İstanbul Barosu İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku 2011 Yılı Toplantıları
Share Embed Flag
Download ePaper

İstanbul Barosu İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku 2011 Yılı Toplantıları

İstanbul Barosu İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku 2011 Yılı Toplantıları İstanbul Barosu İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku 2011 Yılı Toplantıları

istanbulbarosu.org.tr
from istanbulbarosu.org.tr More from this publisher
12.07.2015 Views

İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku 2011 Yılı Toplantıları183şünce izlendiği takdirde, İş Kanunu’ndaki altı aylık sürenin (md. 41 f. 5)Borçlar Kanunu’na tâbi hizmet sözleşmelerinde de geçerli olması gerektiğisavunulabilir.Dikkat çekmek gerekir ki, tasarıda herhangi bir ayırım yapılmadığı için, fazlaçalışma karşılığında serbest zaman uygulaması, İş Kanunu’ndan farklıolarak ve fakat kanaatimce daha isabetli bir biçimde 203 , hem normal hemde zorunlu nedenlerle yapılan fazla çalışmalar bakımından söz konusu olabilecektir.Kanun, gerek fazla çalışma ücretinin tutarı gerek fazla çalışma karşılığındaverilecek serbest zamanın uzunluğu konusunda kaynak kanundan işçilehinde olmak üzere önemli ölçüde ayrılmıştır. Gerçekten, İsviçre BorçlarKanunu’nda fazla çalışma karşılığında ödenecek ücretin en az yüzde yirmibeş zamlı olması; serbest zamanın da aksi kararlaştırılmadıkça en az çalışmasüresi olarak uygulanması öngörülmüş iken (Art. 321c Abs. 2, 3), yasadazamlı ücret oranı en az yüzde elli olarak belirlenmiş, serbest zamanın dafazla çalışma ile orantılı olacağı hükme bağlanmıştır. Madde gerekçesindeİş Kanunu md. 41’e yapılan atıf dolayısıyla, tanınması gereken serbest zamanın,her bir fazla çalışma saati için bir saat otuz dakika olarak anlaşılmasıdoğru olur.Şunu da eklemek gerekir ki, kanunda, İş Kanunu’ndan farklı olarak, fazlasürelerle çalışma müessesesine yer verilmemiştir.3. Dinlenme ve İzin HaklarıYeni yasa, işçinin tatil ve izin hakları konusunda kaynak kanuna paralel veönceki yasada yer almayan oldukça ileri düzenlemeler getirmektedir:Her şeyden önce, işçiye, kural olarak Pazar günü; durum ve koşullar bunaimkân vermezse bir tam çalışma günü tatil verilmesi zorunludur (md. 421f. 1). Kısmî süreli iş sözleşmesi ile çalışanların da, bu haktan yararlanabileceklerindeşüphe yoktur 204 . Ancak, hafta tatiline hak kazanma koşullarıkonusunda yasada herhangi bir düzenlemeye yer verilmemesi isabetli olmamıştır205 .Yasanın dinlenme hakları bakımından getirdiği en önemli yeniliklerden birdiğeri, yıllık ücretli izin hakkındadır: Buna göre, en az bir yıl çalışmış olanişçilere en az iki hafta; on sekiz yaşından küçük işçilerle, elli yaşından bü-203 Bkz. Soyer, Yeni Düzenlemeler Karşısında Fazla Saatlerle Çalışmaya İlişkin BazıDüşünceler, Legal İHSGHD, 2004/3, s. 804.204 ZK-OR/ Staehelin, 2006, Art. 329 N. 3.205 Bu yönde, TİSK, s. 8.

184 İstanbul Barosu Yayınlarıyük işçilere en az üç hafta yıllık ücretli izin verilmesi gerekmektedir (md.422).Buradaki bir yıllık süre, hizmet yılına işaret etmektedir ve işçinin işe başladığıtarihten itibaren hesaplanmak gerekir 206 . Böylece, kaynak kanundanfarklı 207 , fakat diğer iş yasalarına paralel olarak, yasa, yıllık izin için birbekleme süresi kabul etmiş bulunmaktadır. Diğer taraftan, yine kaynakkanundan (Art. Art 329a Abs. 3) farklı şekilde, yasa, bir yıldan kısa süreleriçin orantılı bir izin hakkı tanımamıştır.Kanunda, bir yılın hesabında hangi sürelerin dikkate alınacağına dair herhangibir hükme yer verilmemiştir. Böyle olunca, fiilen çalışılan süreler kadar,çalışılmayan süreler de göz önünde tutulacaktır. Bunun anlamı, yasanınyıllık izne hak kazanmak için hizmet sözleşmesinin hukuken mevcutolmasını gerekli ve yeterli görmüş bulunmasıdır. Bu konuda sadece, çalışılmayanbazı haller için yıllık izin süresinden belli bir indirim yapılabilmesiesası benimsenmiştir (md. 423). Örneğin, işçinin bir hizmet yılı içinde kendikusuruyla toplam bir aydan 208 daha uzun süreyle hizmeti yerine getirememesihalinde, çalışılmayan her tam ay için yıllık izinden bir gün 209 indirimyapılabilir. Buna karşılık, işçinin kusuruna dayanmayan hastalık, kaza,yasal bir yükümlülüğün veya kamu görevinin yerine getirilmesi gibi kişiliğinebağlı nedenlerle; veyahut gebelik ve doğum nedeniyle en çok üç aysüreyle iş görme edimini yerine getirememesi durumunda, izin süresindenherhangi bir indirim yapılamaz (TBK md. 423 f. 1-2). İndirim imkânı, devamsızlığınbu süreleri bir ay geçmesi halinde ortaya çıkar 210 .İşçinin yasal bir greve katılmasının yıllık izinde indirim sebebi sayılıp sayılmayacağıise, tartışma yaratacak konulardan biridir: Gözden kaçırmamakgerekir ki, yasa, izin süresinde indirim imkânını işin ifasının engellenmiş(Arbeitsverhinderung) olması şartıyla tanımakta 211 ve ifa engelinin ortayaçıkmasında işçinin kusurlu olup olmamasına göre bir ayırım yapmaktadır.Kanunî bir greve katılma halinde ise, ne bir ifa engelinden ne de işçininkusurundan bahsetmek mümkün görünmektedir. Bununla birlikte, İsviçreHukukunda bazı yazarlar, bu madde dolayısıyla değil; fakat genel ilkeler206 ZK-OR/ Staehelin, 2006, Art 329a Anm. 5; Akyiğit, Yeni Borçlar Kanunu’nda Yıllık Ücretliİzin, Sicil, Mart 2011, s. 28.207 İsviçre’de 1983 revizyonu ile (üç aylık) bekleme süresi kaldırılmıştır. Bkz. ZK/OR Staehelin,2006, Art 329a Anm. 5.208 Haftada beş gün çalışan bir işçi için bunun anlamı devamsızlığın 21.5 günü (52 hafta x 5gün = 260 gün : 12 ay) aşmasıdır. ZK/OR Staehelin, 2006, Art. 329b N. 5.209 Kaynak kanunda bu süre yıllık iznin 1/12’sidir. Art 329b Abs. 1.210 Hensell/Vogt/Viegant/Rehbinder, Art. 329b N. 1.211 Streiff/von Kaenel, Art. 329b N. 3.

