İstanbul Barosu İŠve Sosyal Güvenlik Hukuku 2011 Yılı Toplantıları
İstanbul Barosu İŠve Sosyal Güvenlik Hukuku 2011 Yılı Toplantıları İstanbul Barosu İŠve Sosyal Güvenlik Hukuku 2011 Yılı Toplantıları
İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku 2011 Yılı Toplantıları135Dolayısıyla mevcut sistemin işe iadeyi temel alması pratikte işçi yararınabir sonuç doğurmamaktadır. Ancak sistemin yapısı, işe iade davasının işeiade veya tazminat şeklinde net bir sonuçla sona ermemesi ve tercih hakkınıntek başına işverene tanınmış olması uygulamada işçi aleyhine sonuçlardoğurmaktadır. İşe iade kararının kesinleşmesi üzerine, bazı durumlarda,taraflar arasında adeta bir “taktik mücadelesi” yaşanmaktadır. Birçok olaydaarada başka işe girmiş ve eski işine dönmek istemeyen işçi bunu rapor,izin almak suretiyle gizleyerek eski işverene başvurmakta; gerçekte işçiyiişe başlatmayacak olan işveren de, bazı yollarla işçinin başka işe girip girmediğiniaraştırmakta, buna göre tavır alabilmektedir. Sonuç olarak, işçiaçısından sadece işe iade seçeneğinin öngörülmüş olmasının, uygulanacakyaptırım konusunda tek belirleyici kişinin işveren olmasının işçiye bir yararsağlamadığı, iş güvencesinin etkinliğini azalttığı görülmektedir.Öte yandan, yargılamanın şarta bağlı bir hükümle sonuçlanması, maddihukuka ve usul hukukuna ilişkin çok sayıda başka sorunlara da nedenolmaktadır. İşçinin fesih işlemi üzerine talep edebileceği haklar aynı davadaileri sürülememekte, yargılama paralel bir şekilde yürütülememekte, işçininalacağına kavuşması yıllar sürebilmektedir. İşçiye tanınmış bazı güvencelermevcut sistemde uygulanamamaktadır. Yıllarca devam edebilen davasürecine rağmen, boşta geçen süre ücretini dört ayla sınırlı tutan ve bunudahi elde etmeyi işverenin tavrına göre işe geri dönme koşuluna bağlayanmevcut sistemde, geçersiz fesih yaptırımsız kalabilmektedir.Yapılacak bir yasal değişiklikle geçersiz feshe uygulanacak yaptırımın mahkemeaşamasında nihai olarak belirlendiği bir sistemin benimsenmesi isabetliolacaktır 142 . Bu konuda çeşitli alternatifler düşünülebilir. Ancak hangialternatif kabul edilirse edilsin, feshin geçersizliğin yargı organınca tespitedilmesi durumunda, bunun bir yaptırımının olması gerekir.Öngörülecek sistemde, işçiye daha başlangıçta işe iade ya da tazminat yönündebir seçim hakkının tanınması, uygulamada yaşanan davaların birliktegörülememesi, kararların ilamlı icraya konu olmaması, asıl işvereninbirlikte sorumluluğunun uygulanamaması, geçersiz (sendikal) feshin yaptırımsızkalması gibi sorunlara çözüm sağlayabilecektir. İşçi tercihini tazminatyönünde kullandığı takdirde pek çok sorun kendiliğinden çözülmüşolacaktır. İşçinin böyle bir hakka sahip olması uyuşmazlıkların mahkemeönüne gelmeden çözümlenmesi yolunu da kolaylaştıracaktır 143 . İşçinin ter-142 Süzek, 572; Güzel, İş Güvencesi, 106; Alpagut, İş Güvencesi, 204-205, 250; Ertürk, İşeİade Davaları, 959-961.143 Yargıtay 9. Hukuk Dairesine, 2010 yılında, 52000 yeni iş gelmiş, 2009 yılından 34100 işaktarılmış, toplam 86100 adet işten, 42051 iş çıkarılmış, 2011 yılına 44049 iş aktarılmıştır.
