İstanbul Barosu İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku 2011 Yılı Toplantıları

İstanbul Barosu İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku 2011 Yılı Toplantıları İstanbul Barosu İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku 2011 Yılı Toplantıları

istanbulbarosu.org.tr
from istanbulbarosu.org.tr More from this publisher
12.07.2015 Views

İş ve Sosyalvenlik Hukuku 2011 Yılı Toplantıları117ücretinden az olmamak üzere bir tazminata hak kazanmaktadır. Daha fazlazarara uğrayan örneğin uzun süre işsiz kalan bir işçi, bu zararını ispatlamasıdurumunda, zararının tamamını karşılayacak bir tazminat elde edebilmektedir.Teorik olarak sınırsız olan bu tazminat uygulamada 6 ile 18aylık ücret arasında değişmektedir 92 .Birleşik Krallık Hukukunda mahkeme, feshin haksız (unfair dismissal) olduğukanısına varır ise, hakim davacıya dava kapsamında verilebilecek“eski duruma getirme” (reinstatement) ve “işe dönüş” (re-engagement) kararlarınıve bunların sonuçlarını açıklamak, bu yönde bir talebinin olupolmadığını sormakla görevlidir [1996 tarihli Çalışma Hakları Kanunu (EmploymentRights Act) Bölüm 112,(2)]. Eski duruma getirme kararı, işverenindavacıyı işine geri almasına yöneliktir. Bu durumda iş sözleşmesi hiç sonaermemiş gibi değerlendirilir ve işçi işten çıkarıldığı tarih ile işe alınma tarihiarasındaki dönemde makul olarak elde etmesi beklenecek tüm menfaatlerehak kazanır (Bölüm 114, (2)). Bu dönemde elde ettiği gelirler ise mahsupedilir (Bölüm 114, (4)). İşe dönüş kararı ise, işçinin eski işine uygun başkabir işe geri alınmasıdır (Bölüm 115). Bu durumda da, işçi gecikmiş ücretalacağına hak kazanır. Her iki kararda da işçinin işinin devamı güvencealtına alınmış ve işten çıkarma ile geri işe başlama arasındaki dönem çalışılmışsayılır. Mahkeme öncelikle işçinin önceki işine iadesinin mümkünolup olmadığını inceler 93 .İşçinin eski duruma getirme veya işe dönüş yönünde talepte bulunmasıdurumunda mahkeme bu yönde karar verebilmektedir (Bölüm 112,3). Ancakişçinin talepte bulunması yeterli olmayıp mahkeme davacının talebininne yönde olduğunu, işveren için bu emrin uygulanabilirliğini ve işçinin iştençıkarılmasındaki rolünü dikkate alarak bir karar vermektedir (Bölüm116,1). Mahkeme işe iade yerine tazminata da karar verebilmektedir (Bölüm112,4). Uygulamada sıklıkla rastlanan sonuç da bu şekilde gerçekleşmektedir.Tazminat, kıdeme göre hesaplanan “temel tazminat” ve işçiningerçek kaybını ortaya koyan “telafi edici tazminat” olarak adlandırılan ikikalemden oluşmaktadır (Bölüm 118) 94 . İşe dönüş kararı verilir ama işverenceuygulanmazsa işçi yine tazminata hak kazanmaktadır (Bölüm 117,3).Kararın işverence uygulanmaması durumunda ek olarak işçinin 26 ila 52haftalık ücreti tutarında bir tazminata hükmedilmektedir (Bölüm 117, 3,b).92 Willemsen, Heinz Josef: Kündigungsschutz - vom Ritual zur Rationalität- Gedanken zueinergrundlegenden Reform,NJW 2000, 2781; Güzel, İş Güvencesi, 104; Rebhahn, Robert :Abfindung statt Kündigungsschutz - Rechtsvergleich und Regelungsmodelle, RdA 2002,H.5, 278.93 Bkz. Smith, Ian T./Baker, Aaron: Employment Law, Oxford University Press, New York2010, 476vd.94 Smith/Baker, 480vd.; Rebhahn, Abfindung statt Kündigungsschutz, 280.