İş <strong>ve</strong> <strong>Sosyal</strong> Gü<strong>ve</strong>nlik <strong>Hukuku</strong> <strong>2011</strong> Yılı Toplantıları183şünce izlendiği takdirde, İş Kanunu’ndaki altı aylık sürenin (md. 41 f. 5)Borçlar Kanunu’na tâbi hizmet sözleşmelerinde de geçerli olması gerektiğisavunulabilir.Dikkat çekmek gerekir ki, tasarıda herhangi bir ayırım yapılmadığı için, fazlaçalışma karşılığında serbest zaman uygulaması, İş Kanunu’ndan farklıolarak <strong>ve</strong> fakat kanaatimce daha isabetli bir biçimde 203 , hem normal hemde zorunlu nedenlerle yapılan fazla çalışmalar bakımından söz konusu olabilecektir.Kanun, gerek fazla çalışma ücretinin tutarı gerek fazla çalışma karşılığında<strong>ve</strong>rilecek serbest zamanın uzunluğu konusunda kaynak kanundan işçilehinde olmak üzere önemli ölçüde ayrılmıştır. Gerçekten, İsviçre BorçlarKanunu’nda fazla çalışma karşılığında ödenecek ücretin en az yüzde yirmibeş zamlı olması; serbest zamanın da aksi kararlaştırılmadıkça en az çalışmasüresi olarak uygulanması öngörülmüş iken (Art. 321c Abs. 2, 3), yasadazamlı ücret oranı en az yüzde elli olarak belirlenmiş, serbest zamanın dafazla çalışma ile orantılı olacağı hükme bağlanmıştır. Madde gerekçesindeİş Kanunu md. 41’e yapılan atıf dolayısıyla, tanınması gereken serbest zamanın,her bir fazla çalışma saati için bir saat otuz dakika olarak anlaşılmasıdoğru olur.Şunu da eklemek gerekir ki, kanunda, İş Kanunu’ndan farklı olarak, fazlasürelerle çalışma müessesesine yer <strong>ve</strong>rilmemiştir.3. Dinlenme <strong>ve</strong> İzin HaklarıYeni yasa, işçinin tatil <strong>ve</strong> izin hakları konusunda kaynak kanuna paralel <strong>ve</strong>önceki yasada yer almayan oldukça ileri düzenlemeler getirmektedir:Her şeyden önce, işçiye, kural olarak Pazar günü; durum <strong>ve</strong> koşullar bunaimkân <strong>ve</strong>rmezse bir tam çalışma günü tatil <strong>ve</strong>rilmesi zorunludur (md. 421f. 1). Kısmî süreli iş sözleşmesi ile çalışanların da, bu haktan yararlanabileceklerindeşüphe yoktur 204 . Ancak, hafta tatiline hak kazanma koşullarıkonusunda yasada herhangi bir düzenlemeye yer <strong>ve</strong>rilmemesi isabetli olmamıştır205 .Yasanın dinlenme hakları bakımından getirdiği en önemli yeniliklerden birdiğeri, yıllık ücretli izin hakkındadır: Buna göre, en az bir yıl çalışmış olanişçilere en az iki hafta; on sekiz yaşından küçük işçilerle, elli yaşından bü-203 Bkz. Soyer, Yeni Düzenlemeler Karşısında Fazla Saatlerle Çalışmaya İlişkin BazıDüşünceler, Legal İHSGHD, 2004/3, s. 804.204 ZK-OR/ Staehelin, 2006, Art. 329 N. 3.205 Bu yönde, TİSK, s. 8.

logo

Ürünler

Kaynaklar

Şirketler

Terms of service
Privacy policy
Cookie policy
Cookie settings
Imprint
Change language
Made with love in Switzerland
© 2024 Yumpu.com all rights reserved

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!