136 İstanbul Barosu Yayınlarıcihini işe iade yönünde kullanması ihtimali açısından da, hakime taraflarındurumunu değerlendirerek yaptırımı sadece tazminat olarak belirleme yetkisinintanınması uygun olacaktır 144 .Av. Abdi PESOK (Oturum Başkanı)- Saygıdeğer Hocamız Doktor ErcümentÖZKARACA’ya verdiği bilgilerden dolayı teşekkür ediyoruz. Süre aşımınıhaklı kılacak güzel konulara değindi, mahiyeti çok güzeldi.SORU- YANITAv. Abdi PESOK (Oturum Başkanı)- Saygıdeğer Katılımcılar, oturumumuzunikinci bölümüne geçiyoruz. Bu bölümde genel görüşme yapılacak.Av. Necdet OKCAN (İstanbul Barosu)- Gerçekten yasama faaliyeti sırasında,bu gerek 4773 sayılı Kanun, gerekse de 4857 sayılı İş Kanunu'nunyasalaşması sırasındaki Meclisteki yaşananları söylemeniz bu yasama faaliyetininne olduğunu, ülkemizde bir yasa yapılırken nasıl davranıldığınısergilemek bakımından önemli oldu. Ben bu yasa yapılırken bu yasanınsosyal taraflarından işçi kesimini oluşturan bir konfederasyon, DİSK temsilcisiolarak bu faaliyetlerin içinde olmama rağmen adeta bir kısıt yaşadık,çünkü şöyle bir şey vardı: O ortamı hatırlarsanız, ülkede bir iş güvencesikurumu getirilirken ülkenin batacağına ilişkin, karışacağına, Türkiye’ninbunu karşılayamayacağına ilişkin bir tartışma yaşanıyordu. Bu toz bulutuiçerisinde bu kurumun yasalaşması anlamında işçi kesiminin çok güçlüitirazları olmadı. Ben kaynakları araştırdığım zaman, akademik çevreden,doktrinden de çok ciddi eleştiriler olmadı; yani “bir kurum gelsin, sonrasınabakarız” anlayışı hakimdi. Dolayısıyla, biz önce yapmadığımız tartışmalarışimdi yasalaşmadan sonra yapıyoruz, bunun zorluklarını yaşıyoruz.Sayın Pesok istatistikleri verdi, ben çok güncel olması anlamında AvrupaSosyal Şartının ülke raporu, bu Haziranda Çalışma Bakanlığı tarafındanhazırlanıp gönderilecek, o raporu hazırlarken de benzer, çok güncel istatistikler,Sosyal Güvenlik Kurumunun hem işçi sayıları ve işyeri sayıları bakımındanistatistikler, Sayın Pesok’un istatistikleriyle çakışıyor. Gerçektenkapsam dışında çok büyük bir işçi ve işyeri kesimi var.http://www.yargitay.gov.tr/istatistikler/2010.pdf, ayrıca bkz. RG., 02.06.2011, 27952.144 Bu konuda bkz. Soyer, Feshe Karşı Koruma, 65; Çelik, İş Hukuku, 416; Süzek, 572; Eyrenci,Öner: Toplu İş İlişkileri Açısından Yargıtay'ın 2008 Yılı Kararlarının Değerlendirilmesi,Ankara 2010, 230; Sur, Melda: İş Hukukunda Toplu İlişkiler, 4. Bası, Ankara 2011,55; Alpagut, İş Güvencesi, 241; Güzel, İş Güvencesi, 106-107; Korkusuz, YargılamaYöntemi, 27; iş ilişkisini sürdürmek istemeyen işverenin gerekçe göstermesi ve takdirinyargıca bırakılması gerektiği yönünde, Engin, İşletme Gerekleri, 31-32. Centel’e göre, işeiade yerine 158 sayılı ILO Sözleşmesinde öngörülen seçeneklerden “yeterli bir tazminat”seçeneğinin kabulü halinde, yargılamanın uzun sürmesinden doğacak sakıncalardankaçınılabilecektir, Boştan Kalınan Süreye İlişkin Ücret, 19.
