinde ilham <strong>ve</strong>recek liderlik,• Hükümetlerin <strong>ve</strong> vatandaşların birlikteyer aldığı, sanayi <strong>ve</strong> kent işbirlikleri,• Kaldıraç etkisi kanıtlanmış fikirler<strong>ve</strong> çözümler ile daha az kaynakkullanımlarına sahip kentler inşaedebilmek,• Bilinçli sayısal (dijital) toplumgörgüsüne sahip bireyler ile kentin sosyalsermayesini güçlendirmek.” 5Yukarıdaki tanımlarda açıkça görüldüğügibi uluslararası akademik <strong>ve</strong> uygulamaboyutunda Akıllı Kent yapılanması içinkarar <strong>ve</strong>ricilerin liderliği <strong>ve</strong> proje sahipliğiile birlikte bilgi toplumunun varlığınınşart olduğu üzerinde durulmaktadır.Bununla birlikte, ülkemizde bualanlarda çalışan firmaların Akıllı Kentyapılanmasının bileşenleri konusundakigörüşleri daha çok vatandaşa sunulankent bilgi sistemi uygulamaları <strong>ve</strong> buuygulamaların bütünleştirilmesi üzerineyoğunlaşmaktadır. Ülkemizde AkıllıKentler alanında çalışan bir firmanın AkıllıKent bileşenleri hakkındaki görüşü ise; 6“MIS (Yönetim Bilgi Sistemi), GIS (CoğrafiBilgi Sistemi), Mobil Uygulamalar<strong>ve</strong> Vatandaş Odaklı EtkileşimliUygulamalardan oluşmaktadır.Vatandaşların zamandan <strong>ve</strong> mekândanbağımsız bir şekilde her türlüplatformdan Belediyeye ulaşabilmesi <strong>ve</strong>hizmet alabilmesi için E-Belediye, KentRehberi, T-Belediye, Kiosk, Mobil Belediye,Elektronik imza, gibi sistemler ile iletişimkanallarının sayısı arttırılmaktadır. “şeklinde yer almaktadır.Türkiye Cumhuriyeti Kalkınma Bakanlığı“Bilgi Toplumu Stratejisinin YenilenmesiProjesi” belgesinde (Şubat <strong>2013</strong> Akıllı Kentoluşumunun temel gereksinimlerini şubaşlıklar altında <strong>ve</strong>rmektedir. 7 (özet olarakalınmıştır)Teknolojinin gü<strong>ve</strong>nilirliği: Gelenekselaltyapı yatırımlarında gü<strong>ve</strong>nilirlik/sağlamlık standartları tipik olarak % 99.997seviyesindedir; akıllı kent uygulamalarındakullanılan yeni donanım <strong>ve</strong> aygıtlar içinbu standartlara sahip olmak <strong>ve</strong> bunukanıtlamak zordur.Teknoloji yaşam döngüsü: Kentlerteknoloji risklerinin, teknoloji değişimhızının <strong>ve</strong> yaşam döngüsünündeğerlendirilmesi <strong>ve</strong> anlaşılması içingereken kilit yetkinliklere genellikle sahipdeğildir. Geleneksel altyapı yatırımlarında(örneğin; yollar) bu tip bir karmaşıklık <strong>ve</strong>yadeğişim hızı söz konusu değildir.Mevcut platformla uyumluluk: Ölçekekonomisi <strong>ve</strong> kolay kullanılabilirlikavantajlarından yararlanabilmekiçin yazılım <strong>ve</strong> donanımların kentteuygulamaya alınmış durumdaki diğerteknolojilerle mutlaka uyumlu olmasıgereklidir. Bu da uzun vadeli bir ortak bilişimyapısı <strong>ve</strong> altyapı vizyonu gerektirir.Gü<strong>ve</strong>nlik: Akıllı kent teknolojilerininçoğu, şebekeler üzerinden hassas <strong>ve</strong>rileritoplamakta <strong>ve</strong> aktarmaktadır (örneğin,kent sakinlerinin kameralardan gelengörüntüleri, elektrik kullanımı <strong>ve</strong> kontrolbilgileri). Çözümler uygulamaya alınmadanönce gü<strong>ve</strong>nlik konuları kentler <strong>ve</strong>tedarikçiler tarafından mutlaka çözülmüşolmalıdır.Birbirine benzeyen ancak proje fikri<strong>ve</strong> sahipliği ile uygulamaların önemikonusunda öncelikleri farklılaşandüşünceler çerçe<strong>ve</strong>sinde Akıllı KentYapılanması Hangi BileşenlerdenOluşmakta? Sorusunun cevabını ikidüşünceyi de içine alacak biçimde şuşekilde tanımlayabiliriz.• Akıllı Kentler oluşumu, Kent yönetimidüzeyinde kararlı <strong>ve</strong> sürdürülebilen birliderliğin var olması,• Oldukça yetkin biçimde tanımlanmışKent Bilgi sisteminin sorunsuzçalışan eBelediye uygulamaları ilebütünleştirilmesi,• Kent alanından algılayıcılar (sensörler)ile alınacak <strong>ve</strong>riler de gözetilerek, hertürlü <strong>ve</strong>rinin sahipliği boyutu temelalınarak, bütün uygulama <strong>ve</strong>rilerinin GISgüncellemeleri ile yapılması,• Bütün uygulamaların mobil uygulamaseçenekleri ile hizmete alınması,• Vatandaşın, evinde, ulaşımmerkezlerinde, alış<strong>ve</strong>riş merkezlerindev.b.g. her zaman bilgiye kolaycaulaşabileceği cihaz, araç kurulumları ilesistem bütünleştirmelerinin yapılması,Biçiminde tanımlanabilecek uygulamabileşenlerin varlığı Akıllı Kent Yapılanmasıiçin bir gereklilik olarak görülmektedir.MART <strong>2013</strong>25
KENTLERİN E-DÖNÜŞÜMÜ “AKILLI KENTLER” MakaleAkıllı Kentler İçin TeknolojininHazırlık DurumuYukarıda yer alan bölümlerde AkıllıKent uygulamalarının önemli ölçüdeKent Bilgi Sistemleri uygulamalarınadayandırıldığını, Kent Bilgi sistemlerininde GIS (coğrafik bilgi sistemi) baştaolmak üzere eBelediye <strong>ve</strong> benzeri bilgiteknolojileri uygulamalarından meydanageldiği açıklanmıştı. Bununla birlikte AkıllıKent yapılanması tasarımları; geniş bantmobil iletişim ağları (3G, 4G mobil iletişim,wide area network v.b.) temel alınarakbüyük oranda BT cihaz <strong>ve</strong> sistemlerininbütünleştirilmesi (entegrasyonu) olarakda görülmektedir. Günümüzde AkıllıKent yapılanması için teknolojininhazırlık durumu aşağıda yer alan tablodagösterilmektedir.Dünyada <strong>ve</strong> Türkiye’de Akıllı KentUygulamalarıDünya’da <strong>ve</strong> Türkiye’de Akıllı Kentuygulamalarına bakacak olursak;Dünya’da ki bazı uygulamaların ekoteknolojiyitemel almakta olduklarıgörülmektedir. Örneğin; Kanada’nınMinton kentinde yeni bir eko-tekyerleşme alanı uygulaması yapılmaktadır.Yaklaşık 45 bin nüfuslu bu kentteyapılmak istenen 4 bin nüfuslu,kendi kendine yetebilen bir ekokenttasarımıdır.6 Yeni Zelanda’da ise“Waitakere” kenti 1997 yılından bu yanaçok katılımlı bir oluşum içine girmiştir.“Waitakere Eko-Tech Action-WETA” ismi<strong>ve</strong>rilen, Belediye, araştırma enstitüleri<strong>ve</strong> sivil toplum kuruluşlarının tümününiçinde yer aldıkları bir eylem planı <strong>ve</strong>ağı kurulmuştur. “WETA sürdürülebilirgeleceği destekler” bu kentin sloganıdır.Bu eylem planının temelinde Waitakerekentinde oturanların hepsinin BT’yikullanması, anlaması <strong>ve</strong> yararlanmasıbulunmaktadır. 6Tablo 2. Akıllı Kent Yapılanmasında teknolojinin Hazırlık DurumuAkıllı Kent Yapılanmasında Teknolojinin Hazırlık DurumuKullanılan Teknoloji Teknoloji Hazır Olma Gelişim AlanıAlanıDurumuCoğrafik Bilgi Sistemi BT Hazır Sistem bütünleştirme <strong>ve</strong> güncellemeKent Sayısal Haritaları BT Hazır Sistem bütünleştirme <strong>ve</strong> güncellemeUlaşım Bilgi Sistemi BT Hazır Sistem bütünleştirme, uyarlamaAkıllı Sinyalizasyon BT Hazır Sistem bütünleştirme, uyarlamaAkıllı Sayaç Sistemleri BT Hazır UyarlamaBilgi Kioskleri BT Hazır UyarlamaHızlı Internet Alt Yapısı BT Hazır UyarlamaKablosuz Internet Alt Yapısı BT Hazır Uyarlama3G – 4G GSM Teknolojisi BT Hazır UyarlamaAkıllı Bina Mimarisi Mimarlık <strong>ve</strong> Hazır UyarlamaBTYenilenebilir EnerjiFizik, Kimya, Hazır Fotovoltaik pillerin <strong>ve</strong>rimi, geceElektrikkullanımında kullanılacak bataryalarıngelişim ihtiyacı bulunmaktadır.Vatandaş Adres Ve Nüfus BT Hazır UyarlamaBilgi SistemiAtık Yönetim Sistemi Biyolojik, Hazır UyarlamaMekanik, BTRaylı Sistem (Araç, Altyapı) Mekanik,ElektrikHazır UyarlamaAvrupa Birliği'nde, Euro Cities oluşumuile başlatılan benzer proje çerçe<strong>ve</strong>si,1992 yılından bu yana, proje teorisi <strong>ve</strong>uygulama çerçe<strong>ve</strong>sinin belirlenmesiaşamalardan geçerek bazı AB kentlerindeyürütülmektedir. Aşağıdaki tabloda ABkentlerinde yürütülen Akıllı Kent <strong>ve</strong>yaEko-tech kent projelerinden bazı örnekleryer almaktadır.Türkiye’deki ilk uygulamalar iseYalova’da 2000 yılı başlarında başlatılan,kavramsal olarak Bilişim Vadisi Projesiolarak adlandırılan bir eko-tech yerleşimyerinin kurulması projesidir. Bilişim VadisiProjeleri daha sonra Bursa, Kocaeli,Ankara <strong>ve</strong> başka kentler tarafındanda gündeme getirilmiştir. Ancak, buproje tanımından ayrı olarak özellikleİstanbul’daki ilçe Belediye’lerininbazılarında Akıllı Kent uygulamaları birproje tasarımı biçiminde ele alınarakuygulamaya alınmıştır. Bunların içindefatih <strong>ve</strong> Beyoğlu belediyeleri GoogleEartprogramı ile uyumlu çalışan üç boyutlusokak görüntülerini uygulamaya almıştır.İstanbul Fatih Belediyesi bir adımdaha öne giderek Artırılmış Gerçeklik(augmented reality) uygulamasını daAkıllı Kent projeleri içine almaktadır. Buuygulamaya göre Fatih Belediyesi içindekiherhangi bir binanın görüntüsününfotoğrafı çekilerek ilgili servismerkezine 3G-4G iletişim teknolojisi ilegönderildiğinde, bilgi merkezinden obinaya ilişkin var olan bilgiler kullanıcıyahemen aktarılabilmektedir.Türkiye’deki bazı Akıllı Kent projeuygulamalarına ilişkin bilgiler aşağıdakitabloda derlenmeye çalışılmıştır.Türkiye’de henüz Avrupa Birliğikaynaklarından doğrudan desteklenenbir Akıllı Kent projesi bulunmamaktadır.MART <strong>2013</strong>27
Makale KENTLERİN E-DÖNÜŞÜMÜ “AKILLI KENTLER”Avrupa Birliği’nde Akıllı Kent UygulamalarıTablo 3. AB’de Akıllı Kent Projeleri (Kaynak 8 <strong>ve</strong> 9'dan yararlanılarak hazırlanmıştır).Avrupa Birliğinde Akıllı Kent Projeleri (örnekler)Kent Adı Proje Çerçe<strong>ve</strong>si Proje Kaynağı Proje Süreci Proje Gelişim AşamasıBarcelona (İsp.) Akıllı Kent AB kaynağı Devam etmekte 22 @ Urban Lab: kentsellaboratuvarı, pilot programlar,kamusal alanların kullanımı gibi şehirörneğin Açık <strong>ve</strong>riHelsinki (Fin.) Akıllı Kent AB kaynağı Devam etmekte Yenilikçi uygulamalar içinyarışmalar. Örn: Apps4Finland;Yenilikçi Şehir programı; Open Dataiş geliştirme girişimleriViiki (Fin.) Eko-Kent Ulusal kaynak Büyük ölçüde Doğal sit alanları içinde denemetamamlanmakta çiftlikleri, Üni<strong>ve</strong>rsite <strong>ve</strong> ticaretalanları oluşumuManchester (İng.) Akıllı Kent AB kaynağı Devam etmekte Dijital Şehir Test-Bed (vizyon olarak)Oulu (Finlandiya) Eko-Kent Ulusal kaynak Devam etmekte PATIO (test topluluğu kullanıcı aracı)sıradan insanların yeni servislerdeneme yetkisiThessaloniki(Yunanistan)Akıllı Kent AB kaynağı Devam etmekte Proje geliştirici topluluklarınınoluşturulması, e-hizmetler <strong>ve</strong>uygulamalar gibi mobilite hizmetleriTürkiye’de Akıllı Kent UygulamalarıTablo 4. Türkiye’de Akıllı Kent ProjeleriTürkiye’de Akıllı Kent Projeleri (örnekler)Kent Adı Proje Çerçe<strong>ve</strong>si Proje Kaynağı Proje Süreci Proje Gelişim AşamasıYalova eBelediye, Akıllı Kent Yerel kaynaklar Sürmekte Bilişim Vadisi Projesi henüz tamamlanmamıştır.Fatih eBelediye, Akıllı Kent Yerel kaynaklar Sürmekte Fatih semtinin GIS, <strong>ve</strong> sayısal haritalama işitamamlanmış, Akıllı Kent proje uygulama grubukurulmuşturKadıköy eBelediye, Akıllı Kent Yerel kaynaklar Sürmekte Kadıköy semtinin GIS, <strong>ve</strong> sayısal haritalama işitamamlanmış,Beyoğlu eBelediye, Akıllı Kent Yerel kaynaklar Sürmekte Beyoğlu semtinin GIS, <strong>ve</strong> sayısal haritalama işitamamlanmış, eBelediye uygulamaları ile sistembütünleştirmesi yürütülmektedirİzmir eBelediye, Akıllı Kent Yerel kaynaklar Sürmekte İzmir’in GIS, <strong>ve</strong> sayısal haritalama işi ile 3Dtanımlama işi sürdürülmektedir.Ankara eBelediye, Akıllı Kent Yerel kaynaklar Sürmekte Ankara GIS, <strong>ve</strong> sayısal haritalama işi sürmektedir.Bursa eBelediye, Akıllı Kent Yerel kaynaklar Sürmekte Bursa GIS, <strong>ve</strong> sayısal haritalama işi sürmektedir.Kaynaklar:Açıklama: Aşağıda yer alan belgelere erişimtarihi 20 Şubat- 01 <strong>Mart</strong> <strong>2013</strong> tarihleri arasıdır.1. SAMPAŞ, AKOS (Akıllı Kent OtomasyonSistemi) www.sampas.com.tr/ar-ge/liste.aspx?SectionID2. “Building and Managing an Intelligent City”http://www.accenture.com/SiteCollectionDocuments/PDF/Accenture-Building-Managing-Intelligent-City.pdf3. Bilgi Toplumu Stratejisinin YenilenmesiProjesi, Kalkınma Bakanlığı Şubat <strong>2013</strong>,Ankara4. Arup Urban Life_Smart Solution For Cities;http://arup.com/.../UrbanLife_SmartSolutio5. Jeremy GreenRetro-fitting existing cities withsmart solutions is the urban challenge of the21st centuryDigital Urban Renewal ; http://www.cisco.com/web/strategy/docs/scc/Digital_Urban_Renewal.pdf6. Geleceğin Ekolojik Ve Teknolojik Kentleri- Megaron; htpp://megaron.yildiz.edu.tr/yonetim/.../03-03-7. Smart Cities Project Guide; (leaderEdinburgh Napier Uni<strong>ve</strong>rsity)http://www.smartcities.info/files/Smart%20Cities%20Project%20Guide_1.pdf8. Hans Schaffers - Smart Cities and the FutureInternet: Towards Coll; http://slideshare.net/.../1430-3-schaf.9. “Sustainability Rise of the Intelligent City ByBruno Berthon and Philippe Guittat”http://www.accenture.com/SiteCollectionDocuments/PDF/Accenture-Outlook-Rise-of-the-Intelligent-City-Sustainability.pdf10. Akıllı Kentler Platformu; http://http://www.akillikentler.org/28 MART <strong>2013</strong>
