1. GİRİŞLise yıllarında, gençler gelecekteki mesleklerinin seçimiyle karar vermeleri açısındanbelirleyici öneme sahip bir zaman dilimi yaşarlar. Öğrenciler bu dönemlerinde, yöneleceklerimeslek alanlarını belirleme ve bu alanda seçecekleri mesleğe karar verme durumundadırlar.Bu dönemdeki gençlerin, mesleki gelişim görevlerini yerine getirememeleri durumunda,doğru ve akılcı olarak karar vermeleri zorlaşır. Bloxom’a göre kariyer kararı veren liseliöğrenciler sosyal ve ekonomik şartlarına bağlı olarak önemli güçlüklerle karşılarlar (Bloxomve diğ., 1994). Meslek seçimi, meslek gelişiminde yer alan mesleki gelişim görevlerini başarıile tamamlama ve mesleki olgunluk düzeyi ile bağlantılıdır (Çoban, 2005). Bilimde,teknolojide, tıpta, iletişimde, ulaşımda, sosyal yaşamda ve yaşamın diğer pek çok alanındagerçekleşen gelişmeler ve değişmeler sonucunda bir dizi yeni meslek alanı ortaya çıkmakta veböylece bireylerin meslek seçimi de ciddi bir karar haline gelmektedir. Seçilen meslek,bireyin gelir düzeyini ve buna bağlı yaşamının şekillenmesini, sosyal statüsünü, özelyaşamını, sosyal ilişkilerini, zamanı kullanma biçimini, kendini ifade etme ve gerçekleştirmedüzeyini etkilemektedir (Korkut, 2008). Bireyin yaşamında etkili bir meslek seçimi yapabilmebecerisi kendisi, çalışma dünyası ve mesleklerle ilgili bazı spesifik bilgilere sahip olması vegelişimsel görevleri tamamlamasına bağlıdır (Amundsun ve ark. 2005). Bu temel bilgilerinkazanılmasında önemli bir kavram olarak ortaya çıkan mesleki olgunluk kavramı, Super’egöre, ‘‘meslek gelişimi görevlerinin bir sonucu olarak, araştırma döneminden çöküşdönemine kadar meslek gelişimi konusunda erişilen noktadır’’ şeklinde tanımlanmaktadır(Super, aktaran Kuzgun 2000:177).Bunun yanı sıra bireyin meslek seçimi, karar verme sürecini de içeren bir olgudur.Karar verme davranışı, bir gereksinimi giderecek çeşitli nesneler olduğu ya da gereksinimigidereceği düşünülen belli bir nesneye götürecek birden fazla yol bulunduğu zaman yaşanansıkıntıyı giderici bir yöneliştir (Bacanlı ve Kuzgun, 2005b). Karar verme durumundaki birbirey, önemli bir güçlükle karşı karşıyadır. Karar verme davranışının ortaya çıkabilmesi içinşu koşulların olması gerekmektedir; karar verme ihtiyacını ortaya çıkaran bir güçlüğün(sorunun) varlığı ve bu sorunun birey tarafından fark edilmesi, güçlüğü giderecek birdenfazla seçeneğin olması, bireyin seçeneklerden birine yönelme özgürlüğünün olması. Kariyerkarar kuramcılarına göre öğrencinin ders, okul ve kariyer seçimi gibi önemli kararlarınıverirken yaşadığı kararsızlık türü çeşitli faktörlerden etkilenmektedir. Bu faktörler; bireyinyaşı, karar verme stili (tarzı) ve kaygı düzeyi çatışmalarıdır ve kariyer seçimi sürecinietkilemektedir (Bacanlı, 2008).2. MESLEKİ OLGUNLUKLA İLGİLİ LİTERATÜR İNCELEMESİMesleki olgunlukla ilgili yapılan araştırmaların bir bölümü deneysel olup; meslekiolgunluğun, bilgilendirme, grup etkileşimi, grup rehberliği gibi uygulamalarla artıpartmadığının incelenmesinden oluşmaktadır (Bacanlı, 1995; Usluer, 1996; Evren, 1999;İşgör ve Sezer, 2008). Ayrıca mesleki olgunluğu ölçmeye yönelik ölçek geliştirme çalışmalarıyapılmıştır (Akbalık, 1991; Kuzgun,1992). Akbalık (1991) Mesleki Olgunluk Ölçeğigeliştirerek 8.sınıf öğrencilerinin mesleki olgunluk düzeyleri bakımından kızların erkeklere44
