İstanbul Barosu İŠve Sosyal Güvenlik Hukuku 2011 Yılı Toplantıları
İstanbul Barosu İŠve Sosyal Güvenlik Hukuku 2011 Yılı Toplantıları İstanbul Barosu İŠve Sosyal Güvenlik Hukuku 2011 Yılı Toplantıları
İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku 2011 Yılı Toplantıları117ücretinden az olmamak üzere bir tazminata hak kazanmaktadır. Daha fazlazarara uğrayan örneğin uzun süre işsiz kalan bir işçi, bu zararını ispatlamasıdurumunda, zararının tamamını karşılayacak bir tazminat elde edebilmektedir.Teorik olarak sınırsız olan bu tazminat uygulamada 6 ile 18aylık ücret arasında değişmektedir 92 .Birleşik Krallık Hukukunda mahkeme, feshin haksız (unfair dismissal) olduğukanısına varır ise, hakim davacıya dava kapsamında verilebilecek“eski duruma getirme” (reinstatement) ve “işe dönüş” (re-engagement) kararlarınıve bunların sonuçlarını açıklamak, bu yönde bir talebinin olupolmadığını sormakla görevlidir [1996 tarihli Çalışma Hakları Kanunu (EmploymentRights Act) Bölüm 112,(2)]. Eski duruma getirme kararı, işverenindavacıyı işine geri almasına yöneliktir. Bu durumda iş sözleşmesi hiç sonaermemiş gibi değerlendirilir ve işçi işten çıkarıldığı tarih ile işe alınma tarihiarasındaki dönemde makul olarak elde etmesi beklenecek tüm menfaatlerehak kazanır (Bölüm 114, (2)). Bu dönemde elde ettiği gelirler ise mahsupedilir (Bölüm 114, (4)). İşe dönüş kararı ise, işçinin eski işine uygun başkabir işe geri alınmasıdır (Bölüm 115). Bu durumda da, işçi gecikmiş ücretalacağına hak kazanır. Her iki kararda da işçinin işinin devamı güvencealtına alınmış ve işten çıkarma ile geri işe başlama arasındaki dönem çalışılmışsayılır. Mahkeme öncelikle işçinin önceki işine iadesinin mümkünolup olmadığını inceler 93 .İşçinin eski duruma getirme veya işe dönüş yönünde talepte bulunmasıdurumunda mahkeme bu yönde karar verebilmektedir (Bölüm 112,3). Ancakişçinin talepte bulunması yeterli olmayıp mahkeme davacının talebininne yönde olduğunu, işveren için bu emrin uygulanabilirliğini ve işçinin iştençıkarılmasındaki rolünü dikkate alarak bir karar vermektedir (Bölüm116,1). Mahkeme işe iade yerine tazminata da karar verebilmektedir (Bölüm112,4). Uygulamada sıklıkla rastlanan sonuç da bu şekilde gerçekleşmektedir.Tazminat, kıdeme göre hesaplanan “temel tazminat” ve işçiningerçek kaybını ortaya koyan “telafi edici tazminat” olarak adlandırılan ikikalemden oluşmaktadır (Bölüm 118) 94 . İşe dönüş kararı verilir ama işverenceuygulanmazsa işçi yine tazminata hak kazanmaktadır (Bölüm 117,3).Kararın işverence uygulanmaması durumunda ek olarak işçinin 26 ila 52haftalık ücreti tutarında bir tazminata hükmedilmektedir (Bölüm 117, 3,b).92 Willemsen, Heinz Josef: Kündigungsschutz - vom Ritual zur Rationalität- Gedanken zueinergrundlegenden Reform,NJW 2000, 2781; Güzel, İş Güvencesi, 104; Rebhahn, Robert :Abfindung statt Kündigungsschutz - Rechtsvergleich und Regelungsmodelle, RdA 2002,H.5, 278.93 Bkz. Smith, Ian T./Baker, Aaron: Employment Law, Oxford University Press, New York2010, 476vd.94 Smith/Baker, 480vd.; Rebhahn, Abfindung statt Kündigungsschutz, 280.