değerlendirmede, mal piyasalarınıngelişmiş olduğu ülkelerde ekonomi,arz <strong>ve</strong> talep koşullarına bağlıolarak, ticaret sistemi için en uygunmiktarlarda, en doğru ürün <strong>ve</strong> hizmetkompozisyonunu üretmede sonderece başarılı olduğu vurgulanarak,hem yerel hem de küresel düzeydepiyasa rekabetinin sağlıklı biryapıya kavuşturulmasının; en<strong>ve</strong>rimli biçimde çalışmayı başaranfirmaların, piyasanın talep ettiğimalları üretmek suretiyle büyümesinisağladığı; böylelikle de piyasanın <strong>ve</strong>iş dünyasının <strong>ve</strong>rimliliğinin artacağıifade edilmektedir.Piyasa <strong>ve</strong>rimliliğinin, müşterigereksinimleri, müşterilerin davranışkalıpları <strong>ve</strong> potansiyel alıcılarınentelektüel seviyesi üzerindeuzmanlaşmayla yakından ilgiliolduğu <strong>ve</strong> bu kapsamda şirketlerindaha yenilikçi, müşteri <strong>ve</strong> kaliteodaklı olması gerekliliğindenhareketle <strong>ve</strong>rimlilik <strong>ve</strong> rekabetgücünü artırmak için, BİT’in günlükfaaliyetlerde <strong>ve</strong> üretim süreçlerindedaha fazla kullanılmasının <strong>ve</strong>ekonominin mevcut teknolojileri hızlıbir biçimde temin edip kullanmayabaşlamasının büyük önem taşıdığıadı geçen raporda vurgulanmaktadır.Büyüme muhasebesi yönteminegöre, bir ekonomide bir yıl içindeüretilen mal <strong>ve</strong> hizmet miktarı oekonomide sermaye stokununkullanılan miktarına, çalışan sayısına<strong>ve</strong> niteliğine <strong>ve</strong> toplam faktör<strong>ve</strong>rimliliğine (ekonomik etkinlikdüzeyine) bağlıdır. Bu yöntemlehesaplanan üretim <strong>ve</strong> üretkenlikartışlarının temel kaynakları yatırım,eğitim <strong>ve</strong> teknolojik gelişmedirdeğerlendirmesi yapılarak,büyüme performansını belirleyenunsurlardan birisinin “sabit sermayestokundaki artış (yatırımlar)”olması, sabit sermaye yatırımlarınınartmasının, üretimde kullanılansermaye yoğunluğu artışına <strong>ve</strong><strong>ve</strong>rimlilik artışına neden olarakbüyümeyi doğrudan etkileyeceğideğerlendirilmektedir. Sabitsermaye yatırımları içinde BİT sektörüyatırımlarının payının önem taşıdığıda vurgulanarak, BİT sektörü ürün<strong>ve</strong> hizmetlerinin üretimine yönelikyapılan harcamaların, teknolojikilerlemeler sonucunda, BİT üretensektörlerde <strong>ve</strong> aynı zamandaekonominin genelinde üretimartışlarına sebep olacağı ifadeedilmektedir.Raporda BİT’in, iletişimi <strong>ve</strong> etkileşimisağlamadaki önemi de vurgulanarakbu yolla sağladığı <strong>ve</strong>rimlilikartışlarına da değinilmekte, butespit; “…..Gelişmiş bir ulaştırma <strong>ve</strong>BİT altyapısının; toplumun sosyoekonomikbakımdan az gelişmişkesimlerinin temel ekonomikfaaliyetlere <strong>ve</strong> hizmetlere erişiminikolaylaştırmaktadır; girişimcilerinürettikleri mal <strong>ve</strong> hizmetlerien iyi biçimde pazarlamasını,hedef pazarlara zamanında <strong>ve</strong>gü<strong>ve</strong>nli biçimde ulaştırmalarınısağlamaktadır; işgücünün en uygunişlere yönelmesini kolaylaştırmaktadır.Diğer yandan, güçlü BİT şebekelerininvarlığı, bilginin akışının en hızlı, sağlıklı<strong>ve</strong> ucuz biçimde gerçekleşmesinisağlamaktadır. Böylece, ekonomikaktörlerin iktisadi kararlarını karşılıklıetkileşim içerisinde bilgiye-uzmanlığadayalı olarak alabilmeleri <strong>ve</strong> <strong>ve</strong>rimlibiçimde uygulayabilmeleri neticesindeekonomik <strong>ve</strong>rimlilik artmaktadır”şeklinde ifade edilmektedir.BİT yoğun altyapı kullanımınınişletmeler açısından sağlayacağıenerji kazanımlarına da değinilerek;“BİT yoğun altyapı yatırımlarınınenerjide arz gü<strong>ve</strong>nliği <strong>ve</strong> kalitesiniazamiye çıkarması; iş yerlerinin, hanehalklarının <strong>ve</strong> bireylerin faaliyetleri ilefabrikaların üretimini kesintisiz olaraksürdürmelerini olanaklı kılarken,kesinti durumunda ortaya çıkabilecekolası zararları önlemektedir” şeklindeaktarılmaktadır.Bilindiği gibi, iş dünyasındaişletmeler bir taraftan kârlılıklarını<strong>ve</strong> piyasa değerlerini azamiyeçıkarmaya gayret ederken diğertaraftan yönetsel <strong>ve</strong> operasyonelmükemmeliyeti sağlamaya <strong>ve</strong> Ar-Ge <strong>ve</strong> yenilikçilik yoluyla rekabetgüçlerini artırmaya çalışmaktadırlar.Bu bağlamda olmak üzere konuyailişkin Meclis Araştırma Komisyonraporunda, işletmeler açısından,stratejik yönetim, kurumsal/iyiyönetişim, mali yönetim, kurumsalkaynak yönetimi, bilgi yönetimi,kurumsal risk yönetimi, performansyönetimi, insan kaynakları yönetimi,iletişim yönetişimi <strong>ve</strong> iç kontrolsistemlerinin etkili <strong>ve</strong> <strong>ve</strong>rimli olmasıbüyük önem taşımakta olduğunavurgu yapılarak bu alanlarda başarılıolunabilmesinin BİT imkânlarındanazami ölçüde yararlanılmasına bağlıolduğu ifade edilmektedir. Özellikle,insan kaynakları yönetimine vurguyapılarak, işe alım süreçlerindebilişim okur-yazarlığının adaylardaMART <strong>2013</strong>31
aranan temel özelliklerden biri halinegelmiş olduğu <strong>ve</strong> çalışanların mesleki<strong>ve</strong> kişisel yetkinliklerinin artırılmasınayönelik eğitim programlarındaBİT’e özel olarak ağırlık <strong>ve</strong>rilmesigerektiği, uzaktan eğitim, elektronikeğitim yönetim sistemi gibi BİTtabanlı uygulamaların daha dayaygınlaşmasının önemli olduğuifade edilmektedir.Raporda, işletmeler açısındanuluslararası rekabet edebilirliğinbir koşulu olarak BİT kullanımının<strong>ve</strong> yaygınlaştırılmasının önemi deayrıca değerlendirilmiş olup son 20yılda bilgi <strong>ve</strong> iletişim teknolojilerindesağlanan gelişmelerle beraberküreselleşen dünya ekonomisiiçinde rekabetçi <strong>ve</strong> dinamik bilgitabanlı ekonomiye sahip ülkelerarasında yer alma yarışının giderekhızlanmakta olduğu, bu kapsamda;ülkemizdeki işletmelerin de bilgi<strong>ve</strong> iletişim teknolojilerini yaygın <strong>ve</strong>etkin kullanarak <strong>ve</strong>rimliliklerininartırmasının önemli olduğu <strong>ve</strong> buyolla yüksek katma değerli ürünlereyönelmesinin, yeni iş alanlarınagirebilmenin <strong>ve</strong> dolayısıyla uluslararası rekabet gücü kazanmanınmümkün olabileceği anlatılmaktadır.Bilgi Toplumu Stratejisinde de, bilgi<strong>ve</strong> iletişim teknolojilerinde sağlanangelişmeler ışığında, işletmelere bilgi<strong>ve</strong> iletişim teknolojileri yoluyla rekabetavantajı sağlanması stratejik yönolarak belirlenmiştir.Bu kapsamda• Devlet ile İş Yapma KolaylıklarınınSağlanması• Bilgi Edinme Ortamının SağlanmasıTablo 1: Bilgi <strong>ve</strong> İletişim Teknolojilerinin İş Dünyasına Nüfuzu- Temel GöstergelerTemel Göstergeler2005 Değeri(%)2010 Hedefideğeri (%)GerçekleşmeDeğeri(%)ElektronikBilgi alma - 90 86,2kanallardanForm indirme - 80 78,9sunulan kamu Çevrimiçi Form - 60 58,6hizmetlerindenyararlananDoldurmaİşlemin- 30 -girişimlerin oranı tamamlanmasıBilgisayarı olan girişimlerin oranı 61 95 94Genişbant internet erişimine sahip girişimlerin 20 70 91,5oranıE-ticaret satışlarının toplam ciroya oranı 0-3 15 -Kurumsal kaynak planlaması kullanan 0-3 15 15,3girişimlerin oranıTedarik zinciri yönetimi kullanan girişimlerin 0-1 12 16oranıMüşteri ilişkileri yönetimi kullanangirişimlerin oranı0-0,5 5 32,7• İşletme <strong>ve</strong> Çalışanların Bilgi <strong>ve</strong>İletişim Teknolojileri YetkinliğininGeliştirilmesi• E-Ticaretin Geliştirilmesistratejik adımlar olarak belirlenmiştir.Raporda, Türkiye İstatistikKurumu’nun (TÜİK) 2010 <strong>ve</strong> 2011yıllarında yaptığı GirişimlerdeBilişim Teknolojileri KullanımAraştırması’ndan alınan sonuçlartablo olarak sunularak, bilgi<strong>ve</strong> iletişim teknolojilerinin işdünyasına nüfuzu konusundagenel bir değerlendirmeye de yer<strong>ve</strong>rilmektedir.Tablodan ülkemizdeki girişimlerinbilgisayar <strong>ve</strong> genişbant interneterişimine sahiplik oranı büyük birilerleme kaydederek sırasıyla 2005yılındaki % 61 <strong>ve</strong> % 20 seviyesinden,2010 yılında % 92,3 <strong>ve</strong> % 90,9’aulaştığı görülmektedir. Raporda<strong>ve</strong>rilen bilgiye göre, Avrupa Birliği’nin27 ülkesinde internet erişiminesahiplik oranı 2005 yılındaki %91 seviyesinden 2010 yılında %94 seviyesine ulaşmış olup bugelişmelerin yanı sıra BankalararasıKart Merkezi <strong>ve</strong>rilerine göre de sanalPOS ile yapılan e-ticaret işlemleritutarının 2005 yılındaki 1 milyar 388milyon TL değerinden 2010 yılında15 milyar 225 milyon TL’ye ulaşmışolduğu bildirilmektedir.* http://www.tbmm.gov.tr/sirasayi/donem24/yil01/ss381.pdf (erişim tarihi 25.02.<strong>2013</strong>)32 MART <strong>2013</strong>
<strong>Verimlilik</strong> Stratejisi <strong>ve</strong> Eylem Planı(2014-2017) Hazırlıkları Devam EdiyorTürkiye <strong>Sanayi</strong> Stratejisi Belgesi(2011-2014) kapsamında,“<strong>ve</strong>rimlilik politika <strong>ve</strong>stratejisinin oluşturulması”yönünde alınan karar <strong>ve</strong> belgedekonuya ilişkin tanımlananeylem doğrultusunda başlatılan<strong>Verimlilik</strong> Stratejisi <strong>ve</strong> EylemPlanı (2014-2017) (VSEP)hazırlık çalışmaları, <strong>Verimlilik</strong><strong>Genel</strong> Müdürlüğü bünyesindesürdürülüyor.Belge hazırlıkları sürecinde şutemel öncelikler göz önündebulunduruluyor:• Küresel ölçekte rekabetedebilirliği güçlendirmeye<strong>ve</strong> dışa bağımlılığı azaltmayayönelik olarak yenilikçiliğe <strong>ve</strong>yüksek katma değerli teknolojiüretimine dayalı bir üretimyapısının tesis edilmesi,• Dinamik, üretken <strong>ve</strong> sürekliolarak gelişen bir işgücüyapısının oluşması; istihdamolanaklarının genişletilmesi <strong>ve</strong>çeşitlendirilmesi,• Sağlıklı, gü<strong>ve</strong>nli bir üretimyapısının <strong>ve</strong> yatırım ortamınınoluşturulması; finansmana erişimolanaklarının iyileştirilmesi,• Girişimciliğin teşvik edilmesi;mevcut teşvik yönetim <strong>ve</strong>uygulama sistemlerininetkinliğinin artırılması,• Üretim yapısının, yatırımortamının <strong>ve</strong> piyasa koşullarınınsistematik bir biçimdeizlenebilirliğinin sağlanması; ilgiliistatistiklerin oluşturulması <strong>ve</strong>analiz edilmesi,• Sürdürülebilir kalkınma anlayışıçerçe<strong>ve</strong>sinde, Türkiye sanayiyapısının çevreye duyarlı üretimyaklaşımlarını <strong>ve</strong> tekniklerinibenimsemesine destek olunması,• <strong>Sanayi</strong>nin planlı gelişmesininsağlanmasına yönelik olarakpolitika, strateji, plan, programhazırlama <strong>ve</strong> uygulamakapasitesinin artırılması,• Altyapı <strong>ve</strong> üstyapı destekleriyle,sanayinin fiziksel gelişiminindesteklenmesi,• AB uyum süreci de gözetilmeksuretiyle, ilgili alanlardakimevzuattan kaynaklıbelirsizliklerin <strong>ve</strong> eksikliklerintespit edilmesi <strong>ve</strong> ortadankaldırılması,• Kamu - özel sektör - sivil toplum- üni<strong>ve</strong>rsiteler arası iletişimin<strong>ve</strong> ortak iş yapma kapasitesiningüçlendirilmesi.<strong>Genel</strong> koordinatörlüğünü<strong>Verimlilik</strong> Politikaları <strong>ve</strong>Araştırma Dairesi Başkanlığınınüstlenmiş olduğu VSEPbelgesiyle, ülkemizin sonMART <strong>2013</strong>33
dönemde yakalamış olduğuekonomik performansınsürdürülebilir kılınmasında <strong>ve</strong>yüksek katma değerli teknolojiüretimine dayalı sanayi yapısınınoluşmasında, <strong>ve</strong>rimlilik artışlarıylaelde edilecek kazanımlarıazami ölçüye çıkarma kaygısıbelirleyici bir nitelik taşıyor. Ulusaldüzeyde belirlenen politika <strong>ve</strong>stratejiler ile yine bu bağlamdaortaya konan plan, program <strong>ve</strong>strateji belgeleri temel alınaraksürdürülen VSEP hazırlıklarıkapsamında, gerek şeffaflığıartırmak gerekse belgeninniteliğini <strong>ve</strong> uygulanabilirlikdüzeyini yükseltmek açısındankatılımcılığın en yoğun düzeydesağlanmasına özen gösteriliyor.Katılımcılığın SağlanmasıAğırlıklı olarak imalat sanayibünyesinde <strong>ve</strong>rimlilik düzeyininyükseltilmesine <strong>ve</strong> <strong>ve</strong>rimliliğinişgücü, sermaye, doğalkaynaklar <strong>ve</strong> teknoloji gibi hertürlü boyutuyla ele alınmasınayoğunlaşmış olan hazırlıklarçerçe<strong>ve</strong>sinde, katılımcılığınsağlanmasına yönelik olarakEkim - Aralık 2012 dönemindebir dizi çalıştay düzenlenmişti.Hedef kitlenin beklentilerininalınmasına yönelik olarak 11 ildegerçekleştirilen 13 çalıştayda, cirobüyüklüğü açısından Türkiye’deilk binde yer alan 352 firmanıngörüşleri alınmış, kamudan,34 MART <strong>2013</strong>sivil toplum kuruluşlarından<strong>ve</strong> akademik camiadan 100’üaşkın temsilci ise Ankara’da ikiayrı tarihte bir araya gelmişti.Çalıştaylarda öne çıkan başlıcahususlar ise, dergimizin Şubat<strong>2013</strong> tarihli 290. sayısında ortayakonmuştu.Küçük <strong>ve</strong> orta ölçekli işletmelerinbaşlıca <strong>ve</strong>rimlilik sorunlarınıortaya koymaya <strong>ve</strong> VSEP’tenbeklentilerini almaya yönelikolarak ise, 1-22 <strong>Mart</strong> <strong>2013</strong> tarihleriarasında, elektronik ortamda biranket uygulanacak. Yaklaşık 40bin KOBİ’ye ulaşacak bu anketle,70’e yakın başlık altında, % 95gü<strong>ve</strong>nilirlik aralığında <strong>ve</strong> ±%2bandında sonuçlar elde edilmesiumut ediliyor. Türkiye’de konuyailişkin olarak şu ana kadar yapılmışen kapsamlı taramalardan biriolacak bu çalışmanın sonuçlarınınise Nisan <strong>2013</strong>’te rapor hâlinegetirilip ilgililerle paylaşılmasıplanlanıyor.Durum AnaliziVSEP hazırlıklarının ilkaşamasında, <strong>ve</strong>rimlilikkonusunda Türkiye’nin mevcutdurumunu ana çizgileriyleortaya koymaya yönelik biranaliz çalışması gerçekleştirilmiş<strong>ve</strong> bu analizin çıktıları, 2012Ekim ayı sonunda ilgili kurum<strong>ve</strong> kuruluşlarla da paylaşılanKavramsal Çerçe<strong>ve</strong> Belgesinebüyük ölçüde yansıtılmıştı.Ancak gelinen noktada, özelliklede sanayicilerimizin tespit <strong>ve</strong>beklentileri doğrultusunda, belirlialanlarda daha derinlemesineanalizler yapılması, bu bağlamdakonuların uzmanlarıylamülakatlar yapılması, literatürdekigelişmelerin incelenmesi<strong>ve</strong> ülkemizin <strong>ve</strong>rimlilikperformansının çok sayıda faktörekseninde, <strong>ve</strong>ri <strong>ve</strong> istatistiklerleortaya konması gerekliliği kendinigösterdi. Bu çerçe<strong>ve</strong>de VSEPDurum Analizi çalışmaları, şubaşlıklar altında ayrıntılandırılarakgenişletilmeye başlandı:1. İşgücü Verimliliği <strong>ve</strong> İstihdam2. Türkiye’nin İnsan Kaynakları<strong>Genel</strong> Profili3. İş Sağlığı <strong>ve</strong> Gü<strong>ve</strong>nliği4. Sermaye Verimliliği5. Yatırım Ortamı6. Hammadde Verimliliği, Eko-<strong>Verimlilik</strong>7. <strong>Sanayi</strong>nin Fiziksel Gelişimi8. Toplam Faktör Verimliliği9. Türkiye’nin Mevcut Ar-Ge <strong>ve</strong>Yenilik KapasitesiBu başlıklar altındagerçekleştirilen analizçalışmalarında elde edilenbulguların da rapor hâlinegetirilmesi <strong>ve</strong> önümüzdeki aylardailgililerle paylaşılması planlanıyor.
