İstanbul Barosu İŠve Sosyal Güvenlik Hukuku 2011 Yılı Toplantıları
İstanbul Barosu İŠve Sosyal Güvenlik Hukuku 2011 Yılı Toplantıları İstanbul Barosu İŠve Sosyal Güvenlik Hukuku 2011 Yılı Toplantıları
İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku Toplantıları 201193hükümleri Basın İş Kanununa tabi gazeteciler hakkında kıyas yoluyla uygulanacaktır(m.116) 16 .Öğretide belirtildiği gibi, gazetecilerin de iş güvencesikapsamına alınması isabetli olmuştur. Ancak, bunu başka bir Kanunhükümlerinin kıyasen uygulanmasını öngörmek suretiyle gerçekleştirmek,yasa yapma tekniği açısından uygun bir yöntem değildir 17 .Öte yandan, iş güvencesi hükümlerinin kapsamının daha başlangıçta, tabiolunan kanun ölçütü esas alınarak bu ölçüde sınırlandırılması da isabetliolmamıştır. Zira böylece Borçlar Kanunu'nun kapsamına girenler, örneğinhava taşıma işlerinde çalışanlar veya Deniz İş Kanununa tabi olan işçiler işgüvencesinden faydalanamamaktadırlar. Oysa söz konusu işçilerin iş güvencesindenyararlanamamalarının haklı bir gerekçesi bulunmamaktadır 18 .Kaldı ki, bu düzenleme biçimi, imzalamış olduğumuz 158 sayılı Sözleşmeyede uygun değildir 19 . Gerçekten, Sözleşmenin 2. maddesi uyarınca, Sözleşme,tüm ekonomik faaliyet alanlarına ve hizmet sözleşmesi ile istihdam olunanlarauygulanır. Başka bir deyişle, kural olarak, işkoluna bakılmaksızıntüm işçiler güvenceden yararlanma hakkına sahiptirler.Nitekim, ülkemizde iş güvencesi sistemini ilk defa uygulamaya koyan 4773sayılı Kanunun genel gerekçesinde de, “…İş Kanunu'nda iş güvencesineyönelik olarak yapılan düzenlemelere paralel bir şekilde Basın İş Kanunu,Deniz İş Kanunu ve Borçlar Kanunu'nda ve tarım işlerinde çalışmalarla ilgili16 Aynı yönde bir düzenlemeye 4773 sayılı Kanunun 12. maddesinde de yer verilmişti. 4773sayılı Kanuna ilişkin nihai Tasarıda, toplu işçi çıkarmayı düzenleyen 1475 sayılı Kanunun24. maddesine atıf bulunmamaktaydı. Bu eksiklik, Tasarının TBMM’de görüşülmesisırasında verilen aynı doğrultudaki iki adet önerge ile giderilmiştir (Bkz. İstanbul MilletvekiliMasum Türker ve arkadaşları ile Kocaeli Milletvekili Turhan İmamoğlu ve arkadaşlarınınönergeleri, TBMM Genel Kurul Tutanağı, 21. Dönem 4. Yasama Yılı, 127. Birleşim, 117-118).17 Güzel, Ali: İş Güvencesine İlişkin Yasal Esasların Değerlendirilmesi, İş Hukuku ve SosyalGüvenlik Hukukuna İlişkin Sorunlar ve Çözüm Önerileri 2004 Yılı Toplantısı, 28-29 Mayıs2004, 21; Soyer, Polat: Feshe Karşı Korumanın Genel Çerçevesi ve Yargıtay KararlarıIşığında Uygulama Sorunları, Uygulama Sorunları, Legal İş Hukuku ve Sosyal GüvenlikHukuku 2005 Yılı Toplantısı, İş Güvencesi Kurumu ve İşe İade Davaları, 29; Alpagut,Gülsevil: İş Sözleşmesinin Feshi ve İş Güvencesi, III. Yılında Yeni İş Yasası Semineri, 21-25Eylül 2005 Bodrum, 206.18 Soyer, Feshe Karşı Koruma, 28; Alpagut, İş Güvencesi, 205-206. Pozitif hukuk açısındaniş güvencesi hükümlerinin gemi adamlarına uygulanamayacağı konusunda bkz. Taşkent,Savaş: İş Güvencesi Hükümlerinin Gemi Adamlarına Uygulanması, A.Can Tuncay’aArmağan, İstanbul 2005, 587vd.19 Soyer, Polat: 158 Sayılı ILO Sözleşmesi Çerçevesinde Yapılması Gerekenler, GalatasarayÜniversitesi ve İstanbul Barosu İş Hukukuna İlişkin Sorunlar ve Çözüm Önerileri 2001 YılıToplantısı, İstanbul 2002, 291; aynı yazar, Feshe Karşı Koruma, 28; Güzel, İş Güvencesi,21; Ulucan, Devrim: 158 Sayılı ILO Sözleşmesi ve Türkiye’nin Uyumu, ILO Normları veTürk İş Hukuku Semineri, İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Türk Milli Komitesi,Ankara 1997, 161, 192; Ekonomi, Münir, ags, Genel Görüşme, 179; Alp, Mustafa: İşçininFeshe Karşı Korunması (İş Güvencesi Yasası), DEÜHFD, C.5, S.1, 2003, 3.