göre mesleki bakımdan daha önce olgunlaştıkları bulunmuştur. Diğer bir ölçek çalışmasındaise, matematik alanında okuyan öğrencilerin mesleki olgunluk puan ortalamalarının edebiyatalanındakilerden daha yüksek olduğu bulunmuştur (Kuzgun ve Bacanlı, aktaran Kuzgun2006: 180). Bacanlı (1995) lise 1. Sınıf öğrencilerinde mesleki grup rehberliğine katılanöğrencilerin Mesleği Olgunluk Ölçeği ön test puanlarının mesleki grup rehberliği sonundadeney grubu lehine artış gösterdiği bulmuştur. Başka bir araştırmada deney ve kontrolgruplarının mesleki olgunluk puanları arasında mesleki grup rehberliği alan deney grubulehine anlamlı fark bulunmuştur. Anadolu Lisesi, Yabancı Dil Ağırlıklı Lise ve Özel Liseyedevam eden son sınıf öğrencileri üzerinde yapılan çalışmada, mesleki rehberlik yardımınıyeterli görenlerin görmeyenlere göre mesleki olgunluk düzeyleri daha yüksek bulunmuştur(Zeren, 1999). Mesleki olgunluk düzeylerini arttırmaya yönelik olarak hazırlanan rehberliketkinliklerinin uygulamaya katılan lise öğrencilerinin mesleki olgunluk düzeyini artırdığıgözlenmiştir (İşgör ve Sezer, 2008).Meslek Liselerine devam eden öğrencilerin mesleki olgunluk düzeyleri okul türlerinegöre incelendiğinde, Kız Meslek Lisesinin Ticaret Lisesi öğrencilerinden; Endüstri MeslekLisesinin Ticaret Lisesi öğrencilerinden; İmam Hatip Lisesinin ise, Ticaret Lisesiöğrencilerinden mesleki olgunluk düzeylerinin daha fazla olduğu bulunmuştur (Akbıyık,1996). Başka bir araştırmada son sınıf öğrencilerinin mesleki olgunluk düzeyleriningeliştirmeye ihtiyacı olduğu, mesleki olgunluğun yordanmasında denetim odağının çokyüksek bir orana sahip olduğu, bunu cinsiyet ve alan tercihlerinin takip ettiği bulunmuştur.Ayrıca Psikolojik danışmanlarından yardım alan öğrenciler ile almayanların ve meslekiyardıma ihtiyacı olan öğrenciler ile olmayanların mesleki olgunlukları arasında yardım alanve yardıma ihtiyaç duyanlar lehine anlamlı bir fark bulunmuştur (Çoban, 2005). Fen Lisesinedevam eden üstün yetenekli öğrencilerde mesleki olgunluk düzeyleri ile algıladıkları sosyaldestek düzeyleri arasında pozitif yönde orta düzeyde anlamlı bir ilişki ile kızların meslekiolgunluk düzeylerinin erkeklerden daha fazla olduğu saptanmıştır (Bozgeyikli, Doğan veIşıklar, 2010).Fouad’ın ABD ve İsrail’deki bireylerin mesleki olgunluklarının karşılaştırdığıçalışmasında İsrailli öğrencilerin mesleki olgunluk düzeyi ABD’li öğrencilere oranla dahadüşük bulunmuştur (Fouad, aktaran Zeren 1999: 21). Üniversite öğrencileriyle yapılançalışmada mesleki olgunluğu en çok etkileyen değişkenler olarak mesleki uyum ve akademikbaşarı görülmüştür. Sınıf seviyesinin artmasıyla mesleki olgunluğun arttığı, içtendenetimlilerin daha yüksek mesleki olgunluğa sahip oldukları bulunmuştur (Luzzo, aktaranZeren 1999: 30). Diğer bir çalışmada parasız resmi okullarda okuyan öğrencilerin devletokullarında okuyan öğrencilerden mesleki olgunluk düzeylerinin anlamlı şekilde yüksekolduğu, mesleki olgunluk becerisine, benlik kavramı ile başarı güdülenmesine sahipoldukları görülmüştür (Dhillon ve Kaur, 2005).3. KARAR VERME STRATEJİLERİYLE İLGİLİ LİTERATÜRİNCELEMESİKarar verme stratejileri araştırmalarının bir bölümü yetişkin grupla ve çeşitlimesleklerin (subaylık, hakemlik, hemşirelik, antrenörlük) elemanlarıyla yapılmıştır (Bacanlı veKuzgun, 2005a; Acıbozlar, 2006; Uzunoğlu, 2008; Tekin ve Taşğın, 2009; Kaya ve diğ.,2011). Çeşitli birimlerdeki yöneticiler ile yapılan araştırmalarda da karar verme stratejilerininfarklı değişkenlerle ilişkisi incelenmiştir (Izgar ve Yılmaz, 2007; Dikerel, 2008; Karakoç, 2009;Oğuz, 2009). Öğrencilerle yapılan araştırmalarda ise çoğunlukla üniversite öğrencileriyleolmak üzere lise öğrencileri ve ilköğretim ikinci kademe öğrencileriyle çalışıldığı45
- Page 1 and 2: ISSN: 2146-7676UFUK ÜNİVERSİTES
- Page 3 and 4: UFUK ÜNİVERSİTESİSOSYAL BİLİM
- Page 5 and 6: SUNUŞDergimizin 2014 yılı ilk sa
- Page 7 and 8: A NEED-BASED EVALUATIONOF A PREPARA
- Page 9 and 10: In the literature on language teach
- Page 11 and 12: focus teaching on this. Accordingly
- Page 13: International Relations) were 20 (7
- Page 16 and 17: questionnaire in their English-medi
- Page 18 and 19: REFERENCESAlagözlü, N. K. (1984).