118 İstanbul Barosu YayınlarıBelçika, Danimarka ve Finlandiya’da geçersiz feshin yaptırımı doğrudantazminata hükmedilmesidir 95 .İspanya’da genel feshe karşı koruma açısından, feshin geçersizliğine kararverilmesi durumunda işverenin bir seçim hakkı bulunmaktadır. İşveren işçiyiödenmemiş olan ücretlerini ödeyerek çalıştırmaya devam edebilmekteveya bir tazminat karşılığında iş sözleşmesini sona erdirebilmektedir. Tazminatınmiktarı, işçinin 42 aylık ücretini geçmemek üzere, her kıdem yılıiçin 45 günlük ücret tutarındadır. İşveren seçim hakkını feshin geçersizliğinintespitinden itibaren 5 gün içinde kullanmaması durumunda, işçiyiçalıştırmaya devam etmekle yükümlüdür 96 .Almanya’da yapılan bir çalışmada, 1979 yılında feshe karşı açılan davalarda,davaların sadece %14’ünde bir mahkeme kararı verildiği ve davaaçanlardan sadece % 1,7’sinin işverenin iradesine rağmen işlerine geri döndükleriortaya konmuştur. 1978 yılında ise, tüm işveren fesihleri dikkatealındığında, mahkeme kararı veya sulhe dayanarak gerçekten çalıştırılmayadevam ettirilen işçilerin oranının % 0,7 (71/10.000) olduğu belirtilmektedir97 .Feshe karşı koruma kanununun bir tazminat kanunu olmadığı, iş ilişkisininkorunması kanunu olduğu yönündeki klasik söylem, uygulamada birgerçeklik kazanamamakta ve dava sonuçlarına ilişkin istatistikler bununaksini ortaya koymaktadır. Alman Hukukunda feshe karşı koruma kanunununfiili duruma uyum sağlaması gerektiğine ilişkin tartışmalar yoğunlukkazanmaktadır 98 . Uyuşmazlıkların çoğu mahkeme önünde ya da mahkemedışında yapılan sulh ile sonuçlanmakta, işçi iş sözleşmesinin belirlibir tarihte sona erdiğini kabul etmekte ve karşılığında bir tazminat almaktadır.Bu tazminatın miktarı § 10 KSchG’de öngörülen miktar kadar olabil-95 Willemsen,Kündigungsschutz - vom Ritual zur Rationalität, 2781; Rebhahn, Abfindungstatt Kündigungsschutz, 291; aynı yazar, Der Kündigungsschutz in EU, 175-176; 215.96 Willemsen,Kündigungsschutz - vom Ritual zur Rationalität, 2781;Rebhahn, DerKündigungsschutz in EU, 216; aynı yazar,Abfindung statt Kündigungsschutz, 276-277.97 Willemsen,Kündigungsschutz - vom Ritual zur Rationalität, dn.5, 2779; Başterzi, UygulamaAlanı, 630; Preis, Das Kündigungsschutzrecht, 13; Ulucan, İş Güvencesi, 22. Almanya’da2000 yılında iş mahkemelerinde toplam 574.644 davanın karara bağlandığı, bunun246.808’inin (% 43) feshe karşı koruma davası olduğu, aynı yıl Federal İş Mahkemesi’ne2012 adet yeni iş geldiği, bunlardan 624 tanesinin (%31) feshe karşı koruma ve belirlisüreli iş sözleşmeleri ile ilgili olduğu, uygulamada işveren fesihlerinin yaklaşık %90’ınınmahkeme içi veya mahkeme dışı sulh anlaşması ile çözümlendiği belirtilmektedir (Rüthers,Bernd: Vom Sinn und Unsinn des geltenden Kündigungsschutzrechts, NJW 2002, H.22,1602). Rebhahn, bu konuda yılda 300.000 feshe karşı koruma davasının % 85’ininkarardan önce sulh yolu ile sona erdiğini belirtmektedir (Rebhahn, Abfindung stattKündigungsschutz, 272).98 Willemsen, Kündigungsschutz - vom Ritual zur Rationalität, 2779.

