İstanbul Barosu İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku 2011 Yılı Toplantıları

18 İstanbul Barosu Yayınlarıbir kadın – erkek eşitliğine dönüştürülmüştür. Anayasa’nın 10. maddesineikinci bir fıkra olarak eklenen kurala göre, “Kadınlar ve erkekler eşithaklara sahiptir. Devlet, bu eşitliğin yaşama geçmesini sağlamakla yükümlüdür.”Görülüyor ki bu kural, “yasa önünde eşitlik” olarak ifade edilenbiçimsel eşitlik anlayışını aşarak, devlete kadın ve erkek eşitliğini yaşamageçirme yükümlülüğünü de getirmektedir.2010 Anayasa Değişikliği ile bu kuralın arkasına yeni bir cümle eklendi:“Bu maksatla alınacak tedbirler eşitlik ilkesine aykırı olarak yorumlanamaz.”.Bu cümle, kurala yeni bir anlam kazandırmıyor; önceki kuraldazaten varolanı açıklayıcı bir ifade olmanın ötesine geçemiyor. Benzer birkural, 2004 değişikliği sırasında CHP milletvekillerince de önerilmişti: "Buamaçla alınacak geçici tedbirler, imtiyaz ve ayırım sayılmaz.”. O zamanAnayasa Komisyonu Başkanı Burhan Kuzu, böyle bir kuralın getirilmesinindurumu değiştirmeyeceğini belirtmişti. Bu açıklama o zaman doğru ise şimdide doğrudur. Çünkü alınacak önlemler, bir önceki kuralın amacına bağlıkılınmış önlemlerdir. Dolayısıyla yeni bir hüküm getirmemektedir. Buradaasıl eksiklik, getirilen düzenlemenin devlete, ilgililerce talep edilebilir niteliktebir yükümlülük öngörmemesi ve gerçekleşmesinin siyasal iktidarıntakdirine bağlı olmasıdır. Oysa gerçek bir reform yapılmak isteniyorsa, davaile doğrudan telep edilebilir nitelikte bir yükümlülük tesis edilmelidir. TürkiyeBarolar Birliği 2007 Anayasa Önerisi’nde yer alan şu örnekler, konunundaha iyi anlaşılmasını sağlayabilir: “Siyasal partilerin genel merkezve il örgütlerinin karar ve yönetim organlarında kadınlar en az yüzdeotuz oranında temsil edilir” 5 veya “Kadınların T.B.M.M.’deki temsiliyüzde kırktan az olamaz” 6 .Öte yandan pozitif ayrımcılıkla ilgili düzenlemeler, geçici bir özel önlemniteliği taşır. Fiili eşitsizliğin dengelendiği bir ortamda bu tür hükümlerinmakul bir zamanlama sonunda kaldırılması gerekir. Çünkü bunlar, fiili durumdengelendikten sonra eşitliğe aykırı hale de gelebilir. Bunların eşitliğeaykırı olarak yorumlanamayacağına ilişkin bir kural, kadın-erkek eşitliğininyaşama geçirilmesi amacını aşan ve bu nedenle de sakıncalı olabilecekbir düzenlemedir 7 .b) “Çocuklar, yaşlılar, özürlüler, harp ve vazife şehitlerinin dul ve yetimleriile malül gaziler için alınacak önlemler” ve Eşitlik İlkesi5 TBB 2007 Anayasa Önerisi , (m.45/ 3): TBB Yayını, 4. Bası, Ankara 2007, s. 966 TBB 2007 Anayasa Önerisi, (m. 92/2), age, s. 178.7 Karş. Ece Göztepe, “Türkiye’de Demokrasinin Kaderi: 2010 Yılı Anayasa DeğişikliğininUsul ve İçerik Açısından Genel Bir Değerlendirmesi”: Birikim, Haziran 2010, A 1.