94 İstanbul Barosu Yayınlarıyeni düzenlemelere gidilmesi 158 sayılı ILO Sözleşmesinin bir gereğidir...”ifadelerine yer verilmiştir 20 . Ancak bu Tasarı hazırlanırken, gerekçesindeifade edilen gereklilikten farklı olarak, sadece İş Kanunu’na tabi işçiler içiniş güvencesi öngörülmüştür. Basın İş Kanunu’na tabi gazetecilerin de iş güvencesindenyararlanabilmelerine ilişkin düzenleme, Hükümet Tasarısındayer almamış; Tasarının Sağlık, Aile, Çalışma ve Sosyal İşler Komisyonundagörüşülmesi sırasında verilen önerge ile metne eklenmiş ve TBMM’de buşekilde kabul edilmiştir 21 .Şunu da belirtmek gerekir ki, 4773 sayılı Kanun Tasarısı'nın TBMM’de görüşülmesisırasında İş Kanunu'nun iş güvencesine ve toplu işçi çıkarmayailişkin hükümlerinin Deniz İş Kanununa tabi işçilere de kıyasen uygulanmasıyönünde bir önerge verilmiş, ancak bu önerge, TBMM İçtüzüğüm.87’de öngörülen usuli şartlar bulunmadığı için işleme konulmamıştır 22 .Görüldüğü gibi, Deniz İş Kanunu'na tabi işçilerin de iş güvencesinden yararlanmalarıgerektiği, esasında yasanın hazırlık çalışmalarında da ifadeedilmiştir.Bizce, iş güvencesi hükümlerinin özel bir kanunda düzenlenerek güvencedenyararlananların kapsamının genişletilmesi ve ancak çok istisnai hallerdefaaliyetin niteliği gerektirdiği ölçüde özel düzenlemeler getirilmesi gerekir23 .Yürürlükteki hukuk açısından sistemdeki bu aksaklıkların da toplu iş sözleşmesiözerkliği çerçevesinde ya da bireysel iş sözleşmelerine konulacakhükümlerle aşılması mümkün kabul edilmelidir. Nitekim öğretideki baskın20 TBMM, Dönem: 21, Yasama Yılı: 4, S.Sayısı: 893.21 Komisyon Raporuna göre, “…Komisyon toplantısı sırasında 158 sayılı ILO Sözleşmesi gereği,1475 sayılı Kanundaki düzenlemelerin basın mesleğinde de uygulanmasının sağlanmasıgerekçesiyle verilen önerge de kabul edilmiş ve bu hüküm Tasarının 12 nci maddesi olmaküzere metne eklenerek diğer maddeler teselsül ettirilmiştir…” (Bkz. 02.08.2002 tarihli,Esas No. : 1/955 Karar No. : 26 sayılı Sağlık, Aile, Çalışma ve Sosyal İşler KomisyonuRaporu). Nitekim, Basın İş Kanunu’na eklenen hüküm nedeniyle, tüm maddelerininkabulünü müteakip, TBMM Başkanlığının önerisi ile Kanunun adı da değiştirilmiştir.22 Amasya Milletvekili Gönül Saray Alphan ve arkadaşları tarafından verilen önerge,Komisyon metninde bulunmadığı için,İçtüzük m.87/f.4 uyarınca, Komisyonun saltçoğunlukla katılması koşuluyla yeni bir madde olarak görüşmeye açılabilecekti. KomisyonBaşkanının 25 üyeyi toplayıp sorma yönündeki teklifi, TBMM Başkanı tarafından o andahazır olmadıkları için reddedilmiş ve önerge işlemden kaldırılmıştır (Bkz. TBMM, Dönem:21, Yasama Yılı: 4., Birleşim: 127, 118-119).23 Ekonomi, Münir: Türkiye’de İşçinin Feshe Karşı Korunması Bakımından 158 Sayılı ILOSözleşmesi ve Yeni Model Arayışı, MÜHF Almanya’da ve Türkiye’de İşçinin Feshe KarşıKorunması Semineri, 3-4 Nisan 1997, İstanbul, 93; Soyer, Feshe Karşı Koruma, 28-29;aynıyazar, 158 Sayılı ILO Sözleşmesi, 273;Ulucan, 158 Sayılı Sözleşme, Genel Görüşme, 192;Ekonomi, ags, Genel Görüşme, 179;
- Page 43 and 44: 42 İstanbul Barosu Yayınlarıiş
- Page 45 and 46: 44 İstanbul Barosu Yayınlarıkims
- Page 47 and 48: 46 İstanbul Barosu Yayınlarıolma
- Page 49 and 50: KonuANAYASA'DA YAPILAN DEĞİŞİKL
- Page 51 and 52: 50 İstanbul Barosu Yayınlarıgere
- Page 53 and 54: 52 İstanbul Barosu YayınlarıAksi
- Page 55 and 56: 54 İstanbul Barosu Yayınlarıve l
- Page 57 and 58: 56 İstanbul Barosu YayınlarıTasl
- Page 59 and 60: 58 İstanbul Barosu Yayınlarıdir.