118 İstanbul Barosu YayınlarıBelçika, Danimarka ve Finlandiya’da geçersiz feshin yaptırımı doğrudantazminata hükmedilmesidir 95 .İspanya’da genel feshe karşı koruma açısından, feshin geçersizliğine kararverilmesi durumunda işverenin bir seçim hakkı bulunmaktadır. İşveren işçiyiödenmemiş olan ücretlerini ödeyerek çalıştırmaya devam edebilmekteveya bir tazminat karşılığında iş sözleşmesini sona erdirebilmektedir. Tazminatınmiktarı, işçinin 42 aylık ücretini geçmemek üzere, her kıdem yılıiçin 45 günlük ücret tutarındadır. İşveren seçim hakkını feshin geçersizliğinintespitinden itibaren 5 gün içinde kullanmaması durumunda, işçiyiçalıştırmaya devam etmekle yükümlüdür 96 .Almanya’da yapılan bir çalışmada, 1979 yılında feshe karşı açılan davalarda,davaların sadece %14’ünde bir mahkeme kararı verildiği ve davaaçanlardan sadece % 1,7’sinin işverenin iradesine rağmen işlerine geri döndükleriortaya konmuştur. 1978 yılında ise, tüm işveren fesihleri dikkatealındığında, mahkeme kararı veya sulhe dayanarak gerçekten çalıştırılmayadevam ettirilen işçilerin oranının % 0,7 (71/10.000) olduğu belirtilmektedir97 .Feshe karşı koruma kanununun bir tazminat kanunu olmadığı, iş ilişkisininkorunması kanunu olduğu yönündeki klasik söylem, uygulamada birgerçeklik kazanamamakta ve dava sonuçlarına ilişkin istatistikler bununaksini ortaya koymaktadır. Alman Hukukunda feshe karşı koruma kanunununfiili duruma uyum sağlaması gerektiğine ilişkin tartışmalar yoğunlukkazanmaktadır 98 . Uyuşmazlıkların çoğu mahkeme önünde ya da mahkemedışında yapılan sulh ile sonuçlanmakta, işçi iş sözleşmesinin belirlibir tarihte sona erdiğini kabul etmekte ve karşılığında bir tazminat almaktadır.Bu tazminatın miktarı § 10 KSchG’de öngörülen miktar kadar olabil-95 Willemsen,Kündigungsschutz - vom Ritual zur Rationalität, 2781; Rebhahn, Abfindungstatt Kündigungsschutz, 291; aynı yazar, Der Kündigungsschutz in EU, 175-176; 215.96 Willemsen,Kündigungsschutz - vom Ritual zur Rationalität, 2781;Rebhahn, DerKündigungsschutz in EU, 216; aynı yazar,Abfindung statt Kündigungsschutz, 276-277.97 Willemsen,Kündigungsschutz - vom Ritual zur Rationalität, dn.5, 2779; Başterzi, UygulamaAlanı, 630; Preis, Das Kündigungsschutzrecht, 13; Ulucan, İş Güvencesi, 22. Almanya’da2000 yılında iş mahkemelerinde toplam 574.644 davanın karara bağlandığı, bunun246.808’inin (% 43) feshe karşı koruma davası olduğu, aynı yıl Federal İş Mahkemesi’ne2012 adet yeni iş geldiği, bunlardan 624 tanesinin (%31) feshe karşı koruma ve belirlisüreli iş sözleşmeleri ile ilgili olduğu, uygulamada işveren fesihlerinin yaklaşık %90’ınınmahkeme içi veya mahkeme dışı sulh anlaşması ile çözümlendiği belirtilmektedir (Rüthers,Bernd: Vom Sinn und Unsinn des geltenden Kündigungsschutzrechts, NJW 2002, H.22,1602). Rebhahn, bu konuda yılda 300.000 feshe karşı koruma davasının % 85’ininkarardan önce sulh yolu ile sona erdiğini belirtmektedir (Rebhahn, Abfindung stattKündigungsschutz, 272).98 Willemsen, Kündigungsschutz - vom Ritual zur Rationalität, 2779.
