bülten 78 (pdf) indir - Bilim ve Sanat Vakfı

önceki nesle göre bugün çokdaha iyi bir yerdeyiz.Batı’da ötekine bakıştaşarkiyatçılık dışında –Said’den sonra– bir tasavvuralanı üretilebildi mi? Başkabir deyişle Avro-Amerikanmerkezcilik aşılmadanşarkiyatçılığı aşmak neoranda mümkün?Mücadele hep devam edecek,değil mi! Tabii ki Avrupamerkezcilikdevam ediyor vebirçok bakımdan Batı tarihselbir kategori olarak dahayeni sorgulanmaya başladı.Birçok yönden araştırmacılar“Batı’nın yükselişi” hikâyesinitartışmaya açtılar, lakinhem akademi içinde hem dedışında hâlâ çok güçlü biranlatı bu. Akademide dahimodern tarih sadece Batı’nınyükselişi tarihi olmasındiye yapılan müdahalelerdaha yeni başladı. Avrupamerkezcitarih görüşününzayıflayıp yerine başka birparadigmanın gelmesi içinönümüzde çok uzun bir yolvar. Bu birkaç neslin işi. Fakatbazı önemli başlangıçlaryapıldı. Bu esnada akademidışında Avrupa-merkezcilikkemikleşmişti, hatta 11Eylül’le ve müteakipçatışmalarla daha dagüçlendi. Çoğu Amerikalı içinbilinmeyen bir nedendenötürü “biz”i nedensiz yereöldürmek isteyenler var,belki “çılgın dinleri”, belki de“arızalı kültürleri” yüzündenböyleler, vb. Herkes başka birperspektifi açmak için zamanve enerji sarfediyor, dediğimgibi, mücadele devam ediyor.“Arap baharınınanlamını10-20 yıl dahabilemeyeceğiz”Eğer kitaba yeni bir önsözyazmanız istenseydi, ArapBaharı’na nasıl değinirdiniz?Kitap Ortadoğu istisnacılığıdiyebileceğimiz bir fenomenitartışıyor: Bölgeye farklıyollardan nasıl biriciklikatfedildiğini biliyoruz.Bu tasvirde fanatizm,otoriteryenizm vb. özcünitelemeler yaygın. 2011öncesinde birçok seçkinsiyaset bilimci bölgedeotoriteryenizmin nedengüçlü olduğuna ve nedenbu rejimlerin durağan vesağlam olduğuna dair kitaplaryazmakla meşguldü.Ben bir tarihçiyim, uzun sürelibir perspektiften bakıyorum,tahmin edebileceğimiz tek şeydeğişimin kendisi, neyin nezaman olacağını bilemeyiz. Benyıllardır Mübarek’in düşüşünübekliyordum, umuyordum.Benim için büyük bir sürprizolmadı, Mısırlıların istibdatakarşı verdikleri uzun direniş vemücadele tarihini biliyorum,efsanevi sabırları bir noktadatükeniyor. Mısır tarihindebirçok kez halkın sokakları elegeçirip kuralları değiştirdiğinigörebiliriz veyahut gündelikpratikleriyle egemen sınıflarıbazı konularda düzenlemeyapmaya mecbur bıraktıklarınıbiliyoruz. Eğer kitabıma yenibir önsöz yazıyor olsaydımbunlardan bahsederdim veneden birçok araştırmacının,özellikle de siyaset bilimcilerin,bazı çok iyi arkadaşlarım dadâhil olmak üzere, süreklilikve istikrara odaklanıp bölgedeartan “hava sıcaklıkları”nıfarkedemediğini anlatırdım.Bu olayları her zamanki gibiuzun bir döneme yayardım.Şu sıralar Mısır’da olanbitenler hususunda kötümserolmak kolay. Ama bir düşün,Türkiye’de generallerin iktidarıbırakması ne kadar zamanaldı, olanlar normal. Arjantinve Şili’de katil generallerinyargılanması keza çok uzunbir zaman aldı. Mısırlılarsabırlı olsun demiyorum,demokrasi ve toplumsal adâletistiyorlarsa mücadelesinivermek zorundalar. Tarihçiolarak benim işim olayları uzunsüreli oluşlar çerçevesindedüşünmeyi hatırlatmak.Muhtemelen, Arap Baharı’nınanlamını daha 10-20 yılbilemeyeceğiz, bugünkümücadeleler kesinlikle işlerinalacağı yönü belirleyecek, amaneticeyi tahmin edemeyiz.Son olarak, bundan sonrakiprojeniz nedir?Hayatımın bu noktasındaeve yakın bir yerde kalmakzorundayım. Bir süredir,Amerika’da Ortadoğuçalışmalarında etkin örgütve kurumların arşivleriüzerine çalışıyorum. HangiOrtadoğu?’dakinden dahaderinlikli bir şekilde Ortadoğuçalışmalarının tarihine bakmayaçalışıyorum. Bu proje henüzerken bir aşamasında, buradanyararlı sonuçlar çıkarabileceğimiumuyorum.16ZacharyLockmanile HangiOrtadoğu?üzerine söyleşi