- Page 61 and 62: 60 İstanbul Barosu Yayınlarısey
- Page 63 and 64: 62 İstanbul Barosu Yayınlarıme y
- Page 65 and 66: 64 İstanbul Barosu YayınlarıBu d
- Page 67 and 68: 66 İstanbul Barosu Yayınlarıöze
- Page 69 and 70: 68 İstanbul Barosu Yayınlarıişk
- Page 71 and 72: 70 İstanbul Barosu Yayınlarımı
- Page 73 and 74: 72 İstanbul Barosu Yayınlarıve 6
- Page 75 and 76: 74 İstanbul Barosu Yayınlarıgere
- Page 77 and 78: 76 İstanbul Barosu Yayınlarıönc
- Page 79 and 80: 78 İstanbul Barosu Yayınlarıdika
- Page 81 and 82: 80 İstanbul Barosu Yayınlarıdan
- Page 83 and 84: 82 İstanbul Barosu YayınlarıGiri
- Page 85 and 86: 84 İstanbul Barosu Yayınlarıgeri
- Page 87 and 88: 86 İstanbul Barosu Yayınlarıkesi
- Page 89 and 90: 88 İstanbul Barosu Yayınlarılaz
- Page 91 and 92: 90 İstanbul Barosu Yayınlarıveri
- Page 93: KonuİŞ GÜVENCESİ SİSTEMİNE EL
- Page 97 and 98: 96 İstanbul Barosu Yayınlarıleri
- Page 99 and 100: 98 İstanbul Barosu Yayınlarırild
- Page 101 and 102: 100 İstanbul Barosu Yayınlarıdı
- Page 103 and 104: 102 İstanbul Barosu Yayınlarıli
- Page 105 and 106: 104 İstanbul Barosu Yayınları- (
- Page 107 and 108: 106 İstanbul Barosu Yayınlarıge
- Page 109 and 110: 108 İstanbul Barosu Yayınlarıüs
- Page 111 and 112: 110 İstanbul Barosu Yayınlarıten
- Page 113 and 114: 112 İstanbul Barosu Yayınlarıril
- Page 115 and 116: 114 İstanbul Barosu YayınlarıHuk
- Page 117 and 118: 116 İstanbul Barosu Yayınlarıça
- Page 119 and 120: 118 İstanbul Barosu YayınlarıBel
- Page 121 and 122: 120 İstanbul Barosu Yayınlarıİ
- Page 123 and 124: 122 İstanbul Barosu Yayınlarısü
- Page 125 and 126: 124 İstanbul Barosu Yayınlarısü
- Page 127 and 128: 126 İstanbul Barosu YayınlarıKan
- Page 129 and 130: 128 İstanbul Barosu Yayınlarıİ
- Page 131 and 132: 130 İstanbul Barosu YayınlarıBun
- Page 133 and 134: 132 İstanbul Barosu YayınlarıDol
- Page 135 and 136: 134 İstanbul Barosu Yayınlarısiz
- Page 137 and 138: 136 İstanbul Barosu Yayınlarıcih
- Page 139 and 140: 138 İstanbul Barosu Yayınlarıbel
- Page 141 and 142: 140 İstanbul Barosu Yayınlarıdö
- Page 143 and 144: 142 İstanbul Barosu Yayınlarıget
94 İstanbul <strong>Barosu</strong> Yayınlarıyeni düzenlemelere gidilmesi 158 sayılı ILO Sözleşmesinin bir gereğidir...”ifadelerine yer <strong>ve</strong>rilmiştir 20 . Ancak bu Tasarı hazırlanırken, gerekçesindeifade edilen gereklilikten farklı olarak, sadece İş Kanunu’na tabi işçiler içiniş gü<strong>ve</strong>ncesi öngörülmüştür. Basın İş Kanunu’na tabi gazetecilerin de iş gü<strong>ve</strong>ncesindenyararlanabilmelerine ilişkin düzenleme, Hükümet Tasarısındayer almamış; Tasarının Sağlık, Aile, Çalışma <strong>ve</strong> <strong>Sosyal</strong> İşler Komisyonundagörüşülmesi sırasında <strong>ve</strong>rilen önerge ile metne eklenmiş <strong>ve</strong> TBMM’de buşekilde kabul edilmiştir 21 .