Bilgiye Dayalı Ekonomi - Bilim, Teknoloji ve İnovasyon Politikaları ...
Bilgiye Dayalı Ekonomi - Bilim, Teknoloji ve İnovasyon Politikaları ... Bilgiye Dayalı Ekonomi - Bilim, Teknoloji ve İnovasyon Politikaları ...
“Bilgiye Dayalı Ekonomi” Konusunda Bazı Tespitler...Bilgiye dayalı ekonomi konusunda bazı tespitler yaptıktan sonra konuyuTürkiye açısından irdelemeye çalışacağım. İlk tespitim şu:――――――――――▼I. Tespit:“Bilgiye dayalı ekonomi” kavramı her şeyden önce üreten bir ekonomiyi /üretim ekonomisini var sayar. Kavramı üretenler üretim ekonomileridir;ve bu kavram üretim ekonomilerinin çağımızda geldikleri aşamayıanlatmaktadır.▲――――――――――Gelinen aşamayla ilgili olarak, şimdilerde bir tartışma da var; ‘bilgininyönlendirdiği ekonomi (knowledge-driven economy)’ demenin daha doğruolacağı ileri sürülüyor. Burada terminoloji tartışmasına girecek değilim; ancakbu tartışma, anlatılmak istenen ekonominin karakteristiklerini ortaya koyduğuiçin son derece ilginç. Bu tartışmadan “bilgiye dayalı ekonomi”ye ilişkintespitler yapabilmek için yararlanabileceğimizi düşünüyorum. O açıdan,isterseniz, ‘bilginin yönlendirdiği ekonomi’ demenin daha doğru olacağınısavunanların ileri sürdükleri gerekçeye bir göz atalım. Şunu söylüyorlar:“Tarihsel olarak bakıldığında bütün ekonomilerin bilgiye dayalı olduğugörülür.“Günümüzdeki fark, bilginin, ekonominin dinamizmine yaptığı katkıda; bukatkının büyüklüğündedir.“Bilginin bu yönlendiriciliği, yalnızca parlak birkaç sanayi dalıyla sınırlıdeğildir; yüksek ya da düşük teknolojili olsun, bütün sanayiler için geçerlidir.” 1Gerekçenin sanayi-bilgi ilişkisine dayandırıldığı dikkatinizden kaçmamıştır.Bunda şaşılacak yan yok; çünkü, bu tür kavramların üretildiği üretimekonomilerinin temelini sanayi oluşturuyor. Bu noktayı da ikinci tespitimizolarak kaydedelim:――――――――――▼II. Tespit:Üretim ekonomilerinin temelini sanayi faaliyetleri oluşturur.▲――――――――――1 European Commission, Innovation Policy In A Knowledge-Based Economy, A MERIT StudyCommissioned By The European Commission, June 2000.a. göker, eylül 2000 2
Ama buradaki sanayi kavramı geleneksel sanayi kavramının kalıplarından birazfarklıdır. Çağımızın jenerik teknolojileri, özellikle de enformasyon teknolojisitabanında yeniden şekillenmekte olan; ve bu teknolojilerin yarattığı yeni sanayidallarını bünyesine katan; hem ürettiği ürünler hem de kullandığı üretimyöntemleri bazında, içerdiği teknoloji giderek artan bir sanayi söz konusudur.Onun içindir ki, gerekçede “bilginin yönlendiriciliği, yalnızca parlak birkaçsanayi dalıyla sınırlı değildir; yüksek ya da düşük teknolojili olsun, bütünsanayiler için geçerlidir” denmektedir.Dahası, yazılım sanayileri başta olmak üzere, prodüktif hizmet sanayileri olarakanılan yeni sanayi dalları ortaya çıkmıştır. Gen mühendisliği, doku mühendisliğigibi yeni teknolojiler, ölçek ve istihdam profili farklı yeni sanayi dallarıyaratmaktadır. Tarım, biyoteknoloji ve enformasyon teknolojileri temelinde,bütünüyle sanayie özgü normların egemen hale geldiği bir üretim dalınadönüşmektedir.Sanayideki bütün bu yapısal dönüşümler, yarattıkları/yaratacakları sonuçlaraçısından son derece önemlidir; onun için, bunu da bir tespit olarak kaydedelim:――――――――――▼III. Tespit:Sanayi çağın jenerik teknolojileri tabanında köklü bir değişimeuğramaktadır; ama, bilgiye dayalı ekonomide / bilginin yönlendirdiğiekonomide bilgi yalnızca, yüksek teknolojili sanayiler ve yeni dallar içindeğil, dönüşüme ayak uydurmak zorunda olan “düşük teknolojili” sanayidalları için de kritik öneme sahiptir.