VSEP GörüşmeleriÇalıştaylar, KOBİ Anketi <strong>ve</strong>Durum Analizi çalışmalarınaek olarak <strong>ve</strong> bu çalışmalarınsonuçlarını da besleyecek şekilde,Türkiye’de <strong>ve</strong>rimlilikle ilgilialanlarda öne çıkan belli başlıakademisyenler ile üst düzeybürokrat <strong>ve</strong> STK yöneticileriyleyüz yüze görüşmeler yapılıyor. Bugörüşmeler çerçe<strong>ve</strong>sinde, Şubatayı içinde şu isimlerle bir arayagelindi:1. Prof. Dr. Osman ZAİM (Kadir HasÜni<strong>ve</strong>rsitesi)2. Prof. Dr. Kamil YILMAZ (KoçÜni<strong>ve</strong>rsitesi)3. Prof. Dr. İzak ATİYAS (SabancıÜni<strong>ve</strong>rsitesi)4. Yrd. Doç. Dr. Çağla ULUTAŞ(Pamukkale Üni<strong>ve</strong>rsitesi)5. Prof. Dr. Sencer İMER (HacettepeÜni<strong>ve</strong>rsitesi)6. Prof. Dr. Erol TAYMAZ (OrtaDoğu Teknik Üni<strong>ve</strong>rsitesi)7. Ferda ULUTAŞ (Türkiye TeknolojiGeliştirme Vakfı)8. Prof. Dr. Ergun TÜRKCAN(Emekli Öğretim Üyesi)9. Zafer DEMİRCAN (Enerji <strong>ve</strong> TabiiKaynaklar Bakanlığı, Enerji İşleri<strong>Genel</strong> Müdürü)Yaklaşık iki saatlik oturumlarhâlinde gerçekleştirilen yüz yüzegörüşmelerde; Türkiye’nin sondönemdeki genel ekonomikperformansına, yüksek katmadeğerli teknoloji üretimivizyonuna ilişkin imkân <strong>ve</strong>kısıtlara, çevresel etkinlik -<strong>ve</strong>rimlilik ilişkisine, ülkemizingenel insan kaynakları profiline<strong>ve</strong> eğitim altyapısına, iş sağlığı<strong>ve</strong> gü<strong>ve</strong>nliği yönündekiuygulamalara, üretimdekimevcut enerji sıkıntılarına <strong>ve</strong> busıkıntıların aşılmasına, kamu - özelsektör - sivil toplum <strong>ve</strong> akademiarasındaki işbirliği kapasitesine<strong>ve</strong> görüşülen tarafların VSEP’tengenel beklentilerine ilişkinkarşılıklı değerlendirmelerdebulunuldu. <strong>Mart</strong> ayı boyuncadevam edecek olan VSEPgörüşmelerinin sonuçları da,Nisan ayı içinde tek bir raporhâline getirilecek <strong>ve</strong> ilgililerlepaylaşılacak.SonuçDurum Analizi, KOBİ Anketi<strong>ve</strong> VSEP Görüşmelerinintamamlanmasını takiben çalıştaysonuçlarıyla birlikte bütün buçalışmaların rapor hâline getirilipNisan ayı içinde elektronikortamda <strong>ve</strong> matbu olarakyayımlanması öngörülüyor. Bununyanında, gerçekleştirilmiş bütünüretimlerin sonuçları esas alınarakyine Nisan ayı içinde VSEP’in genelçerçe<strong>ve</strong>si, öncelikleri <strong>ve</strong> amaçlarıortaya konacak <strong>ve</strong> ilgili taraflarlapaylaşılacak.Eylemlerin üretilmesi safhasındaise, Mayıs ayında, belirlibaşlıklar çerçe<strong>ve</strong>sinde, yinekamu, özel sektör, sivil toplum<strong>ve</strong> akademiden temsilcilerinalt komisyonlar şeklinde biraraya gelerek toplu üretimlerdebulunması planlanıyor. Haziran ayıiçinde teslim <strong>ve</strong> onay süreçlerinegeçilmesine paralel bir biçimde,VSEP kapsamındaki uygulamalarınizleme <strong>ve</strong> değerlendirilmesineyönelik ülke ölçeğinde bir analizaltyapısının kurulmasına dönükçalışmalar da başlatılacak.MART <strong>2013</strong>35
36 MART <strong>2013</strong><strong>Verimlilik</strong> EkonomisiEğitim <strong>ve</strong> Ar-Ge Temelli Bilgi EkonomisidirDr. Halit SUİÇMEZ / <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Teknoloji Uzmanı (<strong>Verimlilik</strong> <strong>Genel</strong> Müdürlüğü)
Potansiyelin değerlendirilmesiÇağımızın büyük bilginiS.Hawking, “insanların hayatlarınıiyi değerlendirerek dünyadakipotansiyellerini en iyi şekilde yerinegetirmeleri gerektiğini” önermiştir(Guardian,17.5.2011).Bireysel planda yer alan bu amaçtoplumsal düzeyde nasıl şekillenir?Kuşkusuz makro alanda bu hedefkendisini bir çeşit “<strong>ve</strong>rimlilikekonomisi” ile gerçekleştirebilir.Çünkü <strong>ve</strong>rimlilik ekonomisi, heralandaki potansiyellerin tam <strong>ve</strong> etkinkullanılmasını gerektirir. Bu alanlarınbaşlıcalar; işgücü, insan, sermaye,doğal kaynaklar, para, zaman, enerji,madde, hammadde, bilgi birikimi,fikir, teknoloji gibi üretimin <strong>ve</strong>yaşamın devam ederek değişmesinisağlayan maddi-manevi varlıklar <strong>ve</strong>değerlerdir.123456789101112131415Potansiyellerin tam kullanımı demek;hiçbir potansiyelin boşta kalmaması,yani atıl konumda olmamasıdurumunu ifade etmektedir.Potansiyellerin etkin kullanımıdemek ise, her kaynağın yerinde,zamanında, doğru, akılcı kullanılması<strong>ve</strong> değerlendirilmesi anlamınagelmektedir.Ülkeler <strong>ve</strong> toplumlar kaynaklarınıne ölçüde tam <strong>ve</strong> etkindeğerlendirmektedirler? Bu oldukçauzun bir araştırma konusudur.Bugün dünyanın birçok ülkesindeönemli oranlarda işsizlikbulunmaktadır. Bu durum işgücününtam kullanılamadığına bir örnekoluşturur.Benzer biçimde üretimin diğer önemliunsuru olan makine <strong>ve</strong> tesislerinde <strong>ve</strong>rimlerine bakıldığında yüzde60-70 oranlarında çalıştırıldıklarıDÜNYADA İMALAT SANAYİ KATMA DEĞERİTOPLAMI İÇİNDE PAYI EN BÜYÜK 15 EKONOMİ1980 1990 2000 2010ABDAlmanyaJaponyaBirleşik KrallıkFransaİtalyaÇinBrezilyaİspanyaKanadaMeksikaAvustralyaHollandaArjantinHindistanABDJaponyaAlmanyaİtalyaBirleşik KrallıkFransaÇinBrezilyaİspanyaKanadaGüney KoreMeksikaTürkiyeHindistanTayvanABDJaponyaAlmanyaÇinBirleşik KrallıkİtalyaFransaGüney KoreKanadaMeksikaİspanyaBrezilyaTayvanHindistanTürkiyeABDÇinJaponyaAlmanyaİtalyaBrezilyaGüney KoreFransaBirleşik KrallıkHindistanRusyaMeksikaEndonezyaİspanyaKanada(Kaynak: Manufacturing the Future: The Next Era of Global Growth and Innovation, McKinsey,2012.)Şekil 1. İmalat <strong>Sanayi</strong> İçinde Katma Değer Payı Sıralamasısaptanmaktadır. Bu örnek de bizesermaye diye adlandırılan faktörüneksik kullanıldığını göstermektedir.Hem işgücünde hem de sermayefaktöründe eksik kullanımlar olmasa<strong>ve</strong> tüm kaynaklar üretim içinkullanılabilse arz yetersizliğine bağlıekonomik sorunlar yaşanmaz <strong>ve</strong>refah düzeyi de daha ileri noktalarataşınabilir.Sorun yalnızca üretim kaynaklarınıntam kullanılmaması değildir.Kullanımda olan kaynakların da etkin,yani akılcı değerlendirilmemesidir.Kaynakların kötü, yanlış <strong>ve</strong> irrasyonelkullanımıyla da çok önemli üretimkayıpları oluşmaktadır.İşte her iki sorunu da aşmanın yolu,kaynakları tam <strong>ve</strong> etkin kullanmakolarak adlandırılan <strong>ve</strong>rimlilikekonomisine geçmektir.<strong>Verimlilik</strong> ekonomisinin önemiEğer kaynaklar tam <strong>ve</strong> etkin kullanılsadünyada gelir daha adil dağıtılır,işsizlik hemen hemen olmaz, fiyatartışları en alt düzeyde kalır, refahdaha dengeli <strong>ve</strong> yüksek düzeydegerçekleşirken ekonomik krizler deçok az yaşanır <strong>ve</strong> daha mutlu biryeryüzü düzeni kurulmuş olurdu.Neden küremizde <strong>ve</strong>rimlilikekonomileri yaygın değildir?Bunun tarihsel, toplumsal <strong>ve</strong>sistemsel nedenleri olduğu gibi,siyasal, kültürel <strong>ve</strong> coğrafi sebepleride bulunmaktadır.Bu çok uzun bir iktisat tarihi,sosyoloji, politik ekonomi,uygarlıklar tarihi <strong>ve</strong> teknolojidisiplinlerinin çalışma alanınagirerek yanıtlanabilecek derinlikte <strong>ve</strong>genişlikte bir çaba gerektirir.MART <strong>2013</strong>37
465252 515420082009201020112012434646494920082009462008432009504920082009Eğitim SistemiTeknolojik Altyapı2010Uluslararası Ticaret392010Fiyatlar46201020112012485420112012505620112012Kaynak. IMD World Competiti<strong>ve</strong>ness Online, 1995-2012.Şekil 2. Rekabet Gücünde Türkiye'nin en zayıf yönleri (59 ülke içerisinde Türkiye'nin sırası)Teknoloji <strong>ve</strong> beşeri sermaye gibitemel <strong>ve</strong>rimlilik faktörlerini pratiktesembolize eden değişkenler ise Ar-Geharcamaları ile eğitim göstergeleridir.Ar-Ge <strong>ve</strong> eğitim değişkenleriÜlkemizin eğitim, teknoloji, Ar-Ge gibi alanlarda ulaştığı düzeyekarşılaştırmalı olarak bakmayıdeneyelim:Ekonomi literatüründe orta gelirtuzağıyla ilgili yazılmış çizilmiş pekçok şey vardır. Ancak bunlardanen önemlisinin eğitime <strong>ve</strong> Ar-Ge’ye önem <strong>ve</strong>rmek olduğu ifadeedilmektedir (Yücel Altunbaşak,TÜBİTAK, 06.02.<strong>2013</strong>).Orta gelir tuzağına düşmüş ama ortagelir tuzağını aşmayı <strong>ve</strong> kapandankurtulmayı becerebilmiş ülkelerinGayrisafi Yurtiçi Hâsılaları içerisindekieğitim harcamalarının oranı aşağıyukarı yüzde 6’lar civarındadır. Butuzağı aşamamış olan ülkeler iseeğitime yüzde 3’ler civarında payayırıyorlar.Japonya, Güney Kore, İs<strong>ve</strong>ç,Finlandiya <strong>ve</strong> İsrail gibi ülkelerde2011’de, ar-ge harcamalarınınGSYİH’ye oranı yüzde 3.5- 4.5arasında iken bu oran Türkiye’dehenüz yüzde 1.0’ e yükseltilememiştir.2009, 2010 <strong>ve</strong> 2011 yıllarında yüzde0.85 düzeyindedir söz konusu oran.(Kaynak; Anahtar, Şubat <strong>2013</strong>).Tarihin ekonomik yorumunu başkaçalışmalara bırakarak biz bu yazıdagünümüz pratiğinden yola çıkalım:Yapılan birçok çalışmada <strong>ve</strong>rimlilikartışlarının arkasındaki temelbelirleyici faktörlerin teknoloji <strong>ve</strong>nitelikli eğitim olduğu bulgulanmıştır.Bu tez hem tarihsel hem detoplumsal olarak doğrulanmıştır.<strong>Bilim</strong> <strong>ve</strong> teknolojideki gelişmeler ilebeşeri sermayedeki ilerlemeler sanayidevrimiyle birlikte dünyada inanılmazbir üretim <strong>ve</strong> <strong>ve</strong>rimlilik sıçramalarıyaratmış bulunmaktadır.Bugün gelişmiş sanayi toplumlarınınher alandaki çağdaş <strong>ve</strong> ilerigörünümlerinin arkasında <strong>ve</strong>rimlilikekonomisi olma yolundaki sürekliçabaları bulunmaktadır.Görüldüğü gibi Ar-Ge konusundaülkemizin çok ciddi planlamalaraihtiyacı bulunmaktadır.<strong>Verimlilik</strong> ekonomisi olabilmekbakımından bir diğer önemligösterge de imalat sanayinin GSYHiçindeki payındaki değişimleriizlemektir.38 MART <strong>2013</strong>
Makale FAALİYET TABANLI MALİYET SİSTEMİ VE YÖNETİMFAALİYET TABANLI MALİYET SİSTEMİ VE YÖNETİMÖnder BELGİN / <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Teknoloji Uzmanı (<strong>Bilim</strong> <strong>ve</strong> Teknoloji <strong>Genel</strong> Müdürlüğü)Günümüz rekabet şartlarındaavantajlı durumda olabilmeninyollarından biri de üretimmaliyetleri sektör içindeki rakipleregöre düşük tutabilmek <strong>ve</strong> dolayısıylaürünleri daha düşük fiyatla müşteriyesunabilmektir. Bu durum ise ortayaçıkan maliyetlerin doğru şekildetespit edilerek ürüne yansıtılmasıylagerçekleştirilebilir. Bu çerçe<strong>ve</strong>degeliştirilen maliyet sistemleri bugünartık büyükten küçüğe mal <strong>ve</strong> hizmetüreten tüm işletmelerde kullanılır halegelmiştir. Maliyet sistemi, bir maliyetdöneminde, maliyetle ilgili belgeleredayanarak maliyet türlerini belirleme,maliyetleri maliyet yerlerine yükleme,üretilen mal <strong>ve</strong>ya hizmetin gerçekmaliyetini hesaplama, kayıt etme,raporlama <strong>ve</strong> analiz etme işlemlerinintoplamıdır. Kısaca maliyet sistemi,üretim ile ilgili yapılan tüm işlemlerikapsamaktadır. Ayrıca maliyet sistemiişletme içinde oluşan iş <strong>ve</strong> işlemlerimiktar <strong>ve</strong> değer olarak izlemeyeyöneliktir.Maliyet sistemi finansal iç bilgisisteminin temelini oluşturur. Bunedenle maliyet sistemi yönetimaçısından çok önemlidir. Yönetim,hangi mamul üretileceğine karar<strong>ve</strong>rmek, ürettiği mamulün birimmaliyetini hesaplayabilmek, işletmeninbaşarı değerini ölçmek için birmaliyet sistemine ihtiyaç duyar.Yönetim, fiyatların kararlaştırılması,üretim planlaması <strong>ve</strong> maliyetkontrolünde, organizasyonun planı <strong>ve</strong>maliyet kontrolünde, işçilik maliyetikontrolünde, kâr planlamasındamaliyet sisteminden faydalanılır.Bir ürünün maliyetini direkt hammadde<strong>ve</strong> malzeme, direkt işçilik <strong>ve</strong> genelüretim giderleri oluşturmaktadır. Buüç gider türü içerisinde genel üretimgiderleri dışında kalan gider türlerininürünlere yansıtılmasında ciddisorunlarla karşılaşılmaz. Fakat genelüretim giderleri maliyetleme sistemleriiçin en kritik noktayı oluşturur.Bunun yanı sıra artık stratejik yönetiminönem kazanmasıyla birlikte kalite,<strong>ve</strong>rimlilik, müşteri memnuniyeti gibiperformans kriterleri öne çıkmıştır. Bunedenle işletme içerisinde bu kriterlerindeğerlendirilmesinde kullanılacakmaliyet bilgilerinin elde edilmesigeleneksel maliyet sistemleriylemümkün olamamaktadır. Ayrıca süreçiyileştirme <strong>ve</strong> değişim mühendisliğiçalışmalarının da önem kazanmasıylabirlikte bu çalışmalarda kullanılabilecekdaha doğru maliyet bilgilerine duyulanihtiyaç artmıştır.Faaliyet tabanlı maliyet sistemiyleelde edilen bilgiler ışığında faaliyettabanlı yönetim karşımıza çıkmaktadır.Faaliyet tabanlı yönetimin temelinifaaliyet tabanlı maliyet sistemininsağladığı finansal <strong>ve</strong> finansal olmayangöstergelerin sağladığı bilgi oluşturur.Faaliyet tabanlı yönetim, maliyetbilgileri <strong>ve</strong> operasyonel bilgileri kararsüreçleri <strong>ve</strong> iyileştirme çalışmalarındakaynak olarak kullanır.Faaliyet Tabanlı Maliyet (FTM)Sistemi1980’li yıllardan itibaren hacim bazlıgeleneksel maliyet sistemlerinin genelüretim giderlerinin yansıtılmasındadoğru sonuçlar <strong>ve</strong>rmediği fikri ortayaatılmıştır. Bunun en temel sebebiüretim maliyetleri içerisinde artıkişgücü yoğunluğunun azalmasıdır.İşgücü maliyetlerinin yoğunluğununazalmasının sebepleri sabit yatırımgiderlerinin artması <strong>ve</strong> hemotomasyonun artmasıyla hem detoplam kalite gibi yaklaşımların sonucuendirekt faaliyetlerin artmasıdır. Ayrıcabu yeni durum maliyet kalemleri içindegenel yönetim giderlerinin payınınyükselmesine de sebep olmaktadır.Geleneksel maliyetle sistemlerininhacim bazlı yaklaşımı bu yeni durumdaendirekt maliyetlerin ürünlere doğruşekilde yansıtılmasını engellemektedir.İlk olarak ABD’de Kaplan <strong>ve</strong> Coopertarafından faaliyet tabanlı maliyetsistemi (Activity Based Costing) sistemiortaya atılmıştır.Faaliyet tabanlı maliyet sistemi,ürünlerin işletmelerin kaynaklarınıfaaliyetler bazında tükettiği, dolayısıylagenel üretim giderlerinin faaliyetlerbazında sınıflandırılması gerektiğidüşüncesi ile hareket eden, ürün ilegenel üretim giderleri arasında sadeceüretim hacmine bağlı olmaksızın çeşitliseviyelerde doğrusal ilişki kuran birmaliyet <strong>ve</strong> yönetim anlayışı olaraktanımlanabilir.Faaliyet tabanlı maliyet sisteminingeleneksel maliyet sisteminden ayrılanyönü şu şekilde açıklanabilir: Faaliyettabanlı maliyet sistemi, gelenekselmaliyet sisteminden hacme bağlıolmayan genel üretim giderlerinebakışıyla ayrılır. Birçok önemli genelüretim gideri hacimden göreli olarakbağımsız faaliyetlerdir. Örneğinsatın alma faaliyeti <strong>ve</strong>rilen satınalma siparişlerinin sayısıyla ilgilidir.Burada kaynakları tüketen üretimhacmi değil, bu aktivitelerin hacmidir.Faaliyet tabanlı maliyet sistemi bu türaktiviteleri hem üretim maliyetlerinibelirlemede hem de süreç kontroldekullanır.Faaliyet tabanlı maliyet sistemi;faaliyetlerin, ürünlerin <strong>ve</strong> müşterilerinmaliyet <strong>ve</strong> performanslarını ölçümyöntemi olarak da tarif edilebilir. Ürünmaliyeti belirleme uygulamalarındafaaliyet tabanlı maliyet sistemi,üretim, pazarlama, satış, dağıtım <strong>ve</strong>satış sonrası hizmetlerle tüketilen40 MART <strong>2013</strong>