Şunu da belirtmek gerekir ki, 4773 sayılı Kanun Tasarısı'nın TBMM’de görüşülmesisırasında İş Kanunu'nun iş gü<strong>ve</strong>ncesine <strong>ve</strong> toplu işçi çıkarmayailişkin hükümlerinin Deniz İş Kanununa tabi işçilere de kıyasen uygulanmasıyönünde bir önerge <strong>ve</strong>rilmiş, ancak bu önerge, TBMM İçtüzüğüm.87’de öngörülen usuli şartlar bulunmadığı için işleme konulmamıştır 22 .Görüldüğü gibi, Deniz İş Kanunu'na tabi işçilerin de iş gü<strong>ve</strong>ncesinden yararlanmalarıgerektiği, esasında yasanın hazırlık çalışmalarında da ifadeedilmiştir.Bizce, iş gü<strong>ve</strong>ncesi hükümlerinin özel bir kanunda düzenlenerek gü<strong>ve</strong>ncedenyararlananların kapsamının genişletilmesi <strong>ve</strong> ancak çok istisnai hallerdefaaliyetin niteliği gerektirdiği ölçüde özel düzenlemeler getirilmesi gerekir23 .Yürürlükteki hukuk açısından sistemdeki bu aksaklıkların da toplu iş sözleşmesiözerkliği çerçe<strong>ve</strong>sinde ya da bireysel iş sözleşmelerine konulacakhükümlerle aşılması mümkün kabul edilmelidir. Nitekim öğretideki baskın20 TBMM, Dönem: 21, Yasama Yılı: 4, S.Sayısı: 893.21 Komisyon Raporuna göre, “…Komisyon toplantısı sırasında 158 sayılı ILO Sözleşmesi gereği,1475 sayılı Kanundaki düzenlemelerin basın mesleğinde de uygulanmasının sağlanmasıgerekçesiyle <strong>ve</strong>rilen önerge de kabul edilmiş <strong>ve</strong> bu hüküm Tasarının 12 nci maddesi olmaküzere metne eklenerek diğer maddeler teselsül ettirilmiştir…” (Bkz. 02.08.2002 tarihli,Esas No. : 1/955 Karar No. : 26 sayılı Sağlık, Aile, Çalışma <strong>ve</strong> <strong>Sosyal</strong> İşler KomisyonuRaporu). Nitekim, Basın İş Kanunu’na eklenen hüküm nedeniyle, tüm maddelerininkabulünü müteakip, TBMM Başkanlığının önerisi ile Kanunun adı da değiştirilmiştir.22 Amasya Millet<strong>ve</strong>kili Gönül Saray Alphan <strong>ve</strong> arkadaşları tarafından <strong>ve</strong>rilen önerge,Komisyon metninde bulunmadığı için,İçtüzük m.87/f.4 uyarınca, Komisyonun saltçoğunlukla katılması koşuluyla yeni bir madde olarak görüşmeye açılabilecekti. KomisyonBaşkanının 25 üyeyi toplayıp sorma yönündeki teklifi, TBMM Başkanı tarafından o andahazır olmadıkları için reddedilmiş <strong>ve</strong> önerge işlemden kaldırılmıştır (Bkz. TBMM, Dönem:21, Yasama Yılı: 4., Birleşim: 127, 118-119).23 Ekonomi, Münir: Türkiye’de İşçinin Feshe Karşı Korunması Bakımından 158 Sayılı ILOSözleşmesi <strong>ve</strong> Yeni Model Arayışı, MÜHF Almanya’da <strong>ve</strong> Türkiye’de İşçinin Feshe KarşıKorunması Semineri, 3-4 Nisan 1997, İstanbul, 93; Soyer, Feshe Karşı Koruma, 28-29;aynıyazar, 158 Sayılı ILO Sözleşmesi, 273;Ulucan, 158 Sayılı Sözleşme, Genel Görüşme, 192;Ekonomi, ags, Genel Görüşme, 179;