- Page 85 and 86: 84 İstanbul Barosu Yayınlarıgeri
- Page 87 and 88: 86 İstanbul Barosu Yayınlarıkesi
- Page 89 and 90: 88 İstanbul Barosu Yayınlarılaz
- Page 91 and 92: 90 İstanbul Barosu Yayınlarıveri
- Page 93 and 94: KonuİŞ GÜVENCESİ SİSTEMİNE EL
- Page 95 and 96: 94 İstanbul Barosu Yayınlarıyeni
- Page 97 and 98: 96 İstanbul Barosu Yayınlarıleri
- Page 99 and 100: 98 İstanbul Barosu Yayınlarırild
- Page 101 and 102: 100 İstanbul Barosu Yayınlarıdı
- Page 103 and 104: 102 İstanbul Barosu Yayınlarıli
- Page 105 and 106: 104 İstanbul Barosu Yayınları- (
- Page 107 and 108: 106 İstanbul Barosu Yayınlarıge
- Page 109 and 110: 108 İstanbul Barosu Yayınlarıüs
- Page 111 and 112: 110 İstanbul Barosu Yayınlarıten
- Page 113 and 114: 112 İstanbul Barosu Yayınlarıril
- Page 115 and 116: 114 İstanbul Barosu YayınlarıHuk
- Page 117 and 118: 116 İstanbul Barosu Yayınlarıça
- Page 119 and 120: 118 İstanbul Barosu YayınlarıBel
- Page 121 and 122: 120 İstanbul Barosu Yayınlarıİ
- Page 123 and 124: 122 İstanbul Barosu Yayınlarısü
- Page 125 and 126: 124 İstanbul Barosu Yayınlarısü
- Page 127 and 128: 126 İstanbul Barosu YayınlarıKan
- Page 129 and 130: 128 İstanbul Barosu Yayınlarıİ
- Page 131 and 132: 130 İstanbul Barosu YayınlarıBun
- Page 133 and 134: 132 İstanbul Barosu YayınlarıDol
- Page 135: 134 İstanbul Barosu Yayınlarısiz
- Page 139 and 140: 138 İstanbul Barosu Yayınlarıbel
- Page 141 and 142: 140 İstanbul Barosu Yayınlarıdö
- Page 143 and 144: 142 İstanbul Barosu Yayınlarıget
- Page 145 and 146: 144 İstanbul Barosu Yayınlarıgi
- Page 147 and 148: 146 İstanbul Barosu Yayınlarımuv
- Page 149 and 150: 148 İstanbul Barosu Yayınlarıİ
- Page 151 and 152: 150 İstanbul Barosu YayınlarıTab
- Page 153 and 154: 152 İstanbul Barosu Yayınlarıbir
- Page 155 and 156: 154 İstanbul Barosu Yayınlarıisa
- Page 157 and 158: 156 İstanbul Barosu YayınlarıBu
- Page 159 and 160: 158 İstanbul Barosu Yayınlarınen
- Page 161 and 162: 160 İstanbul Barosu YayınlarıSay
- Page 163 and 164: 162 İstanbul Barosu Yayınlarıİ
- Page 165 and 166: 164 İstanbul Barosu Yayınlarımuz
- Page 167 and 168: 166 İstanbul Barosu Yayınlarımak
- Page 169 and 170: 168 İstanbul Barosu Yayınlarırı
- Page 171 and 172: 170 İstanbul Barosu YayınlarıBu
- Page 173 and 174: 172 İstanbul Barosu Yayınlarıteh
- Page 175 and 176: 174 İstanbul Barosu Yayınlarıson
- Page 177 and 178: 176 İstanbul Barosu YayınlarıAnc
- Page 179 and 180: 178 İstanbul Barosu Yayınlarıöd
- Page 181 and 182: 180 İstanbul Barosu YayınlarıTak
- Page 183 and 184: 182 İstanbul Barosu Yayınlarıhan
- Page 185 and 186: 184 İstanbul Barosu Yayınlarıyü
