İstanbul Barosu İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku 2011 Yılı Toplantıları

58 İstanbul Barosu Yayınlarıdir. Bu değişiklikle öteden beri çok tartışılan ve Uluslararası Çalışma Teşkilatıncada sürekli eleştiri konusu olan yetki belirlenmesinde çifte barajsistemi ciddi bir değişikliğe uğratılmaktadır.1) Toplu iş sözleşmesi ehliyetiTaslağın 39. maddesine göre “Kurulu bulunduğu işkolundaki işyeri ve işletmelerdeyeterli düzeyde örgütlenmiş, karşı taraf üzerinde toplu görüşme vesonraki aşamalarda etkili baskı kurabilecek temsil gücüne sahip işçi ve işverensendikaları veya ülke düzeyinde gücü ve örgütlü üye sayısı ile temayüzetmiş veya Ekonomik ve Sosyal Konsey üyesi bir konfederasyona üye olansendikalar toplu iş sözleşmesi yapmaya ehildirler.”Taslağın 39. maddesinin 1 fıkrası, 2822 sayılı yasanın öngördüğü toplu işsözleşmesi yapma ehliyeti bakımında işkolunda kurulu bulunan bir sendikanıno işkolunda çalışan işçileri en az yüzde onunu üye kaydetmiş olmasıkoşulunu bütünü ile kaldırmaktadır. Bunun yerine bazı kriterler getirmektedir.Bu kriterleri sırası ile ele almak gerekirse; ( 18.01.2011 tarihli Taslaktam.11 deki yüzde 10 barajı, binde 5 olarak değiştirilmiştir )· Bir sendika kurulu bulunduğu işkolunda işyeri ve işletmelerde yeteridüzeyde örgütlenmiş, karşı taraf üzerinde toplu görüşme ve sonrakiaşamalarda etkili baskı kurabilecek temsil gücüne sahip olması halindetoplu iş sözleşmesi yapma ehliyetine sahip olacaktır. Bu yaklaşımilk bakışta akla uygun gelmektedir. Bir çok Batı ülkesinde benzerölçüler dikkate alınmakta ve bu konuda fazla bir sorun çıkmadığı içinbir ehliyet ve yetki sorunu ile de karşılaşılmamaktadır. Bunun nedenisendikalar arasında bir rekabet olmaması, bu sendikaların sosyolojikolarak endüstri devrimi sonrası oluşan ve gelişen işçi sınıfı hareketiiçinde doğup gelişmiş olmalar ve bu yoldan tarih içinde doğal bir büyüklüğeve güce ulaşmış olmalarıdır. Böyle olunca bu tür nitelikleresahip bir sendikanın belirlenmesinde genel bir kabul olduğu için birsorun çıkmamaktadır.· Oysa ülkemizde sanayileşmesinin geç başlaması nedeni ile sendikalarancak yasa koyucunun çizdiği sınırlar içinde oluşabilmişler; önceyasaklanan, daha sonra yasalar ile kurulmalarına izin verilen, 1961Anayasası ve onu izleyen Anayasalarda güvence altına alınan sendikakurma özgürlüğü çerçevesinde hızlı bir örgütlenme girişimi olmuş,ancak bu kısa süreli gelişim sendika çokluğu ve sendikalar arasındarekabete yol açmıştır. İşyeri düzeyinde de kurulabilen ve toplu işsözleşmesi yapabilen sendikalar hem birbirleri ile rekabet eder halegelmişler, hem de işverenin işyeri düzeyinde etkisi altına girmişlerdir.