▲――――――――――Peki, anlatılmak istenen ekonomide ‘bilgi’ye yüklenen ana işlev nedir; bu ‘bilgi’ne tür bilgidir? Sözü, terminolojideki değişiklikle ilgili olarak size aktardığımçözümlemeyi yapanlara bırakalım; diyorlar ki:“Ekonomik etkileri olan inovasyonların [yeniliklerin] çoğu, mevcut bilginin,yeni ürün ve üretim yöntemleri biçimindeki yeni bileşim(terkip)leridir.“Bilginin bu dönüşüm sürecinin iyi işleyebilmesi için, süreçte yer alan unsurlarbilgiye çabuk, kolay ve ucuza ulaşabilmelidirler. Bu açıdan, bilginin yayınım(difüzyon) ve dağılımı son derece önemlidir.“Bilginin etkin olarak yayınımındaysa, yeni unsurlarca özümsenmesi merkezirole sahiptir ve yayınımın kendisi kadar önemlidir.“Özümseme sürecinde örtülü (zımni; “tacit”) bilgi belirleyici rol oynar.a. göker, eylül 2000 3
- Page 1: “Bilgiye Dayalı Ekonomi” ve T
- Page 5 and 6: Teknoloji konusundaki bu vurgulama
“<strong>Bilgiye</strong> Dayalı <strong>Ekonomi</strong>” Konusunda Bazı Tespitler...<strong>Bilgiye</strong> dayalı ekonomi konusunda bazı tespitler yaptıktan sonra konuyuTürkiye açısından irdelemeye çalışacağım. İlk tespitim şu:――――――――――▼I. Tespit:“<strong>Bilgiye</strong> dayalı ekonomi” kavramı her şeyden önce üreten bir ekonomiyi /üretim ekonomisini var sayar. Kavramı üretenler üretim ekonomileridir;<strong>ve</strong> bu kavram üretim ekonomilerinin çağımızda geldikleri aşamayıanlatmaktadır.▲――――――――――Gelinen aşamayla ilgili olarak, şimdilerde bir tartışma da var; ‘bilgininyönlendirdiği ekonomi (knowledge-dri<strong>ve</strong>n economy)’ demenin daha doğruolacağı ileri sürülüyor. Burada terminoloji tartışmasına girecek değilim; ancakbu tartışma, anlatılmak istenen ekonominin karakteristiklerini ortaya koyduğuiçin son derece ilginç. Bu tartışmadan “bilgiye dayalı ekonomi”ye ilişkintespitler yapabilmek için yararlanabileceğimizi düşünüyorum. O açıdan,isterseniz, ‘bilginin yönlendirdiği ekonomi’ demenin daha doğru olacağınısavunanların ileri sürdükleri gerekçeye bir göz atalım. Şunu söylüyorlar:“Tarihsel olarak bakıldığında bütün ekonomilerin bilgiye dayalı olduğugörülür.“Günümüzdeki fark, bilginin, ekonominin dinamizmine yaptığı katkıda; bukatkının büyüklüğündedir.“Bilginin bu yönlendiriciliği, yalnızca parlak birkaç sanayi dalıyla sınırlıdeğildir; yüksek ya da düşük teknolojili olsun, bütün sanayiler için geçerlidir.” 1Gerekçenin sanayi-bilgi ilişkisine dayandırıldığı dikkatinizden kaçmamıştır.Bunda şaşılacak yan yok; çünkü, bu tür kavramların üretildiği üretimekonomilerinin temelini sanayi oluşturuyor. Bu noktayı da ikinci tespitimizolarak kaydedelim:――――――――――▼II. Tespit:Üretim ekonomilerinin temelini sanayi faaliyetleri oluşturur.▲――――――――――1 European Commission, Innovation Policy In A Knowledge-Based Economy, A MERIT StudyCommissioned By The European Commission, June 2000.a. göker, eylül 2000 2
Change language