Makale FAALİYET TABANLI MALİYET SİSTEMİ VE YÖNETİMBir Faaliyet Tabanlı MaliyetSisteminin Kurulması1. Faaliyetlerin belirlenmesi: Bu aşamadaüretime hazırlık safhası da dâhil olmaküzere tüm faaliyetlerin birbirleriyleçakışmayacak şekilde belirlenmesigerekir. Bu faaliyetler hammadde <strong>ve</strong>malzeme satın alma, üretim planlama,kalite kontrol, malzeme hareketleri,makine ayarları, ürün geliştirme,araştırma <strong>ve</strong> geliştirme, satış sonrasıdestek gibi maliyetler açısından ürünlerarasında farklılık yaratacak faaliyetleride içermektedir.2. Faaliyet merkezlerinin tanımlanması:Bu aşamada faaliyetler gruplandırılarakfaaliyet merkezleri oluşturulur. Birfaaliyet merkezi bir üretim sürecininparçası olarak tanımlanabilir. Faaliyetmerkezlerinin oluşturulmasındakiamaç, çok sayıda tanımlı faaliyetinbulunmasının sistemini çalışmasınızorlaştırmasıdır. Faaliyet merkezleribelirlenirken dikkat edilecek birincinokta gruplanan faaliyetlerin aynı ürüngrubu tarafından kullanılıyor olmasıdır.İkinci nokta ise gruplanan faaliyetleriçin aynı maliyet sürücülerininkullanılabiliyor olmasıdır.3. Birinci aşama maliyet sürücülerininbelirlenmesi: Bu aşama, faaliyetmerkezlerinde toplanacak olangiderlerin belirlenmesinde kullanılacakolan maliyet sürücüleri belirlenir.Belirlenecek olan bu maliyet sürücüleriher bir faaliyet merkezindeki maliyettutarlarının belirlenmesini sağlar.4. İkinci aşama maliyet sürücülerininbelirlenmesi: Bu son aşamada isefaaliyet merkezlerinde toplanangiderlerin maliyet nesnelerine(ürünler, müşteriler) dağıtılmasındakullanılacak olan maliyet sürücüleribelirlenir. Bu aşamada belirlenecekolan maliyet sürücülerinin sayısıarttıkça ürün maliyetinin doğruluğuda artar. Ürün maliyetinin doğrulukderecesi işletmenin stratejik amaçlarınabağlıdır. Bunun yanında ürün karışımıda kullanılacak olan maliyet sürücüsüsayısını belirler.42 MART <strong>2013</strong>Faaliyet Tabanlı MaliyetSisteminin Faydaları <strong>ve</strong>DezavantajlarıÇağdaş üretim düşüncesi ile rekabetavantajının elde edilmesininsağlanması, işletmelerde sürekliiyileştirmeyi de gerekli kılar. Sürekliiyileştirmenin temel amacı ise, israfınelimine edilmesi, toplam üretimzamanın kısaltılması, kaliteninyükseltilmesi, çalışanların <strong>ve</strong>rimliliğininyükseltilmesi <strong>ve</strong> maliyetlerinazaltılmasıdır. İşte bu amaçlar işletmeyöneticileri mamul maliyetleri ile ilgiligerekli bilgiye sahip olmak zorundadır.Buna göre faaliyet tabanlı maliyetsisteminin sağladığı yararlar şöylebelirtilebilir:• Daha sağlıklı mamul maliyetleri,• Üretim koşullarının anlaşılmasındagelişme,• İşletme tarafından gerçekleştirilenfaaliyetlerin açık bir fotoğrafı,• Daha doğru kararların alınmasınayardımcı olma,• Karara ilişkin maliyetlerinbelirlenmesinde kolaylık,• Mamul kârlılığının <strong>ve</strong> ürünkarmasının doğru belirlenmesi.Bütün bu yararlarının yanında sistemeyöneltilen eleştirilerde mevcuttur. Sözkonusu eleştiriler aşağıdaki şekildebelirtilebilir:• Kaybolan beklentilerin var olmasınasebebiyet <strong>ve</strong>rmesi,• Sistemin kullanılması <strong>ve</strong>uygulanmasının külfetli oluşu,• Sistemin karışık <strong>ve</strong> anlaşılmasının zorolduğu.Faaliyet Tabanlı YönetimHer işletme karar <strong>ve</strong>rmede, önceliklerinibelirlemede, kaynak tahsis etmede <strong>ve</strong>gerçekleştirilen faaliyetleri izlemedebilgiye ihtiyaç duyar. Faaliyet tabanlımaliyetleme gerekli maliyet bilgilerinisunarken faaliyet tabanlı yönetimde faaliyetleri yönetmeye odaklanır.Faaliyet tabanlı maliyet sistemindenüretilen bilgiye dayalı olarakgerçekleştirilen iyileştirme <strong>ve</strong> geliştirmeuygulamaları faaliyet tabanlı yönetimolarak adlandırılır. Şekil 2’de faaliyettabanlı yönetime ilişkin kavramsal birmodel yer almaktadır.FaaliyetlerinAnaliziFaaliyetlerinİyileştirilmesiPerformansArtırmaPerformansGöstergeleriŞekil 2. Faaliyet tabanlı yönetiminkavramsal çerçe<strong>ve</strong>siFaaliyetlerin AnaliziFaaliyetler tanımlanıp maliyetlerihesaplandıktan sonra yapılmasıgereken katma değer yaratan <strong>ve</strong>katma değer yaratmayan faaliyetlerinbelirlenmesidir. Katma değeryaratmayan faaliyet ürün özelliklerindebir kayba neden olmayacak şekildeelimine edilebilen bir faaliyet olaraktanımlanır.Katma değer yaratmayan bir maliyetunsurunun görünür kılınmasıfaaliyet tabanlı yönetimin önemlifaydalarından biridir. Bir faaliyetinkatma değer yaratmayan faaliyetolarak tanımlanabilmesi her zamankolay olmamaktadır. Katma değeryaratmayan faaliyetlere örnek olarak şubirkaç faaliyet sayılabilir:• Makine hazırlıkları (makine hazırlıkesnasında herhangi bir ürün üretimigerçekleştirilmez),• Fabrika içi taşımalar (ürünü biryerden başka bir yere taşımak onudaha değerli yapmaz),• Kontrol katma değer yaratmayan birfaaliyettir,• Stok tutma katma değer yaratmayanbir faaliyettir.Bir işletmede yüzlerce faaliyettanımlanabilir. Bu faaliyetlerin tümünün
FAALİYET TABANLI MALİYET SİSTEMİ VE YÖNETİM Makaleanaliz edilmesi zaman <strong>ve</strong> kaynakkısıtlarından dolayı mümkün değildir.Bu nedenle diğerlerine göre dahafazla öneme sahip olan faaliyetlerinöncelikli olarak ele alınması gerekir. Buamaçla Pareto analizi kullanılabilir. Buanaliz hem katma değer yaratan hemde katma değer yaratmayan faaliyetleriçin ayrı ayrı yapılmalıdır. Faaliyetler,maliyetlerine göre değerlendirilerek buanaliz gerçekleştirilebilir.Tüm faaliyetlerin diğer firmalarla <strong>ve</strong>firma içindeki yüksek performansasahip benzer faaliyetlerle kıyaslanmasıönemlidir. Bu kıyaslama katma değeryaratan <strong>ve</strong> katma değer yaratmayanfaaliyetler için yapılmalıdır. Bu sayedepotansiyel iyileştirme olanaklarınıntespit edilmesi açısından önemli bilgilersağlanmış olacaktır.Faaliyetlerin İyileştirilmesiİyileştirmenin anahtarı bir faaliyetiçin harcanan zamanın <strong>ve</strong> çabanınazaltılmasıdır. Bu kazanım bir süreç yada üründen sağlanabilir. Örneğin birmakinedeki hazırlık zamanı operatörüneğitilmesiyle, hatalı işgücü seçimininönlenmesiyle ya da kalıpları <strong>ve</strong>ekipmanları doğru yere yerleştirmekleazaltılabilir.Bazı faaliyetler müşteri için değeryaratmadıkları <strong>ve</strong> organizasyonunvarlığı için gerekli olmadıklarındanelimine edilebilirler. Örneğin süreçlerde<strong>ve</strong> ürünlerde değişikliğe gidilerek, grupteknolojisinden faydalanarak ya da dışkaynak kullanımına gidilerek malzemetaşımalar azaltılabilir.Ürün <strong>ve</strong>ya süreçler tasarlanırkenbirbirine rakip faaliyetler arasındaseçim yapılmasını zorunlu kılar. Budurum en düşük maliyetli faaliyetinseçilmesiyle maliyetlerin düşürülmesinisağlar. Bir ürünün montajı için gerekliolan faaliyetin seçiminde elle montajyerine birden fazla otomatik montajseçeneği değerlendirilebilir.Ayrıca mevcut faaliyetlerin üretilenürünlerin hepsinde kullanılıyorsabu durum maliyetlerin düşmesinekatkıda bulunacaktır. İş hücrelerioluşturularak da maliyetlerindüşürülmesi sağlanabilir. Bu durumancak benzer tasarımlara sahipparçalar kullanıldığında <strong>ve</strong> üretim hattıyeterince esnek ise faydalı olacaktır.Performans GöstergeleriBir faaliyet tabanlı yönetim sistemindeperformans göstergeleri finansal <strong>ve</strong>finansal olmayan göstergeleri içerir.Bu göstergeler maliyet yönetiminindavranışını etkileyecek şekildetasarlanırlar. Faaliyet tabanlı yönetimsistemi firmanın aktiviteleri içinkullanılan maliyet sürücülerindenfaydalanır. Performans göstergelerininseçiminde şunlara dikkate etmekteyarar vardır:• Performans göstergeleri faaliyetinmaliyetini kontrol etmede sağlanangelişmeyi yansıtmalıdır,• Seçilen performans göstergeleriperiyodik olarak gözdengeçirilmelidir. Değişen iç <strong>ve</strong> dışkoşullara bağlı olarak gereklidüzenlemeler yapılmalıdır,• Performans göstergeleriherkesin anlayabileceği açıklıktatanımlanmalıdır. Bunun yanındabu göstergelerin firmanın stratejikavantajlarıyla olan ilişkisi deaçıklanmalıdır,• Kişi <strong>ve</strong>ya gruplarla ilgili olanperformans göstergelerinin sayısıolabildiğince az tutulmalıdır,• Günlük operasyonlar bu performansgöstergelerine bağlı olarakyönetilmelidir,• Performans göstergelerininseçimindeki başarı kritik faaliyetlerindoğru analiz edilmesiyle yakındanilişkilidir.SonuçGünümüz yönetim pratikleri artıkdikey yönetimden yatay yönetimekaymıştır. Faaliyet tabanlı maliyetsistemi <strong>ve</strong> faaliyet tabanlı yönetim buyatay yönetim anlayışına ayna tutanmaliyet bilgisini <strong>ve</strong> operasyonel bilgiyisağlar. Faaliyet tabanlı maliyet sistemi,daha doğru bir maliyet bilgisi sağlarkenfaaliyet tabanlı yönetim bu bilgileriiyileştirmelere kaynaklık edecekbiçimde kullanır. Faaliyet tabanlımaliyet sistemi geleneksel maliyetsistemine göre daha doğru maliyetbilgileri sunmakla birlikte uygulamaaçısından daha fazla çaba gerektirir.Dolayısıyla faaliyet tabanlı yönetimegeçiş de bu tür bir gereksinime sahiptir.Faaliyet tabanlı yönetim uygulamalarınıgerçekleştirmek rekabet avantajı eldeedebilmede önemli bir araç olabilmepotansiyeline sahiptir.Kaynaklar••CHEN, F.F., Activity-Based Approachto Justification of Advanced FactoryManagement Systems, IndustrialManagement and Data Systems, 96(2),17-24, (1996).••GUNESAKARAN, A., MARRİ, H. B., YUSUF,Y.Y., Application of Activity Based Costing:Some Case Experiences, ManagerialAuditing Journal, 14/6, 286-293, (1999).••GUNASEKARAN, A., MCNEIL, R., SINGH, D.,Activity-Based Management In a SmallCompany: A Case Study, ProductıonPlannıng & Control, Vol. 11, No. 4, 391-399, (2000).••INNES, J., MITCHELL, F., Activity BasedCosting: A Review with Case Studies,Chartered Institute of ManagementAccountants, London, (1990).••JEANS, M., MORROW, M., The Practicalitiesof Using Activity-Based Costing,Management Accounting, 42-4, (1989).••ÖKER, F., Faaliyet Tabanlı Maliyetleme:Üretim <strong>ve</strong> Hizmet İşletmelerindeUygulamalar, Literatür Yayınları, 32-37,İstanbul (2007),••TUNGA, A. T., Faaliyet Tabanlı MaliyetlemeSistemi <strong>ve</strong> Bir Uygulama,SelçukÜni<strong>ve</strong>rsitesi Sosyal <strong>Bilim</strong>ler EnstitüsüDergisi, Sayı 13,47,(2005).MART <strong>2013</strong>43
