İstanbul Barosu İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku 2011 Yılı Toplantıları

KonuANAYASA'DA YAPILAN DEĞİŞİKLİKLERİNTOPLU İŞ HUKUKUDEĞİŞİKLİK TASARISI TASLAKLARINA YANSIMASIKonuşmacıProf.Dr. Devrim ULUCAN(Maltepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi)12 Eylül Tarihli Anayasa Değişikliklerinin Toplu İş Hukukuna YansımasıI. Anayasa DeğişiklikleriBilindiği gibi 12 Eylül 1980 Anayasası, 1961 Anayasasının toplu iş hukukualanındaki, özgürlükçü yaklaşımından uzaklaşarak toplu iş sözleşmesiözerkliği sistemini anayasa düzeyinde ciddi bir biçimde sınırlamıştır.Anayasa'nın sınırlamalarından da öteye bu hakları kullanamaz hale getiren2821 sayılı Sendikalar Kanunu ile 2822 sayılı Toplu İş Sözleşmesi Grevve Lokavt Kanunu, yürürlüğe girdikleri tarihten günümüze kadar süreklieleştirilmişlerdir. Bu yasalar, uygulamada da büyük sorunlar çıkarmış,özellikle 1961 Anayasası ile işçilere sağlanmış olan ve daha sonra 1982Anayasası’nda büyük ölçüde sınırlanmış olan sendika kurma, toplu iş sözleşmesive grev hakları bu yasalar ile daha da uygulanamaz hale getirilmişlerdir.Doksanlı yıllarda demokratik ortama geçme çabaları ile bu yasalardabazı değişiklikler yapılmışsa da günümüze kadar kapsamlı ve reform niteliğindebir değişiklik veya bütünü ile çağdaş bir düzenleme yapılamamıştır.Çalışma yaşamının yasalar yolu ile düzenlenmesi, işçi ve işveren kesimiarasında farklı ve birbirine zıt menfaat çatışması olduğundan aslında sonderece zor bir iştir. Her ne kadar çalışma yaşamının tarafları arasında artıkendüstri dönemi başında olduğu gibi bir çatışma olmadığı ve günümüz koşullarındatarafların sosyal ortak oldukları söylense de bu durum gene dearalarındaki menfaat çelişkisini ortadan kaldıramamaktadır.Bu yönde yasa değişikliğine gidilememiş olmamasına karşın Anayasa düzeyindeAvrupa Birliğine uyum amacı ile bazı değişiklikler yapılmıştır.Bu bağlamda yapılan bir değişiklik ile, Anayasa'nın sendikalara siyaset yasağıgetiren ve bu yoldan sendikaları her bakımdan işlevsiz bırakabilecek52. maddesi 1995 yılında 4121 sayılı yasa ile yürürlükten kaldırılmıştır.