bülten 78 (pdf) indir - Bilim ve Sanat Vakfı

44KüreselAraştırmalarMerkeziKAMunsur olmasının yanında bir de Basrajeopolitiğinde yer alan üç temel güçten(İran-Irak-Körfez İşbirliği Konseyi ülkeleri)birisi olduğunu söyledi. Irak’ın kuruluşundanAmerikan işgaline kadar geçen dönemdegarnizon görevi gördüğüne, özellikle1980’lerden itibaren Körfez İşbirliği Konseyitarafından İran’a karşı dengeleyici bir unsurolarak kullanıldığına dikkat çeken Torlak,Irak’ın İran’ı dengeleyici bir unsur olarakkullanılması durumunun Amerikan işgaliylebirlikte son bulduğunu, hatta sürecin tamtersine döndüğünü sözlerine ekledi.Mesut Özcan, Irak’ın Türk dış politikasındakiyerini ve önemini irdelediği konuşmasınınbaşında 2003’teki işgal öncesinde yaşanantezkere krizinin Irak siyasetimize olumlu veolumsuz yansımalarını değerlendirdi. Bubağlamda Türkiye’nin Irak’taki gelişmelere,hele de bölünme senaryolarına karşı,müdahil olamaz hale gelmesi Ankaraaçısından büyük bir handikaptı. Bunarağmen Ankara, Irak’taki bütün etnik vemezhepsel grupların temsilcilerini Türkiye’yegetirerek anayasanın ve seçim kanunununyazılması ve devlet yapısının tesisinoktasında yeniden inşa sürecine etki etmeyeçalıştı.Türkiye’nin sürekli olarak Irak’ın birliğinevurgu yaptığını söyleyen Özcan’a göre,Irak’ın bütünlüğünün korunması sadece Kürtsorunu bağlamında Türkiye’nin iç siyasetiiçin değil, bölgedeki istikrarın devamı için deönemli. Başlangıçta federasyona karşı olanTürkiye, süreci pek de etkileyemeyeceğinianlayınca, Irak’ın bölünmemesi vedemokratik bir yapı içerisinde federal birsistem dahi olsa birliğin sağlanması yönündebir tavır benimsedi.Türkiye özellikle 2005-2006’dan itibarenIrak politikasını yavaş yavaş Türkmenekseninden ve Kürt sorunu bağlamındançıkartarak aşamalı bir şekilde Irak’ın tümetnik ve mezhepsel gruplarıyla temas kuranbir politikaya dönüştürdü. Kürt bölgesiyleiyi ilişkilerin temelleri de bu dönemde atıldı.Özellikle “kaybeden taraf” psikolojisiylehareket eden Sünni Arapları 2005’ten itibarenyavaş yavaş siyasal sürece angaje etmeye,seçimlere katılma konusunda iknaya çalıştı.Özcan’a göre Türkiye eğer politikasını buşekilde dönüştürmeseydi, tamamen İranetkisinde veya İran’ın etkisine açık bir Irak’lakarşı karşıya kalacaktı.Başbakan Tayyip Erdoğan’ın 2007’deki ABDziyaretinden sonra Türkiye’nin Irak’takiKürtlerle daha fazla temas kurmaya, Kürtyönetiminin de Ankara’nın PKK noktasındakiendişelerine daha fazla cevap vermeyebaşladığını belirten Özcan, bu yakınlaşmanıniktisadî sonuçlarına dikkat çekti. Özellikleküçük ve orta ölçekli Türk şirketleri Irak’takietkinliklerini artırırken müteahhitlik firmalarıda Kürt bölgesinde ciddi bir inşaat faaliyetinegirişti. 2010-2011 yıllarında başta KuzeyIrak olmak üzere Irak’ın genelinde en fazlayatırım yapanlar Türklerdi.İlişkilerin sadece güvenlik eksenindeşekillenmesini istemeyen Ankara,Bağdat yönetimiyle Yüksek DüzeyliStratejik İşbirliği Konseyi kuraraksiyasî, iktisadî ve kültürel işbirliğinidaha da derinleştirmek ve diğeralanlara da yayarak kalıcı hale