BİLİŞİM, BİLİM VE TEKNOLOJİBulut Bilişim Uygulamaları <strong>ve</strong> Bilgi Toplumuna Etkileri - 3:Bulut Bilişimin Yaygınlaşması ile Bilişim TeknolojilerindekiYarışın Yönü Nasıl Olacak? Bulut Bilişim Bilgi ToplumunuNasıl Etkileyecek? Bulut Bilişimin Yağmuru Olacak mı?Hazırlayan: Dr. Mustafa Kemal AKGÜL / <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Teknoloji Uzmanı (<strong>Verimlilik</strong> <strong>Genel</strong> Müdürlüğü)GirişDeğerli okuyucular, iki sayıdan bu yanaaçıklamaya çalıştığımız Bulut Bilişimkonusunu bu sayımızda tamamlamışolacağız. Geçen sayımızda “Bulut BilişimUygulamaları Neler getirmekte? BulutBilişim Mimarileri Nelerdir? Hayatımızı NasılEtkileyecektir?” konusuna değinmiştik. Busayımızda ise yukarıda ana başlıkta yer alankonuları sizlere sunmuş olacağız.Önceki sayılardaki anlatımlarımıziçinde Bilgi <strong>ve</strong>ya Bilişim Toplumu olarakadlandırılan toplumsal biçimlemenindöngüsünün Bulut Bilişim uygulamalarınınyaygınlaşması ile başlayacağından sözetmiştik. Zira Bulut Bilişim uygulamalarınınyaygınlaşması ile bilgi teknolojilerinedayalı uygulamaların masa üstünden çıkıptaşınabilir (mobil) olması kaçınılmaz halegelmektedir.Günlük hayat içinde kullanılan binlerceyazılımın çok seçenekli örnekleri,kullandığın kadar öde düzenlemeleri ileoldukça makul maliyetlerle kullanıcılaraher türlü ortamda sunulabilmektedir.İnsanların alış<strong>ve</strong>rişleri, ticaretleri, eğitimleri,eğlenceleri, paylaşım ortamları ile sağlıkhizmetlerinin sunulması bile gittikçesanallaşmaktadır.Bulut Bilişim hizmetlerinin yaygınlaşmasıile bilişim teknolojilerindeki yarış öncelikleyine içerik sunumundaki çeşitlilik,zenginlik üzerine olacaktır, buna eşdeğerolarak da sunulan hizmetlerin kişilereözgü özelleşebilir olması da bu yarıştaönemli bir etken olacaktır. Örneğin sosyalpaylaşım sitelerinin, ePosta hizmetlerinin,navigasyon, eğitim sunumlarının vb.uygulamaların kişilerin arzularına göreözelleşmesi yarışın yönünü belirleyecektir.Bulut Bilişim’in bilgi toplumunuetkilemesinin ilk aşaması, doğrudanbilgi toplumunun gelişiminin hızlanmasıile açıkça görülecektir. Günümüzdeülkelerdeki bilgisayar <strong>ve</strong> internet kullanıcısayısındaki yaygınlaşma her ne kadarbilgi toplumu oluşumu hakkında bir fikir<strong>ve</strong>rebiliyorsa da, bilgi toplumu tanımınabakılacak olursa, sadece bilgi teknolojilerinikullanabilme yeteneği tek başına bilgitoplumunun açıklanmasında yeterlideğildir, buna ila<strong>ve</strong>ten bilgi ağı içine bilgi<strong>ve</strong>rebilme yeteneğinin de var olmasıbeklenen durumdur. Bilgi Toplumu insanıbilgi ağlarından bilgi alabildiği gibi aynıbiçimde ağ içine bilgi <strong>ve</strong>rebilen, diğer birsöyleyişe etkileşim içinde olan insandır.Bu yönü ile bakılacak olursa, asıl BulutBilişim uygulamalarının yaygınlaşması ilekamu hizmet sunumlarından başlayaraktoplumun her kesiminin bilgi toplumunageçişi hızlanmış olacaktır.Olgunluk dönemine geçen her buluttaolduğu gibi Bulut Bilişimin de biryağmurunun olabileceğini beklemekdurumundayız. Bunun nasıl olacağıyazımızın alt bölümlerinde açıklanmayaçalışılacaktır. Bu bölümle birlikte üçbölüm olarak planladığımız Bulut Bilişimkonusunu da tamamlamış olmaktayız.Bulut Bilişimin Yaygınlaşması ileBilişim Teknolojilerindeki YarışınYönü Nasıl Olacak?Bulut Bilişim’in yaygınlaşması ile bilişimteknolojilerindeki yarışın yönü nasıl olacak?Sorusunun cevabını bulmaya yönelikarayışlar şimdiden başlamış durumdadır.Bilişim sektörü oyuncularının bundansonraki senaryoları, kurumsal işbirliklerininoluşturulması üzerine kurgulanabilecektir.Tıpkı uluslararası havayolları işletmeleriarasında, kurumsal işbirliği, ortaklık –alliance- uygulamalarında olduğu gibidonanım <strong>ve</strong> yazılım firmaları arasında dasistem alt yapısı sunma, yazılım <strong>ve</strong> insankaynakları paylaşımı gibi güç birliklerininoluşumu kaçınılmaz görülmektedir.Günümüzde, IBM, AT&T, Dell Lab.,Microsoft, CA, Cisco v.b.g. kökleri yaklaşık30-40 yıl <strong>ve</strong>ya daha eskilere dayanandonanım <strong>ve</strong> yazılım firmalarının BulutBilişim uygulamalarını kullanıma açtıklarınıgörmekteyiz. Ancak burada işin tuhaftarafı Google, Yahoo, Mozilla, Fairfox gibibaşlangıçta arama motoru <strong>ve</strong> ePostahaberleşmesi yapabilme özellikli ürünlerinikullanıcı hizmetine sunarak öne çıkanyazılım firmaları, sektörde yeterincebüyüdükten sonra var olan ürünlerinitemel alarak Bulut Bilişim çözümlerinide sunmaya başlamışlardır. Bunlarıniçinden sıyrılan Google ise Android işletimsistemini ortaya koyabilmiştir. Bu işletimsistemi kişisel bilgisayar sistemlerini (PC)hedeflemeyip, başlangıçta akıllı telefonlar<strong>ve</strong> tablet bilgisayarlar için planlanmışken,işletim sistemi farklı sürümleri ile ev44 ŞUBAT MART <strong>2013</strong>
elektroniği olarak tanımlanan, TV,buzdolabı, fırın v.b.g araçlarda dakullanılmaya başlanılmıştır. Görünen o kiçok yakında Android işletim sistemi iPad<strong>ve</strong> diz üstü bilgisayarlarda Microsoft’unWindows’u ile Apple’in IOS işletimsistemlerinin güçlü bir rakibi olacaktır.Diğer yandan Apple gibi kendine özgüdonanım <strong>ve</strong> yazılım mimarisine sahipfirmaların Bulut Bilişim uygulamalarınınyaygınlaşma sürecindeki hayatta kalmasenaryolarının da bütünüyle pazarıyönlendirme üzerine kurgulanmışsürdürülebilir bir rekabeti öngörmekteolduğunu düşünmek yanlış bir tespitolmaz.Bulut Bilişim uygulamalarınınyaygınlaşması ile bilişim teknolojilerindeki(BT) yarışın yönü, sanallaştırma <strong>ve</strong>özelleştirme alanlarında yaşanacaktır.Bu şu anlama gelmektedir, uygulamayazılım hizmeti sunan firmalar <strong>ve</strong>ya kişilerhizmet alanlarındaki iş süreçlerindendaha çoğunu sanallaştıracaklar, benzerşekilde sanallaştırdıkları iş süreçlerini deişletmelere <strong>ve</strong>ya kişilere uygun olarak dahaçok özelleştirebileceklerdir.Bu konuyu anlaşılabilir kılmak için şuörneği <strong>ve</strong>rebiliriz, aynı eSatınalma <strong>ve</strong>yaePosta uygulamasını kullanan kişiler,kendileri adına farklı ana sayfa özelliği,farklı arayüzler eklenmesini, farklıarşivleme <strong>ve</strong> sorgulama özelliklerinesahip olabileceklerdir. Bu nedenle BTortamındaki yarışın yönü ne erişim hızı, nefiyat ne de gü<strong>ve</strong>nlik olacaktır. Zira bulutbilişim uygulamalarında bu özellikler enstandart <strong>ve</strong> olması gereken özellikler olarakkabul görecektir. Bu nedenle iş süreçlerininsanallaşmasındaki çeşitlilik ile uygulamaprogramlarının özelleşmesi BT’de yarışınyönü olarak görülebilecektir.Bulut Bilişim Bilgi Toplumunu NasılEtkileyecek?Bilgi toplumunun tanımının yapıldığı1990’lı yıllarda bilgi toplumu tanımlamasıbilgiye kolay erişebilen, bilgiyi yeterincekullanan sonuçta bilgi etkileşimininyoğun olacağı düşünülen bir toplumsalyapının tanımlanması için kullanılmıştır.Hâlbuki bulut bilişim uygulamaları,yıllarca önce tanımlaması yapılan ancakbirçok gelişmiş ülkede bile bütünüyle budönüşümün sağlanmadığı bilgi toplumuoluşumunun varolmasını bütün yönleriile hızlandıracaktır.Burada söz konusu olantoplumun bilgilenmesisürecinin hızlanmasıya da yaygınlaşmasıdeğildir. Toplumunbilgilenme ile iç içeyaşamasıdır. Diğer birdeyişle, kişilerin kendiiradeleri dışında biletoplumsal hayatın heranının bilgi alınabilir<strong>ve</strong>ya <strong>ve</strong>rilebilir haledönüşebilmesidir.Bulut Bilişim, biranlamda dünyadaki her bir doğalgörünümün, oluşumun <strong>ve</strong> insanfaaliyetinin bilgiye dönüştürüleceği, aynızamanda da doğa-insan, insan-makine,insan-sistem, insan-bitki, insan-insan v.b.etkileşim ara yüzlerinin kurulacağı ortamlarsağlayabilecektir.Bulut Bilişimin bilgi toplumunuetkilemesini, etkileyeceği alanları;varsayım sayılabilecek gelecek bilimyaklaşımına girmeden var olan <strong>ve</strong> yakınzamanda geliştirilmesi öngörülen bilişimteknolojilerini göz önünde bulundurarakşu başlıklar altında özetlenebilir;Bilgi teknolojileri (BT) – insan etkileşimiMakine-makine etkileşimiBurada BT insan etkileşimi, insanınBT’den her türlü yararlanmasıdır. Makineetkileşimi ise günlük hayatta kullanılan e<strong>ve</strong>lektroniğinin yanı sıra üretimde kullanılanaraç, cihaz <strong>ve</strong> diğer sistemlerin birbirleriile BT ara yüzleri (donanım <strong>ve</strong> yazılımlar)kullanılarak haberleşebilmesidir.Bilgi toplumunun yapılanması ağ temellisanal yapılar üzerine kurulmaktadır. Herbir fiziksel, görünen organizasyonun birsanal karşılığı bulunmaktadır. Günümüzdehem kamu hem de özel kuruluşlar buyapılanmaya geçmiş bulunmaktadırlar.Klasik organizasyon yapılanması içindeinsanlar çalışma saatleri arasında ses<strong>ve</strong> yazıya dayalı iletişim içinde yeralmaktaydı, bu uygulama bütünüyle yirmidört saat kesintisiz sanal uygulamalarageçmiş bulunmaktadır. Bulut Bilişimuygulamalarının yaygınlaşması ile bilgitoplumu bireylerinin bilgiyi saklama,işleme <strong>ve</strong> yeni bilgiler üretme kabiliyeti<strong>ve</strong>ya kapasitesi artmış olacaktır.Bu etkilenmelerin boyutlarındangöreceli olarak benzerlerinden dahaönemlilerinden bir kaçını aşağıdagruplayarak açıklamaya çalışalım.Sosyal Ağlar <strong>ve</strong> Sosyal Etki GruplarıGünümüzde yaygın tanımı ile SosyalMedya olarak adlandırılan, kişisel merak(hoby) paylaşım ortamları bir yandan sosyalağlara <strong>ve</strong> etki gruplarına dönüşmektedir.Bulut Bilişim uygulamaları hareket halindeağda kalmayı kolaylaştıracağı için kişiselpaylaşım ortamları sosyal etki gruplarınadönüşmüş olmaktadır. Bunun sonucundaçeşitli sosyal grupların belirli amaçlar içindebilgi paylaşmaları, etki <strong>ve</strong> tepki oluşturmayetenekleri gerçek zaman boyutundaartmış olacaktır. Öyle ki, sosyal ağ içindeyer alan <strong>ve</strong> lider konumundaki bir kişinin,her an kendi takipçileri olan binlerce kişiile çevrim içinde (online) olması onlaramesajlarını her an aktarabilmesi mümkünolmaktadır (örneğin, twitter uygulamaları).İş <strong>ve</strong> İşlemlerin gerçek ZamanBoyutunda İzlenmesiBulut Bilişim uygulamaları ile bütünişler, bu işlere ilişkin işlem aşamaları ilegerekirse bu işleri yapan kişiler gerçekzaman boyutunda izlenebilecektir. Benzerbiçimde, bir iş üzerinde birden fazla kişininçalışmasının gereksinmesi durumlarındamekân uzaklığı söz konusu olmadan aynıiş üzerinde birden fazla kişinin gerçekzaman boyutunda çalışması mümkünolabilmekte, sanal iş yerleri, iş odaları(ofisler) kurulabilmektedir. Örneğin birŞUBAT MART <strong>2013</strong>45
kişi fiziksel olarak bir organizasyon içindegörevli iken, farklı görev tanımları ilesanal başka birimlerin kadrosu içinde yeralmaktadır.Sanal Marketler <strong>ve</strong> Alış<strong>ve</strong>rişlerBulut Bilişim uygulamalarının en çarpıcıalanı sanal marketler <strong>ve</strong> alış<strong>ve</strong>rişlerdir.Bulut Bilişim kişilere binlerce sanal marketalanı açmakta <strong>ve</strong> yine binlerce sanal ürünsunmaktadır. Diğer taraftan da sanalmarket sahipleri müşterilerinin sayısını,ürün beğenme oylarını (scor) satışlarsonrasında anlık takip edebilmekte,rakiplerine karşı satış politikalarını oldukçagüncel sürdürebilmektedirler. Benzerşekilde pazarda yer alma, tutunma <strong>ve</strong> ürünyaygınlaşmasındaki sürelerde tahminedilenden daha hızlı olabilmektedir. Bukonuda en çarpıcı örneği aşağıda biryayında yer alan haberle <strong>ve</strong>rebiliriz:“ …Google’ın Android Market’inden 10milyardan fazla uygulama indirildi. Ulaşılanbu rakamın ardından Google da, gelecek10 gün için bazı popüler uygulamaların herbirinde fiyat indirimi yapacak. Uygulamayükleme hızının artmaya başladığına işareteden Google <strong>ve</strong>rilerine göre, Android’in ilk1 milyarlık seviyeye ulaşması 22 ay sürdü,ancak 9 milyardan 10 milyara ulaşmaksadece 1 ay aldı…” (Kaynak: http://www.ntvmsnbc.com/id/25303813/ 07 Aralık2011).Eğitim <strong>ve</strong> Öğretimin SanallaşmasıBulut Bilişim uygulamaları en çokda öğrenmenin önündeki engellerikaldırmış (<strong>ve</strong>ya kısıtlamış?) olmaktadır.Son 70 yıldan bu yana radyo yayınlarıile başlayan uzaktan eğitim serü<strong>ve</strong>ni,Bulut Bilişim uygulamaları ile gerçekzaman boyutunda sanal ancak yüzyüze eğitimlerin <strong>ve</strong>rilmesine imkântanımaktadır. Benzer şekilde laboratuarçalışmaları ile tıbbi girişim çalışmalarıgibi eğitim uygulamaları birden fazlauzak uçlarda gerçek zaman boyutundapaylaşılabilmektedir. Örneğin Ankara’dabir üni<strong>ve</strong>rsite sınıfında ders <strong>ve</strong>ren <strong>ve</strong>yalaboratuar deneyi yapan öğretmeni aynızaman boyutunda Gümüşhane’deki biröğrenci evinde etkileşimli olarak takipedebilmektedir, öğrenci derse aktif olarakkatılabilmekte, ödevlerini alabilmekte<strong>ve</strong>ya sunabilmektedir. Yaygın olarakbilinen tüm ansiklopediler <strong>ve</strong> benzeri bilgi46 ŞUBAT MART <strong>2013</strong>kaynakları sanal kütüphanelere girmişbulunmaktadır, öyle ki basılı eserlerde birolayın <strong>ve</strong>ya coğrafya bilgisinin açıklamasıyanında sadece resimler yer alabilirkenbugün bu konuların videoları, görüntü <strong>ve</strong>sesleri birlikte sunabilmektedirler. Bilgiyeerişim sonsuz bir döngü içine girmişbulunmaktadır. Yukarıda, bu gelişmelerinkısıtlamasına vurgu yapılmasının nedenihalka açık kütüphanelerde bilgiye erişmekbedava iken sanal ortamda kimi zamanparalı üyeliklere dayalı olarak sınırlıerişimlerin <strong>ve</strong>rilmekte oluşudur.Akıllı Kentlerin Kurulumu <strong>ve</strong>YaygınlaşmasıBilgi teknolojilerine dayalı sınırlı hizmeterişimi uygulamaları ile eBelediye <strong>ve</strong>yayerel yönetim kurulumlarına geçmişolan kent yönetimleri, günümüzde butür bilişim hizmetlerini Bulut Bilişim’ingetirdiği uygulama kolaylığı <strong>ve</strong> çeşitliliğiile çok daha ötelere taşıyarak akıllı kentuygulamalarına geçirmeye başlamışbulunmaktadır. Günümüzde kentlerarasındaki akıllı kent uygulamalarınailişkin gizli yarış, turizmde tercih edilmeyarışı kadar önem kazanmaktadır. Öyle ki;bazı kentler akıllı kent yapılanmaları içineartırılmış gerçeklik (Augmented Reality)uygulamalarını da yerleştirerek, neredeyseinsanı hisseden ona istenildiğinde bilgi<strong>ve</strong>ren hatta etkileşime geçen binalar,meydanlar, istasyonlar, otoparklar, alış<strong>ve</strong>rişmerkezleri, eğlence adaları tanzim etmeyebaşlamışlardır.Akıllı <strong>ve</strong> Etkileşimli CihazlarYakın zamana kadar kişisel bilgisayarlarda<strong>ve</strong> son yıllarda da akıllı telefonlardagördüğümüz yazılım uygulamalarınınbenzerleri ev elektroniği olarakadlandırılan cihaz <strong>ve</strong> araçlarda da yeralmaya başlamıştır. Örneğin internetebağlanabilen, akıllı telefonlar ile kontroledilebilen TV’ler, buzdolapları, fırınlar,gü<strong>ve</strong>nlik sistemleri v.b.g. Mobil bankacılıkuygulamaları, cihaz tanıma özellikli ödemearaçları <strong>ve</strong> benzerleri son yıllarda endüstristandartları içinde yer alacak olan yakınalan haberleşme (NFC) uygulamaları ileişlem yapabilmektedirler.Etkileşimli, Özelleşmiş TV Yayıncılığı <strong>ve</strong>Oyun Ortamları3. <strong>ve</strong> 4. Nesil hücre (cell) haberleşmesistemleri ile TV yayınları akıllı telefonlardayeterince hızlı izlenebiliyor olsa da, henüzkullanıcıların belirleyebildiği isteğe bağlıyayın (program) akışı (on-demand TVstreaming) <strong>ve</strong> izleyici-sunucu etkileşimikonularında gelişim gösterecek birçokadım bulunmaktadır. Bulut Bilişimuygulamaları ile bir izleyici gün içindekendi yayın akışını programlayarak,haber-yorum, eğlence, belgesel v.s. denoluşan kendine özgü bir yayın kanalıoluşturabilmekte <strong>ve</strong> bunu yenidenbaşkalarının izlemesine açabilmektedir.Bu tür uygulamalarla tıpkı disc jokey’lergibi TV jokey’ler, program jokey’ler degünlük hayata girmiş olabilecektir. Benzerbiçimde bugün itibarı ile internettekullanımları oldukça yaygınlaşmışolan oyun programlarında da CD satışı<strong>ve</strong>ya internetten programı indirmeuygulamaları gittikçe azalmakta, oynadığınsürece öde uygulamalarına geçilmişbulunmaktadır.Artırılmış Gerçeklik (Augmented Reality)UygulamalarıDaha çok akıllı kent, turizm <strong>ve</strong> navigasyonuygulamaları içinde yer alan artırılmışgerçeklik uygulamaları Bulut Bilişimuygulamaları ile çok daha fazla ucuz