- Page 20 and 21: APPENDIX A1 STUDENT QUESTIONNAIRE
- Page 23 and 24: 24. Converting short notes into
- Page 27 and 28: The Role Of Gender On University St
- Page 29 and 30: (Johnson 2001; Türküm, 2005). Joh
- Page 31 and 32: Table 1 : Means and Standard Deviat
- Page 33 and 34: 2.3 ProcedureEthical permission to
- Page 35 and 36: age and attitude toward help seekin
- Page 37 and 38: Economics and Administrative Scienc
- Page 39 and 40: REFERENCESAddis, M. E., & Mahalik,
- Page 41 and 42: Koydemir-Özden, S. (2010). Self-as
- Page 43: LİSE ÖĞRENCİLERİNİN MESLEKİ
- Page 47 and 48: Araştırmanın amacıMesleki olgun
- Page 49 and 50: Tablo 1: Lise Öğrencilerinin Mesl
- Page 51 and 52: Lise öğrencilerinin karar verme s
- Page 53 and 54: KAYNAKÇA Acıbozlar, Ö. (2006). Y
- Page 55: Oğuz, Ö. (2008). Lise öğrencile
- Page 58 and 59: 1. IntroductionDifferent from the p
- Page 60 and 61: noteworthy to mention that multilin
- Page 62 and 63: The findings indicate that multilin
- Page 64 and 65: Table 1. Descriptives statistics fo
- Page 66 and 67: overall six factor structure which
- Page 68 and 69: wider variety of strategies with a
- Page 70 and 71: inclusion of instructors who are no
- Page 72 and 73: Gardner, R. C., & MacIntyre, P. D.
- Page 74 and 75: AppendicesAppendix A- English Profi
- Page 77 and 78: ELT Student Teachers’ Evaluations
- Page 79 and 80: Reflective Teaching in TurkeyIn Tur
- Page 81 and 82: Table 1: Reliability Analysis o
- Page 83 and 84: Table 4: Mean and standard dev
- Page 85 and 86: Table 9: Mean and standard dev
- Page 87 and 88: ReferencesAkbari, R. (2007). Reflec
- Page 89: Pollard, A. & Triggs, P. (1997) Ref
- Page 92 and 93: 1. GİRİŞEğitim ve program geli
- Page 94 and 95:
Genelgeçer tek bir bilimsel sürec
- Page 96 and 97:
Program geliştirmedeki yenilikleri
- Page 98 and 99:
-Elde ettiği sonuçlardan hareket
- Page 100 and 101:
“İnternet Üzerinden Öğrenme
- Page 102 and 103:
de sınıf içi dersler de öğrenm
- Page 104 and 105:
teknik ve pedagojik uzmanlar gerekt
- Page 106 and 107:
3. Proje ekibinin kurulması4. Plan
- Page 108 and 109:
KAYNAKÇABigdoli, H. (2004). The In
- Page 110 and 111:
110
- Page 112 and 113:
Hiçbir öğrenci bir diğeriyle ay
- Page 114 and 115:
İçerik sınıfta nelerin öğreti
- Page 116 and 117:
(MEB, 2006; Tomlinson, 2005). Ek ol
- Page 118 and 119:
- Öğrencilerden gereksinim duyduk
- Page 120 and 121:
desteklerine gereksinim duydukları
- Page 122 and 123:
KAYNAKÇAAlberto P. A, ve Troutman
- Page 124 and 125:
124
- Page 126 and 127:
1.GİRİŞBuradaki araştırma OECD
- Page 128 and 129:
öğretilenleri almışlar mı diye
- Page 130 and 131:
edileceğini araştırmaz, ancak bu
- Page 132 and 133:
yaşarlar: Çok fazla sayıda koşu
- Page 134 and 135:
• Birincil Stratejiler ve Destek
- Page 136 and 137:
ir dönemdir. Özellikle artan yaş
- Page 138 and 139:
2. Hipotez: Öğretmenlerin coğraf
- Page 140 and 141:
Tablo 7 Öğretmenlerin Coğrafi
- Page 142 and 143:
stratejileri”ne yönelik bilişse
- Page 144 and 145:
sonuçları χ 2 (12, N =407) = 13,
- Page 146 and 147:
sebebiyet verir. Bunun önemli bir
- Page 148 and 149:
KAYNAKÇAArtelt, C., Stanat, P., Sc
- Page 150 and 151:
Lieteratur. 10. Sonderheft: Lesesoz
- Page 152 and 153:
YAYIM ALANI, YAZIM KURALLARI ve YAZ
- Page 154:
• Birebir alımlar “…” İş