118 İstanbul <strong>Barosu</strong> YayınlarıBelçika, Danimarka <strong>ve</strong> Finlandiya’da geçersiz feshin yaptırımı doğrudantazminata hükmedilmesidir 95 .İspanya’da genel feshe karşı koruma açısından, feshin geçersizliğine karar<strong>ve</strong>rilmesi durumunda iş<strong>ve</strong>renin bir seçim hakkı bulunmaktadır. İş<strong>ve</strong>ren işçiyiödenmemiş olan ücretlerini ödeyerek çalıştırmaya devam edebilmekte<strong>ve</strong>ya bir tazminat karşılığında iş sözleşmesini sona erdirebilmektedir. Tazminatınmiktarı, işçinin 42 aylık ücretini geçmemek üzere, her kıdem yılıiçin 45 günlük ücret tutarındadır. İş<strong>ve</strong>ren seçim hakkını feshin geçersizliğinintespitinden itibaren 5 gün içinde kullanmaması durumunda, işçiyiçalıştırmaya devam etmekle yükümlüdür 96 .Almanya’da yapılan bir çalışmada, 1979 yılında feshe karşı açılan davalarda,davaların sadece %14’ünde bir mahkeme kararı <strong>ve</strong>rildiği <strong>ve</strong> davaaçanlardan sadece % 1,7’sinin iş<strong>ve</strong>renin iradesine rağmen işlerine geri döndükleriortaya konmuştur. 1978 yılında ise, tüm iş<strong>ve</strong>ren fesihleri dikkatealındığında, mahkeme kararı <strong>ve</strong>ya sulhe dayanarak gerçekten çalıştırılmayadevam ettirilen işçilerin oranının % 0,7 (71/10.000) olduğu belirtilmektedir97 .Feshe karşı koruma kanununun bir tazminat kanunu olmadığı, iş ilişkisininkorunması kanunu olduğu yönündeki klasik söylem, uygulamada birgerçeklik kazanamamakta <strong>ve</strong> dava sonuçlarına ilişkin istatistikler bununaksini ortaya koymaktadır. Alman <strong>Hukuku</strong>nda feshe karşı koruma kanunununfiili duruma uyum sağlaması gerektiğine ilişkin tartışmalar yoğunlukkazanmaktadır 98 . Uyuşmazlıkların çoğu mahkeme önünde ya da mahkemedışında yapılan sulh ile sonuçlanmakta, işçi iş sözleşmesinin belirlibir tarihte sona erdiğini kabul etmekte <strong>ve</strong> karşılığında bir tazminat almaktadır.Bu tazminatın miktarı § 10 KSchG’de öngörülen miktar kadar olabil-95 Willemsen,Kündigungsschutz - vom Ritual zur Rationalität, 2781; Rebhahn, Abfindungstatt Kündigungsschutz, 291; aynı yazar, Der Kündigungsschutz in EU, 175-176; 215.96 Willemsen,Kündigungsschutz - vom Ritual zur Rationalität, 2781;Rebhahn, DerKündigungsschutz in EU, 216; aynı yazar,Abfindung statt Kündigungsschutz, 276-277.97 Willemsen,Kündigungsschutz - vom Ritual zur Rationalität, dn.5, 2779; Başterzi, UygulamaAlanı, 630; Preis, Das Kündigungsschutzrecht, 13; Ulucan, İş Gü<strong>ve</strong>ncesi, 22. Almanya’da2000 yılında iş mahkemelerinde toplam 574.644 davanın karara bağlandığı, bunun246.808’inin (% 43) feshe karşı koruma davası olduğu, aynı yıl Federal İş Mahkemesi’ne2012 adet yeni iş geldiği, bunlardan 624 tanesinin (%31) feshe karşı koruma <strong>ve</strong> belirlisüreli iş sözleşmeleri ile ilgili olduğu, uygulamada iş<strong>ve</strong>ren fesihlerinin yaklaşık %90’ınınmahkeme içi <strong>ve</strong>ya mahkeme dışı sulh anlaşması ile çözümlendiği belirtilmektedir (Rüthers,Bernd: Vom Sinn und Unsinn des geltenden Kündigungsschutzrechts, NJW 2002, H.22,1602). Rebhahn, bu konuda yılda 300.000 feshe karşı koruma davasının % 85’ininkarardan önce sulh yolu ile sona erdiğini belirtmektedir (Rebhahn, Abfindung stattKündigungsschutz, 272).98 Willemsen, Kündigungsschutz - vom Ritual zur Rationalität, 2779.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!