<strong>ve</strong> erişilebilir olmaktadır. Bir mekânın,yapının, canlı organizmanın, bitki,hayvan <strong>ve</strong> insanın önceden tanımlanmışgörüntülerinin, metrik, biyometriközelliklerinin bir <strong>ve</strong>ri tabanında tutularak;bir kamera, fotoğraf makinesi vasıtası ilebu nesnelerin görüntülerinin algılanmasısonrasında, o nesnelere ait bilgilerin <strong>ve</strong>riortamından ortamından hızlı biçimdekullanıcıya ulaşması artırılmış gerçeklikuygulamasıdır.Bireysel İz Bırakma <strong>ve</strong> BunlarınSonsuzluk Varlığına KavuşmalarıBulut Bilişim uygulamaları ile bir kişiye aitbilgilerin (basit kişisel kimlik bilgilerindenbaşlayarak, eğitim, sosyal çevre v.b.g.hayatının birçok evresinde oluşabilecekgörsellik <strong>ve</strong> ses içeren her türlü bilgiler)bir defa oluşması <strong>ve</strong> güncellemeleri ileağ ortamında yer almasından itibarensonsuza değin bulunabilir olmaktadır.Kişiler sonsuza değin bilinir olabilmektedir.Devletler sağ <strong>ve</strong>ya ölmüş vatandaşlarınınbilgisini sonsuza değin saklamaktadır.Hatta süper güçler olarak tanımlananbazı devletler yeryüzünde yaşayaninsanların bütün bilgilerini sosyal paylaşımsitelerinden tarayarak elde etmekte <strong>ve</strong>bunları sonsuza değin saklamaktadırlar.Sağlık Alanında Sanal <strong>ve</strong> GözlemeDayalı GirişimlerSağlık alanında sanal <strong>ve</strong> gözleme dayalıgirişimler çok hızlı biçimde yaygınlaşacaktır.Bu oluşumun somut biçimlenmesine şöylebir örnek <strong>ve</strong>rebiliriz. Varsayalım ki yaşlı birinsan köyünde, kasabasında yaşamaktadır,bilgi teknolojilerini kullanmayı yeterincebilmemekte, ancak dokunmatik ekranasahip bir tableti bulunmaktadır. Tabletüzerinde kamera yer almakta, görüşeceğikişilerin resimleri tablet üzerinde yeralmaktadır, bunlardan birisi de doktorudur.Bir rahatsızlığı olduğunda doktorunuaramakta, doktoru ile konuşmakta,doktoru ona evinde bulunan küçük birkutudan oluşan bütünleşik teşhis cihazınıaçmasını oradaki mandallardan birisiniel, diğerini ayak bileğine takmasını, diğerbir algılayıcı ucu diline yerleştirmesinisöylemektedir. Daha sonra cihaz üzerindekiküçük bir gözdeki çubuğu çıkartarakparmağından minik bir kan almasını v.b.g.işlemleri sadece kısa bir sohbet süresindetamamlayabilecek, bu işlemin sonundada rahatsızlığının boyutları hakkında birteşhiste bulunabilecektir. Bütün bu işlemleraynı zamanda kayıt altına alınmakta,böylece yaşlı insanımız kendi sağlık sistemiile birlikte ülkenin sağlık sistemi içine bilgi<strong>ve</strong>rebilecek duruma gelmektedir.Sanal Üretim Ağlarının KurulmasıSon yüzyıldan bu yana fabrikalardamekanik, elektro-mekanik otomasyonsistemleri yaygın olarak kullanılmaktadır.Son elli yıldan bu yana ise nümerikkontrollü (NC) üretim sistemlerinin <strong>ve</strong>robotların üretimde yer alması ile sanalfabrika tanımlarına geçilmiş oldu. AncakBulut Bilişim uygulamaları ile birlikte birüretim hattının aynı anda birden fazlatasarımcı tarafından, tıpkı yazıcıların birdenfazla kullanıcı tarafından kullanıldığı gibikullanılabilmesi mümkün hale gelmişbulunmaktadır. Böylece bir üretici birtasarım birimi vasıtası ile çok sayıdaüretim hattını bir ağ yapılanması içinealabilmekte <strong>ve</strong> bütün üretim süreçleriniyönetebilmektedir.Bulut Bilişimin Yağmuru Olacak mı?Her olgunlaşan bulutun yağmur yağdırmapotansiyeli olduğu düşüncesinden yolaçıkarak, Bulut Bilişim uygulamalarınınyaygınlaşmasının bir olgunluk döneminegeçiş olabileceğini düşünmek, bununardından da bir yağmur beklemek yanlışolmaz. Peki, Bulut Bilişim’in yağmurununasıl tanımlayabiliriz? Bunun cevabınımeteorolojik bulut <strong>ve</strong> yağmur döngüsüile açıklamak olası yaklaşımlardan birisiolarak görülebilir. Yağmuru, nemcedoygunluğa ulaşmış olan bulut kütlesininsoğuk bir tabakaya yükseldiğinde içindeoluşan su damlacıklarını yer çekimi ilebırakması olarak tanımlarsak. BulutBilişim’in yağmuru da binlerce ağınbirbirleri ile etkileşimi sonucunda ortayaçıkacak sonsuz sayıda <strong>ve</strong>rinin, bilginin;kuruluşlara, kişilere ilgileri, istemlerikapsamında <strong>ve</strong>ya dışında akması olarakdüşünülebilir. Bu yağmurun ıslatmaolgusu da yine sonsuz sayıda gelen<strong>ve</strong>rinin kullanılamamasının, fazlalığının,bozukluğunun getireceği <strong>ve</strong>ri gü<strong>ve</strong>nliğinitehdit edebilecek boyutlara ulaşmasıolarak tanımlanabilir. O halde Bulut Bilişimuygulamalarının yaygınlaşması boyunca<strong>ve</strong>ri, bilgi yağmurun yağması kaçınılmazgörülmektedir. Asıl olan bu yağmurunıslatmasından korunabilmektir.Bu sayının hazırlanmasındabaşvurulan kaynaklar:1. http://www.uni<strong>ve</strong>rsite-toplum.org/text.php3?id=265 Erişim Tarihi: Ekim 2012.2. http://www.tubisad.org.tr/Tr/Library/Analizler/bulut_bilisim_dosyasi.pdfErişim Tarihi: Ekim 2012.3. http://gokselakpinar.com/blog/?p=516Erişim Tarihi: Ekim 2012.4. http://tr.wikipedia.org/wiki/Bulut_bili%C5%9Fim Erişim Tarihi: Aralık 2012.5. www.bilisimli<strong>ve</strong>.com/internet ErişimTarihi: Aralık 2012.6. www.ab.org.tr/ab13/bildiri/212.pdf,MobilBulut Bilişim <strong>ve</strong> Geleceği; E.U. KÜÇÜKSİLLE,F. ÖZGER, Erişim Tarihi: Ocak <strong>2013</strong>.Başvurulacak diğer kaynaklar:1. www.tubitak.gov.tr/tubitak.../Korkmaz_Bulut_Bilisim.ppt2. http://bilisimli<strong>ve</strong>.com/bulut-bilisim-nedirdropbox-google-dri<strong>ve</strong>-icloud-ubuntuone-100543. www.bilgigu<strong>ve</strong>nligi.gov.tr/...bulutbilisim.../download.htm4. www.bulutbilisimi.comŞUBAT MART <strong>2013</strong>47
“Yılın Girişimcisi” Ödül Töreni Gerçekleştirildi<strong>Bilim</strong>, <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Teknoloji BakanıNihat Ergün, Ernst&Young’ın YılınGirişimcisi Yarışmasının Ödül Töreni’ndeTürkiye için yatırım, üretim <strong>ve</strong> ihracatyapan, istihdam sağlayan tümgirişimcilere teşekkür ederek, Türkiye’ninson 10 yıl içinde kaydettiği sosyal <strong>ve</strong>ekonomik başarılarda iş dünyasınınönemli bir payı bulunduğunu söyledi.Çırağan Sarayı’nda 21 Şubat <strong>2013</strong>tarihinde düzenlenen ödül töreninekatılan <strong>Bilim</strong>, <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Teknoloji BakanıNihat Ergün, ekonomik <strong>ve</strong> mali istikrarıoluşturduklarını, ekonomideki riskleribertaraf ettiklerini <strong>ve</strong> diplomasi yoluylayeni kanallar açmaya çalıştıklarınıanlatarak, Türkiye’de girişimcileringereğinden fazla risk taşıdıklarını,kendilerinin bu riskleri önemli orandaazalttıklarını ifade etti.Bugünün dünyasında özellikle yazılımgibi alanlarda genç insanlar tarafındankurulan firmaların çok kısa bir süredeküresel fenomenlere dönüşebildiğinedikkati çeken Ergün, “Türkiye'ningenç <strong>ve</strong> büyük nüfusunu dikkatealdığımızda, önümüzdeki 10 yıl içindeçok başarılı firmaların doğuşunatanıklık edeceğimizi düşünüyorum.Mesela bu yarışmayı 2020 yılındakazanacak olan arkadaşımız, büyükihtimalle daha şirketini kurmadı” diyekonuştu. Türkiye'nin 10 yıl içindeyaşadığı ekonomik gelişmelere rağmen,dünyanın en büyük 500 markası içindehenüz bir markası olmadığına işareteden Ergün, 2023hedeflerinden birinide dünyaca bilinen enaz 10 küresel markaoluşturmak şeklindebelirlediklerini söyledi.TeknogirişimSermayesi Desteğibütçesi 50 milyonLira’ya çıktıYenilikçilik <strong>ve</strong>girişimcilik kavramlarınıbuluşturan projelereayrı bir önem<strong>ve</strong>rdiklerini vurgulayanErgün, şunları kaydetti:“Örneğin Bakanlığımızın TeknogirişimSermayesi Desteği ile üni<strong>ve</strong>rsitemezunu gençlerimize, teknolojikfikirlerini ürüne dönüştürmeleri <strong>ve</strong>ticarileştirmeleri için 100 bin Lira hibedesteği sağlıyoruz. Bugüne kadar buşekilde 740 arkadaşımızı destekledik.Her yıl 100 gencimizi destekleyelimdiye yola çıkmıştık. Ama kısa zamandagördük ki ilgi büyük. Geçen yıl, her yıl500 arkadaşımızı destekleme kararı<strong>ve</strong>rdik. Bütçemiz 10 milyon Lira’ydı,bunu 50 milyon Lira’ya çıkardık. Buyıl bilişim, malzeme teknolojileri,biyoteknoloji, enerji gibi sektörlerinağırlıkta olduğu bin 539 başvurununyapılması son derece önemlidir.” Buönemli programı geliştirmek için Türkiye<strong>Bilim</strong>sel <strong>ve</strong> Teknolojik Araştırma Kurumu(TÜBİTAK) aracılığıyla ikinci bir aşamadada destek <strong>ve</strong>rdiklerini söyleyen Ergün,başlangıçta 100 bin Lira olan desteğinikinci aşamada 550 bin Lira’ya çıktığınıbildirdi.Bakan Ergün, yılın girişimcisineplaketini <strong>ve</strong>rdiBakan Ergün, Yılın GirişimcisiYarışması’nda ABD birincisi seçilenABD'nin en büyük yoğurt üreticilerindenChobani'nin kurucusu ErzincanlıHamdi Ulukaya’nın da Türkiye insanıntaşıdığı potansiyeli gösteren önemliörneklerden biri olduğunu dile getirdi.Bakan Ergün, konuşmasının ardındanYılın Girişimcisi Yarışması’nda Türkiyebirincisi olan Bozlu Holding YönetimKurulu Başkanı Dr. Şükrü Bozluolçay'aplaket <strong>ve</strong>rdi.Törende ayrıca ön elemeyi geçerekfinale kalan Arzum Elektrikli EvAletleri Yönetim Kurulu Başkanı <strong>ve</strong><strong>Genel</strong> Müdürü Murat Kolbaşı, TiryakiAgro Gıda <strong>Genel</strong> Müdürü SüleymanTiryakioğlu, Erbak-Uludağ İçecekYönetim Kurulu Başkanı Mehmet HakkıErbak <strong>ve</strong> <strong>Genel</strong> Müdür YardımcısıMehmet Ömer Kızıl ile E-Bebek <strong>Genel</strong>Müdürü Halil Erdoğmuş'a yarışmanınjüri üyeleri tarafından plaket <strong>ve</strong>rildi.Yılın Girişimcisi seçilen ŞükrüBozluolçay, 6-9 Haziran’da MonteCarlo'da düzenlenecek Dünya YılınGirişimcisi (World Entrepreneur Of TheYear) yarışmasında Türkiye'yi temsiledecek.48 MART <strong>2013</strong>
“Girişimcilik <strong>ve</strong> Liderlik Eğitimleri İşbirliği Protokolü” İmzalandıMilli Eğitim Bakanlığı ile <strong>Bilim</strong>, <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong>Teknoloji Bakanlığı, Türkiye <strong>Bilim</strong>sel <strong>ve</strong>Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK)arasında mesleki <strong>ve</strong> teknik eğitim okul <strong>ve</strong>kurumlarında görevli yönetici <strong>ve</strong> meslekdersleri öğretmenlerine yönelik olarak<strong>ve</strong>rilecek “Öğretmenlik, Girişimcilik <strong>ve</strong> LiderlikEğitimleri İşbirliği Protokolü” 22 Şubat <strong>2013</strong>tarihinde imzalandı.Milli Eğitim Bakanlığı binasında gerçekleşenimza törenine, Milli Eğitim BakanıNabi Avcı, <strong>Bilim</strong>, <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> TeknolojiBakanı Nihat Ergün, TÜBİTAK BaşkanıProf. Dr. Yücel Altunbaşak ile Mesleki<strong>ve</strong> Teknik Eğitim <strong>Genel</strong> MüdürüÖmer Açıkgöz <strong>ve</strong> diğer ilgililer katıldı.Bakan Ergün yaptığı konuşmada,protokolle çok önemli bir işbirliğininbaşlayacağını söyledi. Mesleki <strong>ve</strong> teknikeğitim konusunun, Türkiye'nin en önemlikonularından biri olduğunu vurgulayanErgün, bu protokolle, bu önemli konuüzerindeki çalışmalara daha da ivmekazandırmak istediklerini ifade etti.Bu kapsamda Türkiye <strong>Sanayi</strong> Sevk <strong>ve</strong>İdare Enstitüsü'nün (TÜSSİDE), birtakımseminer programları düzenleyeceğini <strong>ve</strong>müfredat hazırlayarak eğitim programlarıuygulayacağını aktaran Ergün, “Elbettebu tür programları uygulamakla işbitmiyor. Sonuçlarını da değerlendirmek,programın amacına ulaşıp ulaşmadığınıda analiz etmek gerekiyor. TÜSSİDE,hazırladığı raporları Milli Eğitim Bakanlığı ilepaylaşacak <strong>ve</strong> bu sürecin tasarımında MilliEğitim Bakanlığımızın sağlayacağı <strong>ve</strong>rilerçok önemli <strong>ve</strong>rilerdir, bunlar kullanılacaktır”dedi.Türkiye'nin en büyük avantajıgenç <strong>ve</strong> dinamik nüfusuNihat Ergün, Türkiye'nin genç, büyük <strong>ve</strong>dinamik nüfusa sahip olmasını ülkeninen büyük avantajı olarak değerlendirerek,bugün özellikle Avrupa ülkelerininyaşlı nüfusu nedeniyle yeniliklerden <strong>ve</strong>dinamizmden hızla uzaklaştığını ifadeetti. İmkânların iyi değerlendirilmesisonucunda, bunun bir nimet olacağınıdile getiren Ergün, “Genç nüfus da böylebir şeydir, bir imkândır, bir fırsattır. İyideğerlendirirsek gerçekten bizim içinbüyük bir nimet olur ama iyi eğitemezsek,kaliteli eğitim <strong>ve</strong>remezsek, ona iyi birgelecek inşa edemezsek genç nüfus,büyük bir probleme dönüşür. O nedenleTürkiye için en büyük, en değerli yatırıminsana yapılan yatırımdır. Türkiye'nindaha kalkınmış, daha müreffeh olmasınıgerçekten istiyorsak, eğitimi hemiçerik hem de materyal anlamındazenginleştirmemiz <strong>ve</strong> onu zir<strong>ve</strong>yeçıkarmamız gerekiyor” diye konuştu.Meslek liselerini yenidengüçlendirmek adına önemliadımlar attık<strong>Sanayi</strong>cilerin birçok yerde, niteliklieleman bulamamaktan şikâyet ettiklerinedeğinen Ergün, “Türkiye gibi işsizliğinyüzde 9'lar seviyesinde olduğu bir ülkedeiş<strong>ve</strong>renlerin eleman bulamıyor olması,eğitim sistemimizle ilgili önemli bir açığa,önemli bir ihtiyaca işaret etmektedir”dedi. Bu çelişkinin izahının, meslekieğitim konusunda yattığını belirtenErgün, Bakanlık olarak Türkiye’nin insankaynaklarını daha iyi değerlendirmek içinçalışmalar yaptıklarını ifade etti. Ergün,şunları söyledi: “Türkiye'de bazı süreçlertartışılıyor, mesela 28 Şubat süreci... Busürecin siyasete olan etkileri üzerinetartışılıyor, ekonomiye olan etkileri üzerindetartışılıyor ama şu açıdan hemen hemenhiç tartışılmıyor. Bu sürecin belki de enbüyük zararı eğitime <strong>ve</strong> özellikle mesleki<strong>ve</strong> teknik eğitime olmuştur. Zaten gelişmişülkelere göre zayıf durumda olan meslekliseleri o süreçte çok daha geri planaitilmiştir. Son 10 yıl içinde meslek liseleriniyeniden güçlendirmek, onlara yenideneski canlılığını kazandırmak adına önemliadımlar attık. Özellikle katsayı sorunununaşılmış olması, çocuklarımızın <strong>ve</strong> <strong>ve</strong>lilerin,yeniden meslek liselerine te<strong>ve</strong>ccühgöstermesini sağladı. Yine Organize <strong>Sanayi</strong>Bölgeleri (OSB) bünyelerinde kurulanmeslek liselerine öğrenci başına destek<strong>ve</strong>rmeye başladık, bu da meslek liselerineayrı bir ivme kazandırdı. Bundan sonrakisüreçte artık mesleki <strong>ve</strong> teknik eğitim <strong>ve</strong>renokullarımızı nitelik olarak geliştirmeye dahafazla odaklanmamız gerekiyor.”Girişimciliğe, katma değereihtiyacımız varProtokolün, öncelikle eğiticileri eğiterek işebaşlama ihtiyacının bir sonucu olduğunaişaret eden Ergün, meslek liselerindehem öğretmen kalitesini artırma hemde materyal kalitesini, içeriği artırmaçalışmalarının devam ettiğini bildirdi.Özellikle girişimcilik konusunu, Türkiye’ninekonomik <strong>ve</strong> sosyal sorunlarının çözümünoktasında en kilit konu olarak gördüklerinivurgulayan Bakan Ergün, “Bizim mutlakagirişimciliğe, katma değere ihtiyacımızvar. Bunu oluşturmakta mesleki eğitimçok önemli rol oynayacaktır. Onuniçin bu protokole çok önem <strong>ve</strong>riyoruz.Bundan sonraki süreçte kurumlarımızarasındaki eş güdümü en üst seviyedetutmaya devam edeceğiz. Eğitimi içerik<strong>ve</strong> materyal açısından zenginleştiren herprojeye destek <strong>ve</strong>rmeye devam edeceğiz.Bugün imzaladığımız bu protokolün, buirademizi yansıtan bir protokol olduğunudüşünüyorum" şeklinde konuştu.MART <strong>2013</strong>49
Türkiye Tekstil, Hazırgiyim, Deri <strong>ve</strong> Deri Ürünleri Strateji Belgesi<strong>ve</strong> Eylem Planı Mutabakat Çalıştayı Gerçekleştirildi<strong>Sanayi</strong> <strong>Genel</strong> Müdürü Süfyan EMİROĞLUTürkiye Tekstil, Hazırgiyim, Deri <strong>ve</strong>Deri Ürünleri Strateji Belgesi <strong>ve</strong>Eylem Planı Mutabakat Çalıştayı 20Şubat <strong>2013</strong> tarihinde İstanbul’dagerçekleştirildi. Çalıştaya; HazineMüsteşarlığı <strong>ve</strong> Bakanlıkların yanı sıra,Türk Eximbank, TÜBİTAK, KOSGEB,TSE, TPE, İstanbul Teknik Üni<strong>ve</strong>rsitesi,Ege Üni<strong>ve</strong>rsitesi, Türkiye Tekstil<strong>Sanayi</strong>i İş<strong>ve</strong>renleri Sendikası, Özİplik İş Sendikası, Türkiye Odalar <strong>ve</strong>Borsalar Birliği, Tekstil MühendisleriOdası, İTKİB başta olmak üzereçok sayıda İhracatçı Birlikleri, Suni<strong>ve</strong> Sentetik İplik Üreticileri Birliği,Pamuklu Tekstil <strong>Sanayi</strong>cileri Birliği,Ulusal Pamuk Konseyi, TürkiyeDeri Konfeksiyoncuları Derneği,TÜSİAD, MÜSİAD, Türkiye Ev Tekstili<strong>Sanayi</strong>ci <strong>ve</strong> İşadamları Derneği,Türkiye Giyim <strong>Sanayi</strong>cileri Derneği,Türkiye İç Giyim <strong>Sanayi</strong>cileri Derneği,Örme <strong>Sanayi</strong>cileri Derneği, TürkiyeDeri <strong>Sanayi</strong>cileri Derneği, TürkiyeAyakkabı <strong>Sanayi</strong>cileri Derneği,Osmanbey Tekstilci İşadamlarıDerneği, Bursa Tekstil <strong>ve</strong> KonfeksiyonAr-Ge Merkezi (BUTEKOM), TürkiyeAyakkabı Sektörü AraştırmaGeliştirme <strong>ve</strong> Eğitim Vakfı (TASEV)<strong>ve</strong> sektörde faaliyet gösteren Ar-Gemerkezi yetkilileri <strong>ve</strong> yöneticilerikatılım sağladılar.Strateji Belgesi <strong>ve</strong> Eylem PlanıMutabakat Çalıştayı’nda; TürkiyeTekstil <strong>Sanayi</strong>i İş<strong>ve</strong>renleri SendikasıYönetim Kurulu Üyesi Bülent Başer,TOBB Türkiye Deri <strong>ve</strong> Deri Ürünleri<strong>Sanayi</strong> Meclisi Başkan Yardımcısı<strong>ve</strong> Ayakkabı Yan <strong>Sanayi</strong>cileriDerneği Başkanı Ender Yazıcıoğlu,İstanbul Tekstil <strong>ve</strong> Hammaddeleriİhracatçıları Birliği Yönetim KuruluBaşkanı İsmail Gülle <strong>ve</strong> <strong>Bilim</strong>, <strong>Sanayi</strong><strong>ve</strong> Teknoloji Bakanlığı <strong>Sanayi</strong> <strong>Genel</strong>Müdürü Süfyan Emiroğlu tarafındansektörlerin mevcut durumunu,2023 vizyonu <strong>ve</strong> strateji belgesihedeflerini içeren açılış konuşmalarıgerçekleştirildi.“Tekstil, hazırgiyim, deri <strong>ve</strong> deriürünleri sektörlerinde Ar-Ge <strong>ve</strong>tasarım içeren ürünlerde dünyapazarlarında söz sahibi olmak”vizyonu çerçe<strong>ve</strong>sinde oluşturulacakolan “Türkiye Tekstil, Hazırgiyim,Deri <strong>ve</strong> Deri Ürünleri Strateji Belgesi<strong>ve</strong> Eylem Planı” <strong>2013</strong>-2016 yıllarınıkapsayacaktır. Stratejinin genelamacı ise; “Tekstil, hazırgiyim, deri<strong>ve</strong> deri ürünleri sektörlerini katmadeğeri yüksek, yenilikçi, bilgi <strong>ve</strong>ileri teknoloji içeren ürün <strong>ve</strong> hizmetsunumları ile rekabetçiliğini arttırarakdünya ticaretinden daha fazlapay alan sürdürülebilir bir yapıyakavuşturmak” şeklinde belirlendi.Çalıştayın ikinci bölümünde stratejibelgesi hedefleri altında çalışmagrupları oluşturularak taslak plandayer alan eylemler değerlendirilmiş <strong>ve</strong>yeni eylem önerileri oluşturuldu.Çalıştayın son bölümünde ise gruplartarafından üretilen çalışmalar sunumhalinde tüm katılımcılarla paylaşıldı.Bundan sonraki süreçte Çalıştayçıktılarının derlenerek paydaşlarıngörüş <strong>ve</strong> değerlendirmelerinesunulması <strong>ve</strong> belgeye nihai şeklinin<strong>ve</strong>rilmesinin ardından EkonomiKoordinasyon Kurulu’na sunulmasıplanlanmaktadır.MART <strong>2013</strong>51
KİTAP TANITIMIKOBİ’lerde Kurumsal Kaynak Planlaması (ERP) UygulamalarıYazan : Talat POSTACIÖnder BELGİNYrd. Doç. Dr. Turan Erman ERKANYayın No : 723Sayfa Sayısı : 64Globalleşme süreciyle birlikte değişen yeni dünyaekonomisi firmalar üzerinde hız, esneklik, kalite <strong>ve</strong>maliyet kontrolü gibi konularda bir baskı yaratmaktadır.Firmalar yalnızca yerel pazarlara değil, diğer ülkelerdekipazarlara da ulaşmak zorundadır. Firmaların hızlı <strong>ve</strong>doğru şekilde kararlar alarak pazar şartlarının gerektirdiğidurumlara uyum sağlamaları gerekmektedir. Hızlı <strong>ve</strong>doğru karar alabilmek ancak doğru bilgiyle mümkünolabilmektedir <strong>ve</strong> bu süreç ancak bilgi sistemlerininvarlığıyla etkin biçimde yönetilebilir.Bilgi sistemleri, bilgi yönetiminin altyapısını oluşturur<strong>ve</strong> gelişen teknolojiye bağlı olarak artık bilişimsistemleri temelli olarak yürütülmektedir. Bu sayededaha hızlı <strong>ve</strong> daha az insan kaynağı gerektiren, bilgininiletimini <strong>ve</strong> paylaşımını kolaylaştıran bir yapı ortayaçıkmaktadır. Bir organizasyon içerisindeki bilgi sistemininT.C. BİLİM, SANAYİ <strong>ve</strong> TEKNOLOJİ BAKANLIĞIbütünleşik bir yapı üzerine VERİMLİLİK kurgulanması GENEL MÜDÜRLÜĞÜ gerektiğiGelibolu Sokak No: 5 Kavaklıdere 06690 ANKARAgenel kabul görmektedir. Tel: (312) 467 55 Bütünleşik 90 (10 Hat) - Faks: (312) bilgi 427 30 22sistemleri, bire-posta: vgm@sanayi.gov.tr - internet: http://vgm.sanayi.gov.trorganizasyon içindeki bilgi kaynaklarının tüm firmayıISBN 978 - 975 - 440 - 389 - 3kapsayacak şekilde organize edilerek bunun yönetiminisağlayan sistemlerdir. Bu amaçla 1990’lı yıllarınbaşından başlayarak firmaların süreçlerini kapsayanbiçimde ERP (Enterprise Resource Planning-KurumsalKaynak Planlama) yazılımları üretilmeye başlanmıştır.ERP sistemleri, organizasyon içinde bilgi akışınınentegrasyonunu sağlayan ticari yazılımlardır.Toplam altı bölümden oluşan bu kitap, ülkemizKOBİ’lerinin ERP kullanım düzeyleri <strong>ve</strong> bunun<strong>ve</strong>rimliliklerine etkisi üzerinedir. Kitabın birinci bölümükonuya giriş niteliğindedir. İkinci bölümde ise bilgisistemlerine ilişkin temel kavramlar <strong>ve</strong>rilmektedir. Bukısımda bütünleşik bilgi sistemlerinden <strong>ve</strong> ERP’nin busistemler içindeki yerinden bahsedilmektedir. Üçüncübölümde, ERP sistemlerinin tanımına, genel özelliklerine<strong>ve</strong> firmalara sağladığı yararlara yer <strong>ve</strong>rilmiştir.KOBİ’lerde Kurumsal Kaynak Planlaması (ERP) Uygulamaları - Talat POSTACI / Önder BELGİN / Yrd. Doç. Dr. Turan Erman ERKAN - Yayın No: 724 - ISBN 978 - 975 - 440 - 389 - 3T.C. BİLİM, SANAYİ <strong>ve</strong> TEKNOLOJİ BAKANLIĞIVERİMLİLİK GENEL MÜDÜRLÜĞÜYAYIN NO: 723KOBİ’lerde Kurumsal KaynakPlanlaması (ERP) UygulamalarıTalat POSTACIÖnder BELGİNYrd. Doç. Dr. Turan Erman ERKANAnkara, 2012Dördüncü bölümde ise ERP proje yönetim sürecindenbahsedilmektedir. Bir ERP sisteminin kurulumundayapılması gerekenler, adımlarıyla ortaya konulmayaçalışılmıştır. Beşinci bölümde ise anket çalışması sonucuelde edilen <strong>ve</strong> KOBİ’lerin ERP kullanımı <strong>ve</strong> <strong>ve</strong>rimliliklerineetkileri üzerine yapılan araştırma çalışmasınınbulguları yer almaktadır. Bu bölümde çeşitli istatistikselmetotlardan yararlanarak tanımlayıcı <strong>ve</strong> ilişkisel sonuçlarortaya konmuştur. Altıncı bölümde ise çalışmaya aitgenel değerlendirmelerin yer aldığı sonuç bölümübulunmaktadır.52 MART <strong>2013</strong>
TEMİZ ÜRETİM (EKO-VERİMLİLİK)Avrupa Komisyonu Kaynak Verimliliği Bilinçlendirme Kampanyası“Farkında Nesiller”Tercihlerinizle farklı bir dünyayaratabilirsiniz.Hayatın tadını çıkarırken doğaya daduyarlı olmayı ister misiniz? Öyleyse“Farkında Nesiller” kampanyası tamsize göre. Bu kampanya, tüketimtercihlerimizi yaparken yeryüzünündoğal kaynaklarına olan etkimizinfarkında olmakla ilgili. Bu sayedeparadan tasarruf ederken hayat tarzınızıda iyileştirebilirsiniz. Bu seçimler kendihayatınızı, yaşadığınız kenti, ülkenizi <strong>ve</strong>gezegeni daha sağlıklı <strong>ve</strong> sürdürülebilirhale getirebilir.Avrupa Komisyonu’nun 17 Ekim 2011tarihinde başlattığı “Farkında Nesiller(Generation Awake)” kampanyası iletüketicilerde kaynak <strong>ve</strong>rimliliğinidikkate alan satın alma davranışlarınınözendirilmesi hedefleniyor.Günümüz sosyal medya araçlarınınetkili olarak kullanıldığı kampanyayoluyla sınırlı kaynakların dahaakıllıca <strong>ve</strong> daha etkin kullanımınaduyulan ihtiyaç konusunda farkındalıkyaratılması amaçlanıyor. Bu sayede,tüketicilerin satın alma davranışlarınınçevreye olan etkilerini dikkate almayönünde harekete geçirilmesi <strong>ve</strong> “seçimyapmadan önce düşünerek dahafarklı şekilde tüketim yapmaları” teşvikediliyor. Avrupa Birliği kampanyanındaha az tüketmeyle değil, daha farklıtüketmeyle ilgili olduğuna vurguyapıyor.Kampanya kapsamında hazırlananBilinçli Tüketim Rehberi <strong>ve</strong> Facebooksayfasında, gündelik yaşamımızda dahafarkında seçimler yapmamıza rehberlikedecek pratik bilgiler <strong>ve</strong> yüksek sayılardatıklanan eğlenceli animasyon videolaryer alıyor. Evde su kullanımı, ulaşım,alış<strong>ve</strong>riş, atıklar <strong>ve</strong> enerji <strong>ve</strong>rimliliğigibi konularda birçok pratik bilgi <strong>ve</strong> ilgiçekici görseller yoluyla alışkanlıklarımızınasıl değiştirebileceğimize ışık tutanbu çarpıcı kampanya ile ilgili sayfalarımutlaka ziyaret edin.http://www.generationawake.eu/enwww.facebook.com/GenerationAwakehttp://www.generationawake.euguide/2720_Guide%20EN_links.pdfMART <strong>2013</strong>53
E- Transformation of Businessesand ProductivityE-Transformation and ProductivityE-transformation is the term for intensi<strong>ve</strong> use ofinformation and communication technologies amongpublic institutions, individuals and entrepreneursin terms of exchange of information, services andproducts. Information sharing in social media can beconsidered in this context as well.Today, information access and research making ha<strong>ve</strong>become easier and faster in the internet with the helpof widespread portable devices. In this process, thepractises of public institutions/entities, individualsand enterprises ha<strong>ve</strong> experienced remarkablechanges.Some of the important projects that ha<strong>ve</strong> beeneffectuated by public institutions/entities areE-signature, Integrated Social Contributions, Vedop,Uyap, Soybis, Modernization of Customs Duty,E-report, Smart Card, Medula, E-Devlet Kapısı,Takbis, Vehicle and Dri<strong>ve</strong>r Information System andEntrepreneur Information System. Mernis, which is ananother important project, has been near completion.The Impacts of E-Transformation on City Life(E-Municipality)Municipalities ha<strong>ve</strong> important duties in thesimplification of city life through implementationof planned and programmed activities. Productivityand efficiency focussed practices ha<strong>ve</strong> to be takeninto consideration in production of services. On thesegrounds, municipalities ha<strong>ve</strong> to put in commissionall communication channels open to public.E-municipality, which has been a real e-go<strong>ve</strong>rnmentproject with all its modules, is a leading project inthis context. E-municipality practices ha<strong>ve</strong> beenessential for productivity based studies enforced bymunicipalities.E-municipality encloses using of information andcommunication technologies with the aim ofsimplification of daily routines with the go<strong>ve</strong>rnment(Toots, 2007). E-municipality is providing efficientcommunication services to citizens and enterprises inthe network through using information technologiesbetween internal units in municipality administration,services and activities (Erdal, 2005).E- municipality has been on the way of becominga fundamental tool of our daily li<strong>ve</strong>s in strugglingwith the difficulties of city life and it offers newopportunities for customer satisfaction with itsservices. Citizens can complete their tasks with themunicipality through these electronic services withoutrestrictions of time and space. From now on, it isnot possible to view scenes of long queues and theperiod of making concessions in services has beenleft behind. Consequently, relations between citizensand municipality in terms of confidence ha<strong>ve</strong> becomestronger.E-BusinessFast de<strong>ve</strong>lopments in information and communicationtechnologies ha<strong>ve</strong> changed the ‘business’ term andmeans of doing business. With the new practises inactivities of supply, production and marketing inelectronic environment, it has been unavoidable forenterprises to start e-business in order to compete54 MARCH <strong>2013</strong>