- Page 67 and 68: 66 İstanbul Barosu Yayınlarıöze
- Page 69 and 70: 68 İstanbul Barosu Yayınlarıişk
- Page 71 and 72: 70 İstanbul Barosu Yayınlarımı
- Page 73 and 74: 72 İstanbul Barosu Yayınlarıve 6
- Page 75 and 76: 74 İstanbul Barosu Yayınlarıgere
- Page 77 and 78: 76 İstanbul Barosu Yayınlarıönc
- Page 79 and 80: 78 İstanbul Barosu Yayınlarıdika
- Page 81 and 82: 80 İstanbul Barosu Yayınlarıdan
- Page 83 and 84: 82 İstanbul Barosu YayınlarıGiri
- Page 85 and 86: 84 İstanbul Barosu Yayınlarıgeri
- Page 87 and 88: 86 İstanbul Barosu Yayınlarıkesi
- Page 89 and 90: 88 İstanbul Barosu Yayınlarılaz
- Page 91 and 92: 90 İstanbul Barosu Yayınlarıveri
- Page 93 and 94: KonuİŞ GÜVENCESİ SİSTEMİNE EL
- Page 95 and 96: 94 İstanbul Barosu Yayınlarıyeni
- Page 97 and 98: 96 İstanbul Barosu Yayınlarıleri
- Page 99 and 100: 98 İstanbul Barosu Yayınlarırild
- Page 101 and 102: 100 İstanbul Barosu Yayınlarıdı
- Page 103 and 104: 102 İstanbul Barosu Yayınlarıli
- Page 105 and 106: 104 İstanbul Barosu Yayınları- (
- Page 107 and 108: 106 İstanbul Barosu Yayınlarıge
- Page 109 and 110: 108 İstanbul Barosu Yayınlarıüs
- Page 111 and 112: 110 İstanbul Barosu Yayınlarıten
- Page 113 and 114: 112 İstanbul Barosu Yayınlarıril
- Page 115 and 116: 114 İstanbul Barosu YayınlarıHuk
- Page 117: 116 İstanbul Barosu Yayınlarıça
- Page 121 and 122: 120 İstanbul Barosu Yayınlarıİ
- Page 123 and 124: 122 İstanbul Barosu Yayınlarısü
- Page 125 and 126: 124 İstanbul Barosu Yayınlarısü
- Page 127 and 128: 126 İstanbul Barosu YayınlarıKan
- Page 129 and 130: 128 İstanbul Barosu Yayınlarıİ
- Page 131 and 132: 130 İstanbul Barosu YayınlarıBun
- Page 133 and 134: 132 İstanbul Barosu YayınlarıDol
- Page 135 and 136: 134 İstanbul Barosu Yayınlarısiz
- Page 137 and 138: 136 İstanbul Barosu Yayınlarıcih
- Page 139 and 140: 138 İstanbul Barosu Yayınlarıbel
- Page 141 and 142: 140 İstanbul Barosu Yayınlarıdö
- Page 143 and 144: 142 İstanbul Barosu Yayınlarıget
- Page 145 and 146: 144 İstanbul Barosu Yayınlarıgi
- Page 147 and 148: 146 İstanbul Barosu Yayınlarımuv
- Page 149 and 150: 148 İstanbul Barosu Yayınlarıİ
- Page 151 and 152: 150 İstanbul Barosu YayınlarıTab
- Page 153 and 154: 152 İstanbul Barosu Yayınlarıbir
- Page 155 and 156: 154 İstanbul Barosu Yayınlarıisa
- Page 157 and 158: 156 İstanbul Barosu YayınlarıBu
- Page 159 and 160: 158 İstanbul Barosu Yayınlarınen
- Page 161 and 162: 160 İstanbul Barosu YayınlarıSay
- Page 163 and 164: 162 İstanbul Barosu Yayınlarıİ
- Page 165 and 166: 164 İstanbul Barosu Yayınlarımuz
- Page 167 and 168: 166 İstanbul Barosu Yayınlarımak