136 İstanbul <strong>Barosu</strong> Yayınlarıcihini işe iade yönünde kullanması ihtimali açısından da, hakime taraflarındurumunu değerlendirerek yaptırımı sadece tazminat olarak belirleme yetkisinintanınması uygun olacaktır 144 .Av. Abdi PESOK (Oturum Başkanı)- Saygıdeğer Hocamız Doktor ErcümentÖZKARACA’ya <strong>ve</strong>rdiği bilgilerden dolayı teşekkür ediyoruz. Süre aşımınıhaklı kılacak güzel konulara değindi, mahiyeti çok güzeldi.SORU- YANITAv. Abdi PESOK (Oturum Başkanı)- Saygıdeğer Katılımcılar, oturumumuzunikinci bölümüne geçiyoruz. Bu bölümde genel görüşme yapılacak.Av. Necdet OKCAN (İstanbul <strong>Barosu</strong>)- Gerçekten yasama faaliyeti sırasında,bu gerek 4773 sayılı Kanun, gerekse de 4857 sayılı İş Kanunu'nunyasalaşması sırasındaki Meclisteki yaşananları söylemeniz bu yasama faaliyetininne olduğunu, ülkemizde bir yasa yapılırken nasıl davranıldığınısergilemek bakımından önemli oldu. Ben bu yasa yapılırken bu yasanınsosyal taraflarından işçi kesimini oluşturan bir konfederasyon, DİSK temsilcisiolarak bu faaliyetlerin içinde olmama rağmen adeta bir kısıt yaşadık,çünkü şöyle bir şey vardı: O ortamı hatırlarsanız, ülkede bir iş gü<strong>ve</strong>ncesikurumu getirilirken ülkenin batacağına ilişkin, karışacağına, Türkiye’ninbunu karşılayamayacağına ilişkin bir tartışma yaşanıyordu. Bu toz bulutuiçerisinde bu kurumun yasalaşması anlamında işçi kesiminin çok güçlüitirazları olmadı. Ben kaynakları araştırdığım zaman, akademik çevreden,doktrinden de çok ciddi eleştiriler olmadı; yani “bir kurum gelsin, sonrasınabakarız” anlayışı hakimdi. Dolayısıyla, biz önce yapmadığımız tartışmalarışimdi yasalaşmadan sonra yapıyoruz, bunun zorluklarını yaşıyoruz.Sayın Pesok istatistikleri <strong>ve</strong>rdi, ben çok güncel olması anlamında Avrupa<strong>Sosyal</strong> Şartının ülke raporu, bu Haziranda Çalışma Bakanlığı tarafındanhazırlanıp gönderilecek, o raporu hazırlarken de benzer, çok güncel istatistikler,<strong>Sosyal</strong> Gü<strong>ve</strong>nlik Kurumunun hem işçi sayıları <strong>ve</strong> işyeri sayıları bakımındanistatistikler, Sayın Pesok’un istatistikleriyle çakışıyor. Gerçektenkapsam dışında çok büyük bir işçi <strong>ve</strong> işyeri kesimi var.http://www.yargitay.gov.tr/istatistikler/2010.pdf, ayrıca bkz. RG., 02.06.<strong>2011</strong>, 27952.144 Bu konuda bkz. Soyer, Feshe Karşı Koruma, 65; Çelik, İş <strong>Hukuku</strong>, 416; Süzek, 572; Eyrenci,Öner: Toplu İş İlişkileri Açısından Yargıtay'ın 2008 Yılı Kararlarının Değerlendirilmesi,Ankara 2010, 230; Sur, Melda: İş <strong>Hukuku</strong>nda Toplu İlişkiler, 4. Bası, Ankara <strong>2011</strong>,55; Alpagut, İş Gü<strong>ve</strong>ncesi, 241; Güzel, İş Gü<strong>ve</strong>ncesi, 106-107; Korkusuz, YargılamaYöntemi, 27; iş ilişkisini sürdürmek istemeyen iş<strong>ve</strong>renin gerekçe göstermesi <strong>ve</strong> takdirinyargıca bırakılması gerektiği yönünde, Engin, İşletme Gerekleri, 31-32. Centel’e göre, işeiade yerine 158 sayılı ILO Sözleşmesinde öngörülen seçeneklerden “yeterli bir tazminat”seçeneğinin kabulü halinde, yargılamanın uzun sürmesinden doğacak sakıncalardankaçınılabilecektir, Boştan Kalınan Süreye İlişkin Ücret, 19.