with their rivals. It has been necessary for theenterprises to make innovation in terms of producingservices and goods of higher quality faster andcheaper with limited resources because of increasingcustomer expectations. All these changes ha<strong>ve</strong> startede-transformation process in business world.E-transformation can be generally defined as passingto electronic environment with the aims of makingenterprise functions more efficient and producti<strong>ve</strong>,increasing enterprise’s competiti<strong>ve</strong> power in globalworld, satisfying new customer demands andcompeting with growing rivals free from time andspace.Transformation of Turkey into Information SocietyInformation society can be generally defined as asociety in which knowledge is the cornerstone of socialand cultural transformation. In our day, technologies inwhich information is produced, processed and shared,bring about important changes in individual li<strong>ve</strong>sand in the structure of institutions and enterprises.The number of internet users around the world hasbeen estimated to reach nearly two billion. In Turkey,both internet use ratio and computer owning ratioha<strong>ve</strong> experienced remarkable growth in recent years.The number of internet users in Turkey, with the aidof widespread mobile <strong>ve</strong>hicles, has risen abo<strong>ve</strong> 35million.Enabling the usage of information technologies in aproducti<strong>ve</strong> and common way to create economic valueadded is vitally important for Turkey’s de<strong>ve</strong>lopment inthe period where global competition increase rapidlyamong de<strong>ve</strong>loping countries. Correspondingly, thestudies towards being an information society has tobe managed in line with targets and politics carefullydefined. Information Society Strategy has been inpreparation under the coordination of Ministry ofDe<strong>ve</strong>lopment with the participation of all concernedparties. The first strategy has been prepared in 2005around se<strong>ve</strong>n subjects having priority and 111 actionplans ha<strong>ve</strong> been formed. While some of the actionplans that ha<strong>ve</strong> been enforced ha<strong>ve</strong> been successful,some of the action plans were either unfinished or notimplemented. When the first strategy concerningfoundation and management of e-go<strong>ve</strong>rnmentsystems has been evaluated, it can be said thatthe strategy achie<strong>ve</strong>d 60-70 % success.Transformation of Enterprises with InternetInternet has considerable economic impactson account of arising new business areasand changing the structure and di<strong>ve</strong>rsity ofenterprises. Internet economy has a remarkablecontribution to the success of particularlyde<strong>ve</strong>loped countries’ rate of economic growth.Internet’s addition to gross national productis 6.6 % in Sweden, 3.8 % in USA and 0.9 %in Turkey. In this regard, it can be stated thatinternet produces much more economic valuethan many traditional sectors.The structure of business enterprises andwork processes ha<strong>ve</strong> experienced notablechanges with the penetration of internet tobusiness world. The extension of informationand communication technologies is aninevitable work instrument for enterprises. Workprocesses in many sectors ha<strong>ve</strong> been changingdramatically at a global le<strong>ve</strong>l. For the occasion,change occurs at three main headings: changingoperational structure, changing labour force andgrowing competiti<strong>ve</strong> environment.The ratio of internet use in enterprises havingmore than 10 employee has exceeded 92 %. Thisratio has almost reached to 100 % for enterpriseshaving more than 250 employees. On the otherhand, when economic contribution of internetto Turkish economy is evaluated, it is obser<strong>ve</strong>dthat enterprises cannot efficiently use it andcannot benefit from internet in terms of growth,work productivity, marketing inside and outsidemarkets.MARCH <strong>2013</strong>55
SANAYİ GÖSTERGELERİ / INDUSTRY INDICATORS<strong>Sanayi</strong> Üretim Endeksi (2005 Ort.=100) - İmalat <strong>Sanayi</strong> Üretim Endeksi (2005 Ort.=100)Industrial Production Index (2005 Avg.=100) - Manufacturing Industry Production Index (2005 Avg.=100)1501451401351301251201151101051009590100,0100,0107,3107,2114,8 114,2114,4112,7102,999,9126,8116,4124,8114,3131,4128,9125,4124,6134,7 132,6134,3130,2132,8127,9117,2111,0135,5 130,8133,6130,4141,0141,3135,9134,6<strong>Sanayi</strong> Üretim Endeksiİmalat <strong>Sanayi</strong> ÜretimEndeksiKaynak: TÜİKSource: TURKSTATKaynak: TÜİK- Source: TURKSTATİmalat <strong>Sanayi</strong> Kapasite Kullanım Oranı (%)Capacity Utilization Rate of Manufacturing Industry (%)76,075,575,475,074,7 74,774,674,874,974,574,374,074,074,073,673,573,173,072,572,572,472,071,571,070,52010Ortalama2011Ortalama<strong>Mart</strong>2012Nisan2012Mayıs2012Haziran2012Temmuz2012Ağustos2012Eylül2012Ekim2012Kasım2012Aralık2012Ocak<strong>2013</strong>2010A<strong>ve</strong>rage2011A<strong>ve</strong>rageMarch2012April2012May2012June2012July2012August2012September2012October2012No<strong>ve</strong>mber2012December2012January<strong>2013</strong>Kaynak: Merkez BankasıSource: Central Bank of The Republic of TurkeyKaynak: Merkez Bankası- Source: Central Bank of the Repuclic of Turkey56 MART <strong>2013</strong>
BİLİM <strong>ve</strong> TEKNOLOJİ GÖSTERGELERİ / SCIENCE and TECHNOLOGY INDICATORSTürkiye <strong>ve</strong> Seçilmiş OECD Ülkelerinde 1000 Çalışan Başına Ar-GE İnsankaynağı Sayısı (Tam zaman eşdeğeri) (2011)Total R&D Personnel Per Thousand Total Employment in Turkey and Selected OECD Countries (Full time equivalent) (2011)Türkiye <strong>ve</strong> Seçilmiş OECD Ülkelerinde Toplam Ar-Ge İnsankaynağı Sayısı Yıllık Büyüme Oranı (Tam zaman eşdeğeri) (2011)Total R&D Personnel Annual Growth Rate in Turkey and Selected OECD Countries (Full time equivalent) (2011)18,01000 Çalışan Başına Ar-GE İnsankaynağıTotal R&D Personnel Per Thousand Total EmploymentAr-Ge İnsankaynağı Sayısı Yıllık Büyüme OranıTotal R&D Personnel Compound Annual Growth Rate90,0%16,080,0%14,070,0%12,060,0%10,050,0%8,040,0%6,030,0%4,020,0%2,010,0%0,00,0%-2,0-10,0%Kaynak: TÜİK, TÜİK, OECD OECD MSTI MSTI - Source: TURKSTAT, OECD MSTISource: TURKSTAT, OECD MSTI1.000.000Türkiye' de <strong>ve</strong> Seçilmiş OECD Ülkelerinde Toplam Ar-Ge İnsankaynağı Sayısı (Tam zaman eşdeğeri) (2002 - 2011)Total R&D Personnel in Selected OECD Countries and Turkey (Full time equivalent) (2002 - 2011)Türkiye' de Ar-Ge İnsankaynağı Yıllık Büyüme Oranı (Tam zaman eşdeğeri) (2011)Total R&D Personnel Annual Growth Rate in Turkey (Full time equivalent) (2011)35,0%Japonya - Japan900.000800.000700.000600.000500.00030,0%25,0%20,0%Almanya -Germanyİngiltere -United KingdomKore - Koreaİspanya - Spain400.00015,0%Türkiye - Turkey300.00010,0%Meksika -Mexico200.0005,0%Macaristan -Hungary100.00002002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 20110,0%Türkiye YıllıkBüyüme Oranı -Annual GrowthRate of TurkeyKaynak: TÜİK, OECD MSTI- Source: TURKSTAT, OECD MSTISource: TURKSTAT, OECD MSTIMART <strong>2013</strong>57
ULUSAL VERİMLİLİK İSTATİSTİKLERİ / NATIONAL PRODUCTIVITY STATISTICSÇalışan Kişi Başına Üretim Endeksi (2005 Ort.=100) / Index of Production Per Person Employed (2005 A<strong>ve</strong>.=100)2006 2007 2008 2009 2010 2011Toplam <strong>Sanayi</strong> / Total Industry 104,5 107,7 107,4 107,0 115,8 119,8 114,4 119,3 116,0<strong>Sanayi</strong>nin KısımlarıSections of IndustryMadencilik <strong>ve</strong> Taşocakçılığı / Mining and Quarrying 97,0 95,0 101,3 105,7 102,7 102,7 94,3 101,0 116,9İmalat / Manufacturing 104,5 107,6 106,3 104,6 117,9 117,9 110,9 118,0 111,7Elektrik, Gaz, Buhar <strong>ve</strong> İklimlendirme/ Electricity, Gas, Steam And Air Conditioning Supply 119,0 128,4 136,5 136,5 130,8 155,7 156,9 140,6 156,6ARM - Aramalı / IG - Intermediate Goods 104,6 106,2 104,3 104,8 117,2 117,2 110,5 119,6 114,8Ana <strong>Sanayi</strong> Grupları DLT - Dayanıklı Tüketim / DCG - Durable Consumer Goods 101,4 106,0 110,7 116,1 130,1 130,1 119,1 126,3 127,2Main Industrial DZT - Dayanıksız Tüketim / UCG - Non-Durable Consumer Goods 104,9 106,7 105,7 111,0 114,7 114,7 109,0 112,8 111,3Groups (MIGs) ENJ – Enerji / E- Energy 102,9 107,0 112,7 112,9 135,3 135,3 141,5 130,2 147,7SEM - Sermaye Malı / CG - Capital Goods 102,1 108,5 106,2 90,6 116,6 116,6 106,9 116,3 98,1Gıda ürünlerinin imalatı / Manufacture of food products 101,0 98,5 97,5 95,1 97,5 99,6 91,0 84,2 88,1İçeceklerin imalatı / Manufacture of be<strong>ve</strong>rages 102,0 109,2 117,1 116,1 103,1 99,9 86,8 119,9 121,0Tütün ürünleri imalatı / Manufacture of tobacco products 117,4 127,2 155,9 137,3 146,2 137,0 152,2 160,9 158,4Tekstil ürünlerinin imalatı / Manufacture of textiles 103,9 98,8 94,5 97,1 102,9 98,8 95,0 100,3 91,7Giyim eşyalarının imalatı / Manufacture of wearing apparel 101,3 107,1 99,0 105,4 111,9 108,6 103,3 109,4 111,1Deri <strong>ve</strong> ilgili ürünlerin imalatı / Manufacture of leather and related products 109,3 95,1 92,7 95,8 104,7 104,1 100,8 101,5 95,2Ağaç, ağaç ürünleri <strong>ve</strong> mantar ürünleri imalatı …Manufacture of wood and of products of wood and cork…115,6 131,2 153,7 184,7 212,7 247,3 230,3 284,9 346,2Kağıt <strong>ve</strong> kağıt ürünlerinin imalatı / Manufacture of paper and paper products 105,7 106,7 105,6 114,7 117,2 121,9 122,5 130,0 123,4Kayıtlı medyanın basılması <strong>ve</strong> çoğaltılması / Printing and reproduction of recorded media 107,2 114,3 116,0 127,4 126,8 139,9 124,2 134,3 154,5Kok kömürü <strong>ve</strong> rafine edilmiş petrol ürünleri imalatı / Manufacture of coke and refined petroleum products 107,4 106,2 99,4 82,3 85,9 95,8 86,5 87,5 103,0Kimyasalların <strong>ve</strong> kimyasal ürünlerin imalatı / Manufacture of chemicals and chemical products 112,6 116,6 109,3 112,9 122,9 123,7 119,7 125,3 120,1Temel eczacılık ürünlerinin <strong>ve</strong> eczacılığa ilişkin malzemelerin imalatıManufacture of basic pharmaceutical products and pharmaceutical preparations20121. Ç.1 st Q.20122. Ç.2 nd Q.20123. Ç.3 rd Q.109,3 119,4 123,5 129,1 127,9 131,1 136,7 161,1 135,4Kauçuk <strong>ve</strong> plastik ürünlerin imalatı / Manufacture of rubber and plastic products 98,4 100,6 95,6 94,8 104,0 108,2 98,8 102,1 97,2Diğer metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı / Manufacture of other non-metallic mineral products 103,1 102,2 103,0 104,0 113,4 116,8 96,9 121,0 113,1Ana metal sanayi / Manufacture of basic metals 109,8 113,5 107,3 100,1 105,7 104,0 105,8 108,5 107,0Fabrikasyon metal ürünleri imalatı (makine <strong>ve</strong> teçhizat hariç)Manufacture of fabricated metal products, except machinery and equipment102,4 108,5 100,5 91,9 103,7 112,5 110,5 118,3 108,6Bilgisayarların, elektronik <strong>ve</strong> optik ürünlerin imalatıManufacture of computer, electronic and optical products80,1 74,3 69,9 64,7 84,7 91,5 78,0 90,4 74,5Elektrikli teçhizat imalatı / Manufacture of electrical equipment 107,2 107,2 100,0 102,9 119,9 130,6 122,0 125,3 116,5Başka yerde sınıflandırılmamış makine <strong>ve</strong> ekipman imalatı / Manufacture of machinery and equipment n.e.c. 104,8 105,2 95,6 85,4 107,2 114,5 112,7 120,1 93,1Motorlu kara taşıtı, treyler (römork) <strong>ve</strong> yarı treyler (yarı römork) imalatı102,4 103,7 102,8 90,4 113,3 117,8 110,0 113,2 95,7Manufacture of motor <strong>ve</strong>hicles, trailers and semi-trailersDiğer ulaşım araçlarının imalatı / Manufacture of other transport equipment 110,1 188,5 197,7 122,5 126,1 162,3 125,5 221,0 212,4Mobilya imalatı / Manufacture of furniture 92,4 116,0 133,6 137,0 136,4 154,1 130,4 141,1 138,1Diğer imalatlar / Other manufacturing 126,6 119,4 141,8 149,2 171,1 174,28 159,2 182,5 181,0Makine <strong>ve</strong> ekipmanların kurulumu <strong>ve</strong> onarımı / Repair and installation of machinery and equipment 91,4 128,8 95,0 91,8 99,1 89,45 85,9 90,4 87,3Kaynak: Ulusal <strong>Verimlilik</strong> İstatistikleriSource: National Productivity Statistics of Turkey
Change language