tc sağlık bakanlığı sağlık hizmetlerinde

T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetlerinde Okul Sağlığı Kitabıdurumu, hastalık belirtileri, hedef boy, kemik yaşı gibi parametreleri içeren bir değerlendirme yapılması,sonuçlara göre çocuğun sık aralarla izlemeye alınması ya da uzmana sevki gerekir.Boy uzunluğu yaşa göre 3. persantilin çok altında olanların mutlaka beklemeden incelemeye alınmasıgerekir. Boy uzunluğu ender olarak 97. persantil eğrisinin üzerinde bulunur. Bu duruma hemen daima annebabanınuzun boylu olduğu ailelerin çocuklarında rastlanır. Ancak aşırı vakalar büyüme hormonu fazlalığıaçısından inceleme gerektirir.Vücut ağırlığının 3. persantil altında olmasına çoğu kez düşük sosyoekonomik durumda olanailelerin çocuklarında, yetersiz beslenme sonucu rastlanır. Ancak neden belirli değilse inceleme gerekir.Okul çağında vücut ağırlığının 97. persantil üzerinde bulunması ya da daha önceki bir ölçümde saptananpersantil çizgisinden belirgin bir yukarı sapma göstermesi ise, şişmanlık bulgusudur. Okul çağında başlayanşişmanlık, ileri yaşlara uzanan ve diyabet, kalp hastalığı gibi önemli sağlık sorunlarına yol açabilen ve Türkçocuklarında da sıklığı giderek artan bir sağlık sorunudur.Şişmanlığın daha doğru olarak değerlendirilmesi için çocuğun boy uzunluğunu da içeren formüllerkullanılır. Bunlardan en sık kullanılanı Vücut Kitle İndeksidir (VKİ). VKİ aşağıdaki formülle hesaplanır:VKİ = Vücut ağırlığı (VA) (kg)Boy uzunluğu 2 (m)Sağlıklı çocuklarda yaşa göre VKİ persantil dağılımını gösteren standart eğriler de vardır. Muayeneedilen çocukta elde edilen VKİ değeri, bu eğrilerle değerlendirilir (Bkz. Ek 3).Z-skor: Z-skor, bi re yin öl çü len pa ra met re si nin, top lu mun nor mal or ta la ma de ğe rin den sap ma derece si ni ifa de eden bir te rim dir. Z-skor için, ortadan sap ma ve ya stan dart de vi as yon sko ru (SSS, SDS) te rimleride kul la nı lır. Vü cut öl çüm le ri nin z-skor ola rak be lir len me si, bu yön tem ile bü yü me du ru mu nun yaşve cinsiyet ten ba ğım sız ola rak ifa de edi le bil me si ve kü çük de ği şik lik le rin de gös te ri le bil me si açı la rın dan,özel lik le boy bü yü me si so ru nu olan ço cuk la rın de ğer len di ril me sin de bu gün en seç kin yön tem ola rak ka buledil mek te dir. Ya şı na gö re vücut ağırlığı ya da boy uzun lu ğu or ta la ma değerlere uyan bir ço cuk ta z-skor(SDS) de ğe ri “0” dır. + 2 SD ve – 2 SD ara sı de ğer ler nor mal üst ve alt sı nır lar ola rak ka bul edi lir.Z-skor yön te mi, toplum ortalama değeri belirlenebilen birçok özelliğin değerlendirilmesinde kullanı lmaktadır.Tablo 2.A-1, 2.A-2,-2.A-3 ve 2.A-4’de 6-18 yaş arası sağlıklı Türk erkek ve kız çocuklarında heryaş için vücut ağırlığı ve boy uzunluğu z-skor (SDS) değerleri verilmiştir.Tablo 2.A-1: Sağlıklı Türk çocuklarında vücut ağırlığı z-skor değerleri (erkek)Yaş(yıl)-3 SD - 2 SD - 1 SD Ortalama + 1 SD + 2 SD + 3 SD6 15,21 16,62 18,37 20,64 23,71 28,13 35,197 15,78 17,86 20,37 23,42 27,17 31,85 37,808 17,72 19,75 22,32 25,72 30,40 37,30 48,549 18,76 21,46 24,83 29,12 34,70 42,17 52,5510 19,86 22,83 26,65 31,73 38,78 49,05 65,1611 22,87 26,53 31,38 38,07 47,79 62,98 89,5112 23,46 29,05 36,05 44,83 55,86 69,75 87,3013 26,25 32,37 39,95 49,37 61,07 75,64 93,7914 31,97 38,66 46,60 56,00 67,07 80,09 95,3515 38,45 44,57 52,13 61,60 73,64 89,23 109,8216 43,92 49,69 56,77 65,59 76,79 91,37 110,8817 49,39 54,73 61,24 69,31 79,56 92,99 111,2318 48,23 54,72 62,45 71,74 83,00 96,82 113,94T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetlerinde Okul Sağlığı KitabıT.C. Sağlık Bakanlığı Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi Başkanlığı, Hıfzıssıhha Mektebi Müdürlüğü11