118 İstanbul <strong>Barosu</strong> YayınlarıBelçika, Danimarka <strong>ve</strong> Finlandiya’da geçersiz feshin yaptırımı doğrudantazminata hükmedilmesidir 95 .İspanya’da genel feshe karşı koruma açısından, feshin geçersizliğine karar<strong>ve</strong>rilmesi durumunda iş<strong>ve</strong>renin bir seçim hakkı bulunmaktadır. İş<strong>ve</strong>ren işçiyiödenmemiş olan ücretlerini ödeyerek çalıştırmaya devam edebilmekte<strong>ve</strong>ya bir tazminat karşılığında iş sözleşmesini sona erdirebilmektedir. Tazminatınmiktarı, işçinin 42 aylık ücretini geçmemek üzere, her kıdem yılıiçin 45 günlük ücret tutarındadır. İş<strong>ve</strong>ren seçim hakkını feshin geçersizliğinintespitinden itibaren 5 gün içinde kullanmaması durumunda, işçiyiçalıştırmaya devam etmekle yükümlüdür 96 .Almanya’da yapılan bir çalışmada, 1979 yılında feshe karşı açılan davalarda,davaların sadece %14’ünde bir mahkeme kararı <strong>ve</strong>rildiği <strong>ve</strong> davaaçanlardan sadece % 1,7’sinin iş<strong>ve</strong>renin iradesine rağmen işlerine geri döndükleriortaya konmuştur. 1978 yılında ise, tüm iş<strong>ve</strong>ren fesihleri dikkatealındığında, mahkeme kararı <strong>ve</strong>ya sulhe dayanarak gerçekten çalıştırılmayadevam ettirilen işçilerin oranının % 0,7 (71/10.000) olduğu belirtilmektedir97 .Feshe karşı koruma kanununun bir tazminat kanunu olmadığı, iş ilişkisininkorunması kanunu olduğu yönündeki klasik söylem, uygulamada birgerçeklik kazanamamakta <strong>ve</strong> dava sonuçlarına ilişkin istatistikler bununaksini ortaya koymaktadır. Alman <strong>Hukuku</strong>nda feshe karşı koruma kanunununfiili duruma uyum sağlaması gerektiğine ilişkin tartışmalar yoğunlukkazanmaktadır 98 . Uyuşmazlıkların çoğu mahkeme önünde ya da mahkemedışında yapılan sulh ile sonuçlanmakta, işçi iş sözleşmesinin belirlibir tarihte sona erdiğini kabul etmekte <strong>ve</strong> karşılığında bir tazminat almaktadır.Bu tazminatın miktarı § 10 KSchG’de öngörülen miktar kadar olabil-95 Willemsen,Kündigungsschutz - vom Ritual zur Rationalität, 2781; Rebhahn, Abfindungstatt Kündigungsschutz, 291; aynı yazar, Der Kündigungsschutz in EU, 175-176; 215.96 Willemsen,Kündigungsschutz - vom Ritual zur Rationalität, 2781;Rebhahn, DerKündigungsschutz in EU, 216; aynı yazar,Abfindung statt Kündigungsschutz, 276-277.97 Willemsen,Kündigungsschutz - vom Ritual zur Rationalität, dn.5, 2779; Başterzi, UygulamaAlanı, 630; Preis, Das Kündigungsschutzrecht, 13; Ulucan, İş Gü<strong>ve</strong>ncesi, 22. Almanya’da2000 yılında iş mahkemelerinde toplam 574.644 davanın karara bağlandığı, bunun246.808’inin (% 43) feshe karşı koruma davası olduğu, aynı yıl Federal İş Mahkemesi’ne2012 adet yeni iş geldiği, bunlardan 624 tanesinin (%31) feshe karşı koruma <strong>ve</strong> belirlisüreli iş sözleşmeleri ile ilgili olduğu, uygulamada iş<strong>ve</strong>ren fesihlerinin yaklaşık %90’ınınmahkeme içi <strong>ve</strong>ya mahkeme dışı sulh anlaşması ile çözümlendiği belirtilmektedir (Rüthers,Bernd: Vom Sinn und Unsinn des geltenden Kündigungsschutzrechts, NJW 2002, H.22,1602). Rebhahn, bu konuda yılda 300.000 feshe karşı koruma davasının % 85’ininkarardan önce sulh yolu ile sona erdiğini belirtmektedir (Rebhahn, Abfindung stattKündigungsschutz, 272).98 Willemsen, Kündigungsschutz - vom Ritual